Чарговыя выбары прэзідэнта ў Беларусі, якія пройдуць 26 студзеня 2025 года, суправаджаюцца традыцыйнымі рэпрэсіямі. Штодзённа ў дамы дзясяткаў людзей урываюцца ўзброеныя сілавікі. Людзей брутальна затрымліваюць, некаторых збіваюць і катуюць. Сітуацыя перад новымі выбарамі толькі пагаршаецца. З верасня па сярэдзіну лістапада ў судах разгледзелі не менш за 1 213 палітычных адміністрацыйных справаў, абсалютная большасць з якіх — за "распаўсюд экстрэмісцкіх матэрыялаў". Масавыя затрыманні адбываюцца па ўсёй Беларусі, нават у маленькіх гарадах. "Вясна" распавядае, як улады "зачышчаюць" краіну ад "экстрэмістаў" перад выбарамі-2025. 

Прэвентыўная "зачыстка" актывістаў перад выбарамі — традыцыйная практыка рэжыму. Але цяпер пад яе трапляюць і тыя, хто чытае незалежныя СМІ, нават калі артыкул тычыцца здароўя, слухае беларускія "экстрэмісцкія" гурты ці выказвае салідарнасць з палітвязнямі. Жорсткія рэпрэсіі не спыняліся ні на дзень з пачатку перадвыбарчай кампаніі ў 2020 годзе, але цяпер сітуацыя толькі пагаршаецца. Праваабаронцы "Вясны" прааналізавалі, як у параўнанні з летнімі месяцамі павялічылася колькасць палітычных адміністрацыйных судоў за верасень, кастрычнік і палову лістапада.

Агулам за апошнія два з паловай месяцы праваабаронцы зафіксавалі 1 452 факты рэпрэсій (затрыманні, ператрусы, адміністрацыйныя суды і г.д.). За гэты перыяд беларускія суддзі разгледзелі 1 213 справаў паводле арт. 19.11 КаАП (распаўсюд экстрэмісцкіх матэрыялаў) і арт. 24.23 КаАП (несанкцыянаванае пікетаванне): 488 — у верасні, 537 — у кастрычніку, 188 — за першыя два тыдні лістапада. Пры гэтым цягам трох летніх месяцаў было разгледжана толькі 975 справаў. Асобна адзначым, што ўсе лічбы могуць быць значна большымі праз тое, што праваабаронцы не валодаюць усімі звесткамі пра рэпрэсіі.

У рэгіёнах Беларусі фіксуецца больш фактаў пераследу, чым у Мінску. Так, самай рэпрэсіўнай вобласцю з'яўляецца Гомельская — мінімум 337 чалавек былі асуджаныя ў адміністрацыйным парадку. Толькі ў Рэчыцы былі асуджаныя не менш за 98 чалавек. На другім месцы — Брэсцкая. Там адбыліся мінімум 278 судоў, большасць з якіх разглядалася ў Брэсце. Менавіта там судзяць тых, каго затрымліваюць на мяжы па вяртанні ў Беларусь. Апроч гэтага, масава судзяць і жыхароў Баранавічаў — 56 выпадкаў. Таксама людзей масава судзяць у Барысаве, Ваўкавыску, Глыбокім, Добрушы, Жлобіне, Лепелі, Мазыры, Наваполацку, Оршы, Пінску і іншых гарадах.

Падчас апошняга вядомага масавага рэйду сілавікоў 31 кастрычніка і 1 лістапада па ўсёй Беларусі былі затрыманыя некалькі дзясяткаў чалавек. Супрацоўнікі КДБ прыходзілі да людзей у межах крымінальнай справы, узбуджанай паводле арт. 357 КК (змова ці іншыя дзеянні, учыненыя з мэтай захопу дзяржаўнай улады). Вядома, што некаторым затрыманым задавалі пытанні наконт дваровых чатаў. 4 лістапада КДБ прызнаў "экстрэмісцкім фармаваннем" шэраг дваровых чатаў — меркавана, гэта і стала прычынай масавых затрыманняў.

Калі вы сутыкнуліся з палітычна матываваным пераследам, былі асуджаныя па адміністрацыйнай ці крымінальнай справай, адбывалі пераслед у ІЧУ, паведаміце, калі ласка, праваабаронцам праз тэлеграм @Viasnainfo. Дапамажыце зафіксаваць усе факты рэпрэсій, каб паказаць свету маштаб катастрофы з правамі чалавека ў Беларусі!

Крыніца: ПЦ "Вясна"

Як паведамілі ў Народнай амбасадзе Беларусі ў Аўстрыі:

«Раней такая практыка ў адносінах да беларусаў і беларусак не ўжывалася. Таму што была магчымасць звярнуцца ў амбасаду і атрымаць новы пашпарт (што стала немагчымым пасля ўказу, які спыніў аказанне консульскіх паслуг для беларусаў замежжа), або ў рэдкіх выпадках праверанага пераследу беларусы атрымлівалі статус уцекачоў. 

Аднак, як падкрэсліў суддзя, хадайніцтва аб міжнароднай абароне з'яўляецца правам кожнага грамадзяніна, а не неабходнай ўмовай, каб даказаць небяспеку вяртання ў краіну паходжання».

І вось сёння стала вядома, што адразу двум грамадзянам Беларусі ў Аўстрыі былі выдадзены пашпарты іншаземцаў.

«У кожным індывідуальным выпадку неабходна даказваць небяспеку паездкі ў Беларусь для прадаўжэння нацыянальнага пашпарта, а працэдура падачы на ​​пашпарт іншаземца не прадугледжвае глыбокай праверкі.

Магчыма адмова ў першай інстанцыі, але не варта апускаць рукі, можна пісаць абскарджанне ў зямельны суд. Народная амбасада Беларусі ў Аўстрыі гатова аказаць кансультацыйную дапамогу».

Падрабязней пра тое, як атрымаць пашпарт замежніка 👉 тут. Калі ёсць пытанні — звяртайцеся на пошту austria@belarusabroad.org

Народная амбасада Беларусі ў Аўстрыі будзе працягваць лабіраваць тэму пашпартоў замежніка, каб пашырыць магчымасці атрымання для тых, хто пакуль не падпадае пад прынятыя крытэры, напрыклад, студэнты і студэнткі альбо тыя, хто жыве ў краіне менш за 5 гадоў. Вельмі важна, што быў створаны такі прэцэдэнт, які дае магчымасць атрымання праязнога дакумента беларусам і беларускам у Аўстрыі. 

Крыніца: Народныя амбасады Беларусі

У верасні 2023 года незаконны рэжым Лукашэнкі спыніў аказанне консульскіх паслуг для беларусаў і беларусак, якія пражываюць за мяжой. Гэтае рашэнне паставіла тысячы беларусаў і беларусак у вельмі складанае становішча: каб падоўжыць свае дакументы ім заставаўся толькі адзін шлях — вярнуцца ў Беларусь. Аднак там ім пагражалі рэпрэсіі, праверкі сацыяльных сетак і рызыка крымінальнага пераследу, калі высветліцца, што яны калі-небудзь крытыкавалі рэжым або падпісваліся на апазіцыйныя рэсурсы.

У адказ на гэтыя абставіны Народныя амбасады Беларусі распачалі перамовы з уладамі іншых краін, каб абараніць беларусаў і беларусак, якія апынуліся ў гэтай уразлівай сітуацыі. У шэрагу краін удалося дамагчыся канкрэтных рашэнняў. Адна з такіх краін — Швецыя.

У сакавіку 2024 года Міграцыйнае ведамства Швецыі абвясціла, што беларусам і беларускам, якія афіцыйна пражываюць у Швецыі і баяцца за сваю бяспеку на радзіме, не варта вяртацца ў Беларусь для падаўжэння дакументаў. Замест гэтага Швецыя гатова выдаваць так званыя «пашпарты іншаземцаў» тым, хто мае права на пражыванне ў краіне.

Хаця прававая пазіцыя ўступіла ў сілу яшчэ вясной гэтага года, пра рэальныя выпадкаі выдачы пашпартоў іншаземцаў нічога не было вядома. І вось учора стала вядома, што аднаму з грамадзян Беларусі ў Швецыі быў выдадзены пашпарт іншаземца.

Народная амбасада Беларусі ў Швецыі спадзяецца, што гэты выпадак стане першым у шэрагу паспяховых прыкладаў, якія пацвердзяць эфектыўнасць новай сістэмы.

Крыніца: Народныя амбасады Беларусі

«Чатыры гады таму загінуў Раман Бандарэнка – і я добра памятаю той дзень. Жах і абурэнне ад гэтай трагедыі адгукнуліся ў сэрцы кожнага беларуса. Забойства Рамана – гэта не проста смутак адной сям’і: гэта агульны боль, які мы ўсе носім у сабе.

Тое, што здарылася той ноччу, на жаль, не адзінае злачынства. З-за помслівасці рэжыму цягам дзесяцігоддзяў у Беларусі бясследна знікалі людзі. У 90-я гады знішчаліся палітыкі, ваенныя, актывісты, журналісты – людзі, якія мелі мужнасць казаць праўду. Усе яны былі пазбаўленыя жыцця проста за тое, што кінулі выклік дыктатуры – і не збаяліся супрацьстаяць Лукашэнку. На жаль, і сёння метад захавання ўлады ў рэжыму і яго памагатых той жа самы – гвалт.

Кожны дзень мы бачым новыя арышты і палітычныя пераследы, сутыкаемся з жудаснымі гісторыямі зняволенняў і катаванняў. Рэпрэсіі не спыняюцца – яны сталі страшнай часткай штодзённасці. І, як раней, забіраюць свабоду і жыццё тых, хто мае адвагу адстойваць сваё меркаванне. Кожны палітвязень, кожная ахвяра рэжыму – гэта разбураная сям’я, пакінутыя бацькі, жонкі і дзеці. Толькі за апошнія 4 гады мінімум 18 чалавек было забіта або закатавана рэжымам.

Нам нельга забываць пра тых, хто загінуў ад пераследу рэжыму. Гэта памяць не толькі пра мінулае, але і пра тое, што злачынствы працягваюцца. Нашая задача – дамагчыся справядлівасці і зрабіць усё, каб такія трагедыі больш ніколі не паўтарыліся».

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Падчас працоўнага візіту ў Страсбург Святлана Ціханоўская сустрэлася з Генеральным сакратаром Рады Еўропы Аленам Берсэ і прэзідэнтам Парламенцкай асамблеі Рады Еўропы Тэадорасам Русопуласам. Таксама беларуская лідарка выступіла на Сусветным форуме за дэмакратыю.

У дыялогах абмяркоўваліся:

• спосабы вызвалення і шляхі дапамогі палітвязням;

• паляпшэнне мабільнасці беларусаў праз выдачу візаў і спрашчэнне працэдураў легалізацыі;

• непрызнанне еўрапейскімі партнёрамі «выбараў» 2025 года;

• падтрымка культуры і незалежных медыя ў Беларусі;

• далейшыя крокі супрацоўніцтва паміж дэмакратычнымі сіламі, грамадзянскай супольнасцю і структурамі Рады Еўропы.

Вынікі візіту:

• Стварэнне Інфармацыйнага офіса Рады Еўропы па Беларусі ў Вільні. 6 лістапада Камітэт міністраў Рады Еўропы прагаласаваў за гэтае рашэнне, цяпер чакаецца галасаванне ў Сейме Літвы.

• Запуск праграмы стажыровак для беларусаў у Радзе Еўропы – беспрэцэдэнтнае рашэнне, бо Беларусь не з’яўляецца фармальным сябрам арганізацыі.

• Напрыканцы студзеня беларуская дэлегацыя ад Каардынацыйнай Рады ўпершыню афіцыйна прыме ўдзел у сесіі ПАРЕ.

• Працяг працы Кантактнай групы паміж дэмакратычнымі сіламі і Радай Еўропы. Наступнае пасяджэнне запланавана на 2 снежня.

• У межах Кантактнай групы запланаваны трэнінгі, стажыроўкі, семінары і экспертныя сустрэчы для беларускіх журналістаў, актывістаў, праваабаронцаў і аналітыкаў.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Коратка:

• У Беларусі працягваюцца адвольныя рэпрэсіі ў дачыненні да палітычных супернікаў рэжыму і іншадумцаў; узровень крымінальнага і падобнага з ім адміністрацыйнага пераследу па-ранейшаму крытычна высокі. Колькасць адвольных затрыманняў з рысамі і прыкметамі гвалтоўных знікненняў павялічылася напярэдадні абвешчаных прэзідэнцкіх выбараў. Палітычна матываваны пераслед рознага ўзроўню — гэта актуальная пагроза для ўсіх, хто браў удзел у пратэстных выступах або крытычна выказваўся адносна палітычнай сітуацыі ў краіне ці ў адрас чыноўнікаў рэжыму; пад пагрозай усе тыя, хто выказваў сваё меркаванне мірным шляхам або падтрымліваў пратэстныя структуры, а таксама часам — іх сваякі і блізкія.

• З лета 2020 года праваабарончай супольнасцю прызнаныя палітвязнямі амаль 3 600 чалавек, з іх 656 жанчын. На канец кастрычніка 2024 года ў Беларусі ў месцах пазбаўлення волі знаходзіліся 1 299 палітвязняў, з іх 168 жанчын; за месяц праваабарончая супольнасць прызнала такімі 35 чалавек. Яшчэ ў дачыненні да 13 былых палітвязняў, імёны якіх раней не былі вядомыя праваабаронцам, вылучаныя патрабаванні аб рэабілітацыі.

• Праваабаронцы: лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру Алесь Бяляцкі, віцэ-прэзідэнт Міжнароднай федэрацыі за правы чалавека (FIDH) Валянцін Стэфановіч, юрыст Уладзімір Лабковіч, каардынатарка Валанцёрскай службы "Вясны" Марфа Рабкова, валанцёр Андрэй Чапюк і Наста Лойка, адвольна асуджаныя да пазбаўлення волі, адбываюць пакаранне ў папраўчых калоніях.

• Вядома пра некалькіх палітвязняў, якія ўтрымліваюцца доўгі час у рэжыме інкамунікада: Марыя Калеснікава, Віктар Бабарыка, Мікалай Статкевіч, Сяргей Ціханоўскі і іншыя больш за год пазбаўленыя кантактаў са знешнім светам, у тым ліку ўнутры калоній; іх сітуацыя мае рысы гвалтоўных знікненняў, забароненых міжнародным правам.

• Працягваюцца адвольныя рэпрэсіі ў дачыненні да грамадзян за рэалізацыю грамадзянскіх правоў: у кастрычніку "Вясна" атрымала інфармацыю аб не менш чым 366 выпадках палітычна матываваных рэпрэсій, якія вынікаюць з крымінальнага і адміністрацыйнага пераследу, з іх – не менш за 246 адміністрацыйных спраў, разгледжаных судамі.

• Праваабаронцы "Вясны" ў кастрычніку падлічылі вынікі палітычна матываванага крымінальнага пераследу за верасень: расце колькасць судовых працэсаў па палітычна матываваных крымінальных справах. Па папярэдніх даных, на працягу верасня былі асуджаныя не менш за 170 чалавек, з якіх 124 мужчыны і 46 — жанчыны. Амаль трэць асуджаных — у Мінску, сярод абласцей лідзіруе Брэсцкая — 44 чалавекі. Амаль палова асуджаных — за ўдзел у акцыях пратэсту ў 2020 годзе.

• Улады папаўняюць спісы асоб і фарміраванняў, якія маюць дачыненне да экстрэмісцкай і тэрарыстычнай дзейнасці, экстрэмісцкіх матэрыялаў: гэта метад дадатковага, часта несудовага, адвольнага абмежавання правоў і свабод грамадзян.

• Па-ранейшаму праваабаронцамі "Вясны" рэгулярна выяўляюцца і дакументуюцца факты прымянення катаванняў і забароненых відаў абыходжання ў ходзе расследавання палітычна матываваных крымінальных спраў, забароненых відаў абыходжання ў адміністрацыйным працэсе, а таксама пераследу і пазбаўлення волі па палітычных матывах; вязні пазбаўленыя належнага ўзроўню медыцынскага абслугоўвання.

• 23 кастрычніка Палата прадстаўнікоў прызначыла выбары Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь на 26 студзеня 2025 года. Кампанія "Праваабаронцы за свабодныя выбары" абвясціла пра пачатак працы экспертнай місіі па назіранні.

• 31 кастрычніка па ўсёй Беларусі прайшла хваля масавых затрыманняў і ператрусаў. Выглядае, што гэта спланаваная акцыя запалохвання перад выбарамі. Сілавікі прыходзяць у асноўным да тых, хто раней затрымліваўся паводле пратэстных адміністрацыйных артыкулаў. Вядома пра выпадкі жорсткіх затрыманняў, з неабгрунтаваным ужываннем сілы. 

• На 79-й сесіі Генеральнай Асамблеі ААН, на 35-ым пленарным пасяджэнні трэцяга камітэта, Анаіс Марэн выступіла са сваім апошнім дакладам у якасці спецыяльнай дакладчыцы па становішчы з правамі чалавека ў Беларусі.

• На канферэнцыі АБСЕ па чалавечым вымярэнні ўкраінскія і беларускія праваабаронцы прэзентавалі сумесны даклад "Скрадзенае дзяцінства: як беларускі рэжым сцірае ўкраінскую ідэнтычнасць у дзяцей праз перамяшчэнне, перавыхаванне і мілітарызацыю". Ён падрыхтаваны сумесна Freedom House, Праваабарончым цэнтрам ZMINA, Рэгіянальным цэнтрам па правах чалавека і Праваабарончым цэнтрам "Вясна" пры дапамозе BELPOL. У сярэдзіне верасня аўтары дакладу перадалі дакументы ў Міжнародны крымінальны суд (МУС) у Гаазе. Цяпер яны заклікаюць урады краін-членаў Рымскага статута таксама звярнуцца ў суд і перадаць доказы ўдзелу ўладаў Расіі і Беларусі ў перамяшчэнні дзяцей з Украіны."Вясна" апублікавала даклад на беларускай мове.

Палітычна матываваны пераслед. Палітычныя зняволеныя

На 31 кастрычніка ў месцах пазбаўлення волі ўтрымліваюцца 1 299 палітычных зняволеных, з іх 168 жанчын. Вядома пра 31 палітвязня ў крытычным станам здароўя, не сумяшчальным з утрыманнем ва ўмовах пазбаўлення волі. Больш за 40 палітвязняў — людзі сталага ўзросту. 

На канец кастрычніка налічваецца 2 326 былых палітвязняў, з іх 488 жанчыны. Гісторыі некаторых палітвязняволеных жанчын распавяла "Вясна".

Усяго вядома, што як мінімум 7 450 чалавек сутыкнулася з палітычна матываваным крымінальным пераследам. У дачыненні да не менш за 6 050 чалавек вынесеныя палітычна матываваныя прысуды.

У кастрычніку праваабарончая супольнасць прызнала палітвязнямі 35 чалавек. Дадаткова, пазбаўленне волі 13 чалавек праваабарончая супольнасць постфактум прызнала адвольным і запатрабавала іх рэабілітацыі.

Сур'ёзныя парушэнні правоў чалавека ў дачыненні да палітвязняў не абмяжоўваюцца самім фактам адвольнага пазбаўлення волі ў калоніях і турмах: у месцах несвабоды яны падвяргаюцца дадатковым рэпрэсіям і пераследу.

Праваабаронцы "Вясны" атрымалі пацверджанне, што ў магілёўскай калоніі № 15 памёр грамадзянін Расійскай Федэрацыі Дзмітрый Шлетгаўэр. Па папярэдняй інфармацыі, гэта здарылася 11 кастрычніка 2024 года. Ён прабыў у калоніі менш за месяц. Дакладная прычына смерці невядомая. Летам яго асудзілі да 12 гадоў калоніі ва ўмовах ўзмоцненага рэжыму за "шпіянаж" (арт. 358 КК) і "садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці" (ч. 1 арт. 361-4 КК). Гэта сёмая смерць палітвязня за кратамі.

З лютага-сакавіка 2023 года ў рэжыме инкоммуникадо ўтрымліваюцца палітвязні Марыя Калеснікава, Віктар Бабарыка, Мікалай Статкевіч, Сяргей Ціханоўскі, Максім Знак, Ігар Лосік, Уладзімір Кніга. Таксама паведамляецца, што ўжо амаль пяць месяцаў у поўнай ізаляцыі ўтрымліваецца палітвязень Аляксандр Арановіч. Утрыманне без сувязі са знешнім светам пры такіх абставінах прызнаецца катаваннем, а таксама мае рысы гвалтоўнага знікнення.

Адным з інструментаў пераследу палітвязняў стала адвольнае падаўжэнне тэрміну зняволення, у асноўным шляхам прызначэння новых тэрмінаў пазбаўлення волі паводле арт. 411 КК за нязначныя, вымушаныя або справакаваныя дысцыплінарныя парушэнні падчас адбыцця пакарання.

У кастрычніку стала вядома пра тое, што ў судзе Чыгуначнага раёна Гомеля ў сакавіку 2024 года над Вольгай Маёравай адбыўся суд паводле ч. 2 арт. 411 Крымінальнага кодэкса (злоснае непадпарадкаванне законным патрабаванням адміністрацыі калоніі). Суддзя Ганна Сакалова прызнала жанчыну вінаватай і прызначыла ёй яшчэ адзін год і шэсць месяцаў зняволення ў дадатак да 20 гадоў калоніі. Вольга ўжо адбывае тэрмін у папраўчай калоніі для тых, хто раней адбываў пакаранне ў выглядзе пазбаўлення волі № 24 У Зарэччы.

Так, у трэці раз у судзе разгледзелі справу паводле арт. 411 КК у дачыненні да Вікторыі Кульшы, асуджанай у чэрвені 2021 года па арт. 342 КК да двух з паловай гадоў пазбаўлення волі; на волю яна мусіла выйсці ў пачатку 2023 года.

Паліне Шарэндзе-Панасюк у трэці раз прызначаны дадатковы адзін год пазбаўлення волі за парушэнне правілаў унутранага распарадку папраўчай калоніі паводле арт. 411 КК. Тэрмін, прызначаны судом у чэрвені 2021 года, павінен быў скончыцца ў пачатку восені 2022 года, аднак з тых часоў палітзняволеную адвольна ўтрымліваюць у калоніі для рэцыдывістак, катаваўшы штрафнымі ізалятарамі, неаказаннем медыцынскай дапамогі. забаронай перадач і спатканняў з роднымі, у тым ліку дзецьмі.

Юрыю Зянковічу, асуджанаму за "заклікі да дзеянняў, накіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Рэспублікі Беларусь", "абразу прадстаўніка ўлады", "змову з мэтай захопу ўлады неканстытуцыйным шляхам", "стварэнне экстрэмісцкага фармавання або ўдзел у ім", " распальванне варожасці або варажнечы" да 13,5 гадоў пазбаўлення волі. Таксама паводле арт. 411 КК судом прызначаныя дадатковыя два гады пазбаўлення волі.

Мікалай Дзядок чацвёрты месяц знаходзіцца ў штрафным ізалятары. Тэрмін яго зняволення набліжаецца да канца, аднак у дачыненні да яго ўзбуджаная крымінальная справа паводле арт. 411 КК.

Стала вядома, што youtube-блогер Руслан Ліннік, асуджаны да пазбаўлення волі па абвінавачванні ў здзяйсненні некалькіх дыфамацыйных злачынстваў, пасля адбыцця ўсяго прызначанага яму тэрміну зняволення не выйшаў на волю. Верагодна, гэта звязана з прад'яўленнем новых абвінавачванняў.

У дачыненні да палітвязняў шырока практыкуецца перавод на больш строгі рэжым адбыцця пакарання — у турму, што азначае ўтрыманне ў турэмных камерах практычна без кантактаў са знешнім светам, харчаванне па скарочаным рацыёне, як правіла без перадач і спатканняў.

Так, у дачыненні да Дзмітрыя Іванчанкі суд пачаў разгляд заявы адміністрацыі калоніі аб пераводзе на турэмны рэжым.

Пераслед у калоніях выяўляецца ў змяшчэнні ў ШІЗА і памяшканне камернага тыпу (ПКТ). У ШІЗА асуджаныя знаходзяцца без кантактаў са знешнім светам, без асабістых рэчаў, прагулак і магчымасці пісаць, адпраўляць і атрымліваць лісты, чытаць і займацца аплочваемай працай. У ПКТ асуджаныя ўтрымліваюцца ў турэмных камерах і маюць адзін кароткі шпацыр у дзень.

Палітвязня Дзмітрыя Рэзановіча ў канцы верасня адміністрацыя ПК № 14 змясціла ў ПКТ тэрмінам на шэсць месяцаў. Перад гэтым яго некаторы час утрымлівалі ў ШІЗА.

Пакаранне ў выглядзе абмежавання волі з накіраваннем у папраўчую ўстанову адкрытага тыпу праваабаронцы лічаць адной з формаў пазбаўлення волі: асуджаныя абавязаны ўвесь вольны ад працы час знаходзіцца ў спецыяльных памяшканнях, падпарадкоўвацца патрабаванням прадстаўнікоў адміністрацыі, выконваць рэжымныя патрабаванні. За парушэнне правілаў яны могуць быць падвергнуты дысцыплінарным спагнанням, у тым ліку звязаным з больш строгім пазбаўленнем волі ў ізалятары; акрамя таго, абмежаванне волі можа быць заменена на пазбаўленне волі за некалькі дысцыплінарных парушэнняў. Таксама зняволеныя абавязаны заключыць працоўны дагавор з наймальнікам, якога падбярэ адміністрацыя ўстановы, часта на нявыгадных умовах; фактычна бяспраўныя асуджаныя падвяргаюцца жорсткай эксплуатацыі.

Паступаюць звесткі пра ўзмацненне ціску на былых палітвязняў, як адбыўшых тэрмін пазбаўлення волі, так і на тых, хто адбывае тэрмін абмежавання волі: ім выносяць афіцыйныя папярэджанні (мера адказнасці) і папярэджваюць пра адказнасць за гвалтоўнае змяненне канстытуцыйнага ладу, захоп або ўтрыманне дзяржаўнай улады неканстытуцыйнымі шляхамі. Акрамя гэтага, многім былым палітвязням, якія знаходзяцца ў вымушанай эміграцыі, завочна замяняюць абмежаванне волі без накіравання ў ПУАТ на пазбаўленне волі.

Сілавыя ведамствы працягнуць палітыку запалохвання асобаў, якія сутыкнуліся з палітычна матываваным пераследам, з мэтай не дапусціць перадачы інфармацыі пра пераслед праваабаронцам і незалежным медыя. 

Працягваецца таксама пераслед сваякоў палітвязняў і актыўных грамадзян за падтрымку палітвязняў. Пасля прызнання ініцыятывы INeedHelpBY экстрэмісцкім фарміраваннем, пераследу падвергліся многія звязаныя з ініцыятывай, а таксама іншыя неабыякавыя людзі, якія падтрымлівалі палітвязняў. На канец кастрычніка вядома пра 34 затрыманых па гэтай крымінальнай справе, 32 з іх – жанчыны. Сярод іх 10 жанчын і 1 мужчына, прысуджаныя да пазбаўлення волі на тэрміны ад трох да пяці гадоў.

Эксперты ААН зноў звярнуліся да ўладаў Беларусі з лістом, у якім выказалі занепакоенасць у сувязі з паведамленнямі аб жорсткім абыходжанні ў месцах пазбаўлення волі і неапраўданых і непрапарцыйных абмежаваннях правоў чалавека былых зняволеных, гаворыцца на сайце арганізацыі. Яны заклікалі ўрад даць інфармацыю аб стане здароўя, лёсе і месцазнаходжанні некалькіх зняволеных, расследаваць паведамленні аб жорсткім абыходжанні з імі ў месцах пазбаўлення волі, а таксама памілаваць або скараціць тэрмін зняволення зняволеных, якія знаходзяцца ва ўразлівым становішчы.

Пераслед праваабаронцаў 

Праваабаронца Human Constanta Наста Лойка два гады знаходзіцца ў няволі за сваю праваабарончую дзейнасць: яе асудзілі ў закрытым рэжыме на сем гадоў пазбаўлення волі за ўдзел у падрыхтоўцы дакладу "Пераслед анархістаў, антыфашыстаў, левых і сацыяльных актывістаў у Беларусі" (2017-Жнівень 2018 года).

За сваю праваабарончую дзейнасць у "Вясне" больш за чатыры гады ў няволі знаходзіцца Марфа Рабкова і Андрэй Чапюк, і больш за тры гады – лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру Алесь Бяляцкі, Валянцін Стэфановіч і Уладзімір Лабковіч.

Праваабаронца "Вясны" Алена Маслюкова была завочна асуджаная да трох гадоў пазбаўлення волі. "Вясна" выступіла з заявай, запатрабаваўшы адмяніць прысуд і спыніць крымінальны пераслед праваабаронцы; спыніць крымінальны пераслед праваабаронцаў за рэалізацыю свабоды выказвання меркаванняў і дзейнасць у абарону правоў і свабод; прывесці антыэкстрэмісцкае і крымінальна-працэсуальнае заканадаўства ў адпаведнасць з міжнароднымі забавязаннямі Беларусі ў галіне правоў чалавека.

Катаванні, жорсткае, бесчалавечнае, прыніжаючае абыходжанне

Камітэт супраць катаванняў ААН апублікаваў штогадовы даклад, у якім паведаміў аб выніках працы па расследаванні ў дачыненні да Беларусі, якое было ініцыявана Праваабарончым цэнтрам "Вясна".

Былы гомельскі палітзняволены Дзмітрый Канеўскі пасля адбыцця пакарання, вынесенага ўсяго толькі за адзін каментар у телеграм-чаце "Гомель Савецкі 97", мог ізноў патрапіць пад крымінальны артыкул. Ён вырашыў больш не выпрабоўваць лёс і з’ехаў з Беларусі. Дзмітрый распавёў "Вясне" пра свой пераслед і ўмовы адбыцця пакарання ў папраўчай калоніі № 22 у Івацэвічах. Амаль восем месяцаў да суда Канеўскага ўтрымлівалі ў Гомельскім СІЗА ў жахлівых умовах: абшарпаныя сцены, холад, бруд і смурод. У калоніі ён падвяргаўся збіванням і рэгулярна змяшчаўся ў ШІЗА і памяшканне камернага тыпу.

У Брэсцкім абласным судзе 21 кастрычніка пачаўся суд над 41-гадовым Віталём Чопікам, якога затрымалі сем месяцаў таму за наведванне палітычна матываваных судоў. Пасля затрымання мужчыну дастаўлялі ў бальніцу са слядамі моцнага збіцця. Цяпер яго абвінавачваюць паводле ч. 1 і ч. 2 арт. 361-4 КК (садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці) і арт. 342 КК (актыўны ўдзел у дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак).

Палітзняволеную стаматалагіню з Оршы Наталлю Кукішаву затрымалі супрацоўнікі КДБ восенню 2021 года па "справе Зэльцэра". Але ў выніку асудзілі да двух гадоў калоніі за два кароткія каментары ў дачыненні да А. Лукашэнкі. Цалкам адбыўшы пакаранне, жанчына выйшла на волю і распавяла "Вясне", як у беларускіх турмах здзекуюцца з жанчын і ў якіх нечалавечых і прыніжальных умовах ім даводзіцца чакаць суда і адбываць пакаранне ў калоніі.

Былыя зняволеныя па "экстрэмісцкіх" адміністрацыйных артыкулах па-ранейшаму ўтрымліваюцца ў жахлівых умовах — у перапоўненых камерах, ва ўмовах антысанітарыі, без пасцельных прыналежнасцяў, перадач і гігіенічных сродкаў. Як адзначыла былая арыштантка Цэнтра ізаляцыі правапарушальнікаў у Мінску на Акрэсціна, з-за перапоўненасці камер затрыманым даводзіцца спаць не толькі на металічных ложках, ад якіх застаюцца сінякі, але і на падлозе, пад сталом, на стале, на лаўцы. Яна адзначыла, што тых дзяўчат, якія спалі на падлозе, кусалі блашчыцы, таму потым цела было ў чырвоных плямах ад алергіі на ўкусы. Акрамя гэтага, яна распавяла пра неаказанне якаснай медыцынскай дапамогі падчас ротавіруснай інфекцыі ў камеры. Многія арыштанткі гублялі прытомнасць, але адміністрацыя ўстановы не рэагавала на гэта.

Парушэнне права на жыццё. Смяротнае пакаранне

10 кастрычніка – Міжнародны дзень супраць смяротнага пакарання.

Да гэтага дня "Вясна" падрыхтавала інтэрв'ю з каардынатарам кампаніі "Праваабаронцы супраць смяротнага пакарання" Андрэем Палудам і агляд спраў за апошнія 10 гадоў, якія скончыліся вынясеннем смяротнага прысуду. Праваабаронца "Вясны" Алег Мацкевіч выказаўновыя аргументы на карысць адмены смяротнага пакарання ў кантэксце новых падзей і выклікаў у свеце. 

Справядлівы суд

Беларускія суды працягваюць удзельнічаць у рэпрэсіях і выносіць палітычна матываваныя прысуды. 

Апеляцыйнае, касацыйнае і нагляднае абскарджанне палітычна матываваных прысудаў з'яўляецца неэфектыўным, паколькі не можа забяспечыць незалежнага і бесстаронняга перагляду.

Асобна варта падкрэсліць, што з поўным парушэннем стандартаў справядлівага судовага разбору праходзяць суды па абвінавачваннях у "злосным парушэнні патрабаванняў адміністрацыі папраўчых устаноў" (арт.411 КК). Усе гэтыя справы разглядаюцца ў фактычна закрытым судовым пасяджэнні, без забеспячэння належных гарантый на абарону абвінавачанаму. Так, 31 кастрычніка адбыўся суд над палітзняволенай Вікторыяй Кульшой; працэс вёў суддзя Станіслаў Іванюценка, які 15 кастрычніка асудзіў па такім жа абвінавачванні да аднаго года пазбаўлення волі іншую палітзняволеную з сур'ёзнымі праблемамі са здароўем Паліну Шарэнду-Панасюк.

Актыўна выкарыстоўваюцца для палітычна матываванага пераследу магчымасці спецыяльнай вытворчасці на этапе следства і завочнага судаводства. Так, набыў моц пасля беспаспяховага апеляцыйнага абскарджання завочны прысуд 20 даследчыкам, журналістам і палітолагам, якія выступаюць у якасці абвінавачаных па "справе аналітыкаў Святланы Ціханоўскай" – абвінавачванні тычацца "экстрэмізму", "захопу ўлады неканстытуцыйным шляхам" і інш. Пасля ўступлення прысуду ў сілу КДБ уключыла абвінавачаных у "Пералік арганізацый і фізічных асоб, якія маюць дачыненне да тэрарыстычнай дзейнасці".

Беларускія ўлады працягваюць паслядоўна разбураць інстытут незалежнай адвакатуры і пераследаваць асобных прадстаўнікоў прафесіі: з 2020 года 141 адвакат адвольна пазбаўлены ліцэнзіі, 88 адвакатаў сутыкнуліся з палітычна матываваным пераследам і 23 былі адвольна затрыманыя. На сённяшні дзень адбываюць пакаранне ў выглядзе пазбаўлення волі сем адвакатаў, прызнаных праваабарончай супольнасцю палітвязнямі: Максім Знак, Віталь Брагінец, Аляксандр Данілевіч, Анастасія Лазарэнка, Юлія Юргілевіч, Аляксей Бародка і Наталля Буракоўская.

Пераслед журналістаў і супрацоўнікаў СМІ

Беларусь з'яўляецца самай небяспечнай краінай у Еўропе для журналістаў і займае 167 (са 180) пазіцыю ў Сусветным індэксе свабоды прэсы арганізацыі "Рэпарцёры без межаў " (RSF) за 2024 год. 

Па стане на 31 кастрычніка пазбаўленыя волі 36 журналістаў і супрацоўнікаў медыя. У параўнанні са звесткамі на верасень (33 чалавекі), колькасць затрыманых павялічылася. Такім чынам, вызваленне работнікаў СМІ па амністыі/памілаванні не сведчыць аб змяншэнні рэпрэсій у дачыненні да журналістаў.

У кастрычніку адвольна затрымалі журналіста Ігара Ільяша — мужа двойчы адвольна асуджанай за прафесійную дзейнасць палітзняволенай журналісткі Кацярыны Бахвалавай. Яго фатаграфію і пакаяннае відэа апублікавалі праўладныя тэлеграм-каналы. У канцы кастрычніка Ігару прад'явілі абвінавачванне і перавялі ў СІЗА № 1. 

25 кастрычніка Вярхоўны суд разгледзеў апеляцыйную скаргу журналіста і праваабаронцы Уладзіміра Хільмановіча, які завочна прызнаны вінаватым у "садзейнічанні экстрэмісцкай дзейнасці" і ва "ўдзеле ў экстрэмісцкім фарміраванні". Прысуд пакінуты без змены, а апеляцыйная скарга — без задавальнення.

"Пералік грамадзян Беларусі, замежных грамадзян або асоб без грамадзянства, якія маюць дачыненне да экстрэмісцкай дзейнасці" працягвае папаўняцца, у тым ліку, і супрацоўнікамі СМІ. Так, 11 кастрычніка МУС уключыла ў пералік Яўгена Глушкова і Алеся Сабалеўскага.  

Парушэнне свабоды мірных сходаў. Падаўленне свабоды выказвання меркаванняў

Дзяржава ігнаруе міжнародныя абавязкі па павазе, абароне і забеспячэнні рэалізацыі правоў на свабоду мірных сходаў і выказвання меркаванняў.

Вядома пра не менш за 34 выпадкі прыцягнення да крымінальнай адказнасці па артыкулах 342 (актыўны ўдзел у дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак), 369 (абраза прадстаўніка ўлады) і 368 (абраза прэзідэнта Рэспублікі Беларусь) Крымінальнага кодэкса. 

Як паведаміла "Берасцейская Вясна", у Берасці 23 і 24 кастрычніка судзілі адразу шэсць чалавек за ўдзел у акцыі пратэсту 10 жніўня 2020 года: Андрэя Карчагу, Ірыну Сароку, Таісію Літвінаву, Сяргея Пятручыка, Дзмітрыя Буланава, Валерыя Мароза. 

Так, 7-9 кастрычніка 2024 года суд Ленінскага раёна Берасця разглядаў крымінальную справу ў дачыненні да Сяргея Нічыпарука, Аляксандра Клімашэвіча, Яўгена Бычко. Усіх абвінавачвалі паводле ч. 1 арт. 342 КК: 10 жніўня 2020 года ў Берасці яны "выкрыквалі лозунгі, дэманстравалі палотны бел-чырвона-белага колеру, наўмысна перашкаджалі руху транспартных сродкаў і нармальнаму функцыянаванню прадпрыемстваў". Гэтым, на думку суда, яны груба парушалі грамадскі парадак. Вынік — пазбаўленне волі на тэрмін ад аднаго да паўтара года пазбаўлення волі. Такім чынам, ужо вядома пра 61 чалавека, якія атрымалі тэрміны паводле арт. 342 КК за пратэсты 10 жніўня 2020 года ў Берасці. Большая частка абвінавачаных асуджаныя да пазбаўлення волі ў калоніі.

Удзельнікаў пратэстаў і іншадумцаў прыцягваюць да крымінальнай адказнасці як вочна, так і завочна, з сур'ёзнымі парушэннямі стандартаў справядлівага суда.

4 кастрычніка ў судзе Ленінскага раёна горада Магілёва завочна асудзілі Аляксандра Яцэнку. Яго прызналі вінаватым паводле арт. 369 (абраза прадстаўніка ўлады) Крымінальнага кодэкса і прысудзілі да двух гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ва ўмовах агульнага рэжыму. Вядома, што Аляксандра Яцэнку судзілі за каментары ў бок супрацоўнікаў міліцыі.

25-гадовую актывістку з Рэчыцы Бажэну Жолудзь завочна асудзілі да пяці гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ва ўмовах агульнага рэжыму. Суд над дзяўчынай адбыўся 2 кастрычніка ў Магілёўскім абласным судзе. Працэс у закрытым рэжыме вёў суддзя Сяргей Мазураў. Бажэну прызналі вінаватай у "незаконных дзеяннях у дачыненні да інфармацыі аб прыватным жыцці і персанальных дадзеных"(арт.203-1 КК), "закліках да санкцый" (ч. 3 арт. 361 КК), а таксама ў "абразе суддзі" (арт. 391 КК).

11 кастрычніка Жанна Аўрамчык асуджаная судом Салігорскага раёна паводле ч.1 арт. 368 КК паводле абвінавачвання ў "абразе Лукашэнкі" і арт. 369 КК паводле абвінавачвання ў "абразе прадстаўніка ўлады".

У Мінскім гарадскім судзе 21 кастрычніка асудзілі Алену Барысюк паводле ч. 1 арт. 130 (распальванне іншай сацыяльнай варожасці) Крымінальнага кодэкса. Міхаіл Макарэвіч прызначыў Алене два гады і шэсць месяцаў пазбаўлення волі ў калоніі ва ўмовах агульнага рэжыму. На абвяшчэнне прысуду прывялі студэнтаў розных ВНУ. Алену абвінавацілі ў каментарах пра Лукашэнку, сілавікоў і ўдзельнікаў вайны ва Украіне. Барысюк раней ужо судзілі па палітычным артыкуле. Вясной 2023 года ёй прызначылі год і шэсць месяцаў абмежавання волі за каментар пад фатаграфіяй міліцыянта.

Толькі за адзін тыдзень з 21 па 25 кастрычніка адбылося 11 судоў за абразу А. Лукашэнкі (арт. 368 КК). Усяго з 2020 года па арт. 368 КК (у тым ліку ў сукупнасці з іншымі палітычна матываванымі абвінавачваннямі) асудзілі не менш за 950 чалавек. 

У судзе Мядзельскага раёна 4 кастрычніка пачаўся суд над 48-гадовым эколагам Станіславам Таспаевым. Яго абвінавачваюць у "дыскрэдытацыі Беларусі" (арт.369-1 Крымінальнага кодэкса) і "неаднаразовым парушэнні парадку арганізацыі або правядзення масавых мерапрыемстваў" (арт. 342-2 Крымінальнага кодэкса). Справу разглядае суддзя Аляксандр Шутко. У 2021 годзе Станіслаў ужо быў асуджаны да абмежавання волі па палітычных матывах. У траўні яго судзілі за "несанкцыянаванае пікетаванне". Вядома, што Станіслаў мае інваліднасць — раней у яго была дыягнаставаная анкалогія, але апошнім часам у мужчыны наступіла рэмісія.

Судзяць сем'ямі: 25 кастрычніка ў судзе Фрунзенскага раёна горада Мінска за ўдзел у пратэстах прыцягнулі да крымінальнай адказнасці дзве сям'і: Ларысу і Алега Петрашкевічаў, Сяргея і Юлію Купрыенку. Паводле інфармацыі" Вясны", усяго з 2020 года па арт. 342 Крымінальнага кодэкса асудзілі не менш за 2 740 чалавек.

Праваабаронцы "Вясны" падлічылі агульную лічбу затрыманняў за трэці квартал 2024 года: паводле звестак "Вясны", у Беларусі з 1 ліпеня да 30 верасня быў зафіксаваны 1 221 выпадак палітычна матываваных рэпрэсій. Гэта ператрусы, выклікі на допыты, суды і г.д. З іх 360 — затрыманні. Але гэтыя лічбы могуць быць значна большымі праз тое, што праваабаронцы не валодаюць усімі звесткамі пра рэпрэсіі. Самым распаўсюджаным артыкулам застаецца 19.11 КаАП - "распаўсюд экстрэмісцкіх матэрыялаў". За тры месяцы па ёй асудзілі не менш за 380 чалавек.

Пераслед пад выглядам барацьбы з экстрэмізмам і тэрарызмам

Заканадаўства аб барацьбе з экстрэмізмам і тэрарызмам выкарыстоўваецца рэжымам Лукашэнкі выключна для палітычна матываванага пераследу палітычных апанентаў і іншадумцаў за рэалізацыю сваіх грамадзянскіх і палітычных правоў.

Унясенне розных суб'ектаў у "Пералік арганізацый, фарміраванняў, індывідуальных прадпрымальнікаў, якія маюць дачыненне да экстрэмісцкай дзейнасці" закладвае аснову для пераследу грамадзян за іх стварэнне або ўдзел у іх дзейнасці. У кастрычніку пералік папоўніўся чатырма пазіцыямі; усяго за тры гады (першае рашэнне прынята 21 верасня 2021 года) было прынята 243 адпаведных рашэнняў КДБ і МУС. У ліку новых "экстрэмісцкіх фарміраванняў" — арганізацыі ў сферы нефармальнай і грамадзянскай адукацыі "Актыўным быць файна" і "Школа лідарства", а таксама "Міжнародны камітэт па расследаванні катаванняў"— праект праваабарончай арганізацыі "Прававая ініцыятыва", які ажыццяўляе сумесна з "Вясной" дакументаванне і расследаванне злачынстваў супраць чалавечнасці ў Беларусі пасля выбараў 2020 года ў рамках міжнароднай платфоры па прыцягненні да адказнасці для Беларусі (IAPB).

 У Пералік грамадзян Рэспублікі Беларусь, замежных грамадзян або асоб без грамадзянства, якія маюць дачыненне да экстрэмісцкай дзейнасці, за кастрычнік унесена 118 чалавек, у тым ліку 38 жанчын. Усяго ў Пераліку імёны 4494 чалавек. Унесеныя ў Пералік на працяглы тэрмін (на тэрмін судзімасці і пяць гадоў пасля яе пагашэння) паражаюцца ў правах.

У Рэспубліканскі спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў унесены прызнаныя экстрэмісцкімі на падставе 121 судовага рашэння тэлеграм-каналы, Youtube і Tik-Tok каналы, старонкі ў сацыяльных сетках і іншыя крыніцы і носьбіты інфармацыі.

Так, у кастрычніку прызналі "экстрэмісцкімі" некалькі тг-каналаў і ботаў ініцыятыў, якія аказвалі дапамогу затрыманым і іх сваякам пасля пратэстаў у 2020 годзе.

Распаўсюд "экстрэмісцкіх матэрыялаў", пад якім беларускія спецслужбы і суды часта разумеюць неабмежавана шырокае кола дзеянняў, не толькі тыя, якія прама забароненыя законам і пераследуюцца па Кодэксе аб адміністрацыйных правапарушэннях, цягнуць пазбаўленне волі ці буйны штраф.

Крыніца: ПЦ "Вясна"

Праваабаронцы "Вясны" атрымалі пацверджанне, што ў магілёўскай калоніі № 15 памёр грамадзянін Расійскай Федэрацыі Дзмітрый Шлетгаўэр. Па папярэдняй інфармацыі, гэта здарылася 11 кастрычніка 2024 года. Ён прабыў у калоніі менш за месяц. Дакладная прычына смерці невядомая. Летам яго асудзілі да 12 гадоў калоніі ва ўмовах ўзмоцненага рэжыму за "шпіянаж" (арт. 358 КК) і "садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці" (ч. 1 арт. 361-4 КК). Гэта сёмая смерць палітвязня за кратамі.

З сацсетак стала вядома, што Дзмітрыю Шлетгаўэру 22 гады. Ён нарадзіўся ў расійскім Слаўгарадзе. У 2018 годзе атрымаў беларускі ВНЖ. Хлопец працаваў у Камянцы на прадпрыемстве па вытворчасці палімернай прадукцыі і ўпакоўкі.

Крыху менш за год палітвязня ўтрымлівалі за кратамі. Па інфармацыі праваабаронцаў, таксама быў затрыманы і брат Дзмітрыя, але пазней яго дэпартавалі ў Расію.

Некалькі месяцаў таму над Шлетгаўэрам адбыўся суд паводле двух артыкулаў Крымінальнага кодэкса. Пакуль адбываліся судовыя пасяджэнні, у яго нарадзілася дзіця.

У раскладзе судоў на сайце Вярхоўнага суда не было інфармацыі пра разгляд яго крымінальнай справы — толькі дата разгляду яго апеляцыйнай скаргі. Апеляцыя прайшла 30 жніўня, рашэнне прымала судовая калегія пад старшынствам суддзі Эдгара Марцірасяна.

Па інфармацыі "Вясны", Дзмітрыю прызначалі 12 гадоў калоніі ва ўмовах ўзмоцненага рэжыму. Напачатку восені яго накіравалі адбываць тэрмін у магілёўскую калонію № 15. Незадоўга пасля этапу яго знайшлі памерлым, але дакладная прычына смерці невядомая.

UPD. 6 лістапада "Люстэрка" апублікавала інфармацыю аб прычыне смерці Дзмітрыя Шлетгаўэра. Па словах знаёмага сям'і, які зараз жыве за мяжой, у пасведчанні аб смерці палітвязня ўказаная прычына — «механічная асфіксія». Вельмі часта такі запіс робяць пры самагубствах.

"Кіраўніцтва калоніі не паведаміла родным Дзмітрыя, што менавіта здарылася з ім", — сцвярджае ён.

Па словах суразмоўцы, родныя палітвязня размаўлялі з ім праз лісты. Жонка Дзмітрыя наведвала яго ў СІЗА да і пасля суда.

"Сям'я лічыць, што Дзмітрый не збіраўся забіваць сябе. Па словах родных, ён быў вельмі засмучаны з-за таго, што з ім здарылася, але не настолькі, каб быць гатовым да добраахвотнага сыходу з жыцця. Яшчэ ў СІЗА ён пачаў старанна рыхтавацца да пераводу ў калонію — збіраў цыгарэты, цукар, гарбату і каву ў разліку на тое, што яны спатрэбяцца ў лагеры".

Па словах крыніцы, Дзмітрый казаў родным, што ў следчым ізалятары да яго ставіліся добра. Сукамернікі і адміністрацыя праблем не стваралі. Згодна з крыніцай выдання, сям'я не верыць у самазабойства, бо Дзмітрый меў планы, збіраўся пісаць прашэнне аб памілаванні. Яшчэ ў СІЗА ў Шлетгаўэра з'явіліся праблемы са здароўем, на нервовай глебе ён палысеў, непакоіў варыкоз. З СІЗА ў калонію мужчыну перавялі ў першых чыслах кастрычніка 2024 года. І адразу ж адправілі ў штрафны ізалятар, але нагоду сям'я не ведае.  

Крыніца: ПЦ "Вясна"

Сёння саветнік па прававых пытаннях Святланы Ціханоўскай, Леанід Марозаў, атрымаў пацвярджэнне інфармацыі пра тое, што грамадзяне Беларусі, якія пражываюць у Беларусі, могуць падаваць заяўкі на польскія візы па натарыяльна завераных запрашэннях ад сваякоў, якія знаходзяцца пад міжнароднай абаронай у Польшчы.

Леанід Марозаў: «Грамадзяне Беларусі, якія пражываюць у краіне, могуць падаваць заявы на атрыманне польскіх візаў па натарыяльна завераных запрашэннях ад сваякоў, якія знаходзяцца пад міжнароднай абаронай у Польшчы».

Гэтая інфармацыя была пацверджаная грамадзянкай Беларусі з міжнароднай абаронай у Польшчы, якая пражывае ў Познані. Леанід кансультаваў яе па пытаннях афармлення дакументаў для атрымання міжнароднай абароны па гэтым пытанні. Яна падзялілася працэдурай атрымання гасцявой візы для сваякоў, якая ўключае наступныя крокі:

1. Падрыхтоўка запрашэння. Напісаць запрашэнне ў свабоднай форме і заверыць яго ў натарыуса. У запрашэнні пазначаюцца пашпартныя дадзеныя заяўніка, нумар PESEL, нумар рашэння аб міжнароднай абароне, адрас пражывання і дадзеныя асобы, якая запрашаецца (ПІБ, пашпартныя дадзеныя, адрас рэгістрацыі, ступень сваяцтва, мэта паездкі, адрас і перыяд знаходжання). Асоба, якая запрашае, таксама можа выказаць гатоўнасць забяспечыць пражыванне і пакрыццё выдаткаў. 

2. Адпраўка ліста ў консульства. Напісаць электронны ліст у консульства па месцы рэгістрацыі асобы, якая запрашаецца, з тэмай «Запрашэнне для сваяка асобы са статусам міжнароднай абароны». У тэксце ліста прыкласці фота заверанага запрашэння, дакументы, якія пацвярджаюць сваяцтва (напрыклад, пасведчанне аб нараджэнні), копіі карты побыту, пашпарта і прапіскі асобы, якая запрашаецца. 

3. Чаканне званка з консульства. Пасля адпраўкі ліста консульства звязваецца па тэлефоне (тэлефануюць на польскі нумар, размаўляць можна па-беларуску або па-руску) і прызначае дату для падачы візы. У прызначаны дзень асоба, якая запрашаецца, павінна прынесці арыгінал запрашэння і ўсе неабходныя дакументы.

Гэтая працэдура спрашчае атрыманне польскай візы для беларусаў, у якіх ёсць сваякі з міжнароднай абаронай у Польшчы. Офіс Святланы Ціханоўскай выказвае падзяку Міністэрству замежных справаў Польшчы за падтрымку і садзейнічанне ў забеспячэнні правоў беларускіх грамадзянаў.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Галоўнай мэтай візіту Святланы Ціханоўскай у Ісландыю стаў удзел у 76-й сесіі Паўночнай Рады, якая праходзіць у Рэйк’явіку. Асноўныя тэмы пасяджэнняў – бяспека і стабільнасць у рэгіёне, а таксама міжнароднае супрацоўніцтва ў сферах аховы навакольнага асяроддзя і культуры.

Падчас выступу Ціханоўская агучыла пяць практычных крокаў, якія ўжо сёння могуць зрабіць Паўночныя краіны, каб дапамагчы беларусам:

1️. Далучыць дэмакратычную Беларусь да Паўночнай і Паўночна-Балтыйскай супольнасцяў, фармалізаваць адносіны.
«Запрашайце нашых прадстаўнікоў у якасці назіральнікаў на сесіі і далучайце да ўдзелу ў міжнародных праектах. Прапануйце моладзі стажыроўкі. Дапамагайце ў распрацоўцы рэформаў. Далучайцеся да групаў за дэмакратычную Беларусь».

2️. Дапамагаць у працэдурах вызвалення палітвязняў, падтрымліваць рэпрэсаваных.
«Падтрымайце высілкі па вызваленні палітвязняў і дапамозе рэпрэсаваным. Кожны парламентар можа ўзяць шэфства над адным з такіх беларусаў. Мы павінны пастаянна падымаць гэтую тэму ў ААН і АБСЕ».

 3️. Пашырыць магчымасці для мабільнасці беларусаў, клапаціцца пра грамадзянскую супольнасць, незалежныя медыя.
«Беларусам патрэбна больш стыпендыяў, візаў, праграмаў абмену і навучання. Дапамажыце легалізавацца тым, хто ратуецца ад рэпрэсіяў, студэнтам – вучыцца, а сумленным бізнесам – працаваць у вашых краінах. Трэба павялічваць дапамогу грамадзянскай супольнасці і ўмацоўваць культурнае супрацоўніцтва нашых краінаў». 

4️. Прыцягнуць вінаватых у рэпрэсіях да адказнасці.
«Падтрымайце зварот Літвы ў Міжнародны крымінальны суд супраць Лукашэнкі. Працягвайце ціск на рэжым, каб прыцягнуць вінаватых у рэпрэсіях да адказнасці».

5️. Прызнаць «выбары» 2025 нелегітымнымі.
«У 2025 дыктатар Лукашэнка зноў аб’явіць сябе «прэзідэнтам». Дэмакратычны свет павінен прызнаць так званыя выбары фарсам. Неабходна ліквідаваць злачынны рэжым і патрабаваць сапраўдных, свабодных і справядлівых выбараў, якіх заслугоўвае беларускі народ».

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Кангрэс ЗША апублікаваў законапраект, які прадугледжвае падтрымку грамадзян Беларусі і Расеі, якім давялося з'ехаць з дому праз рэпрэсіі і вайну.

Плануецца, што пратэрмінаваныя пашпарты такіх беларусаў будуць прыдатнымі для паездак у ЗША і ў іх можна будзе ставіць візы.

Акрамя таго, беларусаў у выгнанні могуць прызнаць асобамі «бяздомнай нацыянальнасці». Гэта азначае, што яны змогуць падавацца на амерыканскія візы з любой краіны свету, або ў нейкіх канкрэтных краінах.

Яшчэ адна прапанова – даваць беларусам статус часовай абароны, які можна атрымаць па запыце. Гэта дае права жыць і працаваць у ЗША, здзяйсняць міжнародныя паездкі.

Крыніца: Белсат

Святлана Ціханоўская пачала працоўны візіт у Ісландыю, асноўная мэта якога — удзел у 76-й сесіі Паўночнай Рады. У арганізацыю ўваходзяць Данія, Фінляндыя, Ісландыя, Нарвегія і Швецыя, а таксама Грэнландыя, Фарэрскія і Аландскія астравы. Галоўная задача Паўночнай Рады – садзейнічаць палітычнаму, эканамічнаму і культурнаму супрацоўніцтву паміж паўночнымі краінамі і іх парламентамі.

Акрамя ўдзелу ў пасяджэннях сесіі, беларуская лідарка сустрэнецца з міністрам замежных справаў Даніі Ларсам Лёке Расмусенам.

Напярэдадні перамоваў з Ціханоўскай паўночныя краіны пацвердзілі падтрымку «Міжнароднага гуманітарнага фонду» дапамогі беларускім палітвязням. У прыватнасці, міністр Расмусен адзначыў: Данія выдаткуе ў 2024 годзе 5 мільёнаў дацкіх кронаў для фонду.

Святлана Ціханоўская: 

«Мы вельмі ўдзячныя Даніі і ўсім паўночным краінам за салідарнасць і падтрымку. Сёння тысячы людзей знаходзяцца за кратамі, тысячы рэпрэсаваных і іх сем’яў патрабуюць дапамогі, рэабілітацыі і лекавання. Вашая салідарнасць дае надзею, энергію, а галоўнае – упэўненасць, што мы не застанемся сам-насам са сваёй бядой. Дзякуй».

Раней Міжнародны гуманітарны фонд падтрымалі Нарвегія і Швецыя. За гэты год удалося сабраць больш за 2 мільёна еўра ў падтрымку фонду.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

У 2025 годзе адбудуцца так званыя прэзідэнцкія выбары ў Беларусі, а на самой справе – бязвыбары, таму што права выбару ў людзей скрадзенае.

Электаральная кампанія праводзіцца ў сітуацыі глыбокага палітычнага крызісу ў Рэспубліцы Беларусь. Аляксандр Лукашэнка незаконна ўтрымлівае ўладу шляхам рэпрэсіяў супраць беларускага грамадства, абапіраючыся на падтрымку Крамля. 

Больш за 1300 чалавек на дадзены момант афіцыйна прызнаныя палітзняволенымі, а патэнцыйныя кандыдаты незаконна кінутыя за краты ці выціснутыя з краіны.

З-за рэпрэсіяў беларусы і беларускі не змогуць пабачыць дэмакратычных кандыдатаў і кандыдатак у бюлетэнях, паўдзельнічаць у мітынгах і агітацыйнай кампаніі. 

Баючыся чарговай паразы на выбарах, рэжым пазбавіў рэгістрацыі ўсе апазіцыйныя партыі, больш за 1700 грамадскіх арганізацыяў і закрыў усе незалежныя медыя. 

Гэта яшчэ далей ад свабодных выбараў, чым калі-небудзь раней у Беларусі.

Мы патрабуем спынення ўсіх відаў рэпрэсіяў, вызвалення ўсіх палітзняволеных, рэалізацыі права ўсіх грамадзянаў Беларусі на паўнавартасны ўдзел у выбарах незалежна ад месца жыхарства, забеспячэння свабоды сходаў і роўнага доступу да сродкаў масавай інфармацыі, а таксама правядзення выбараў у адпаведнасці з міжнароднымі стандартамі АБСЕ і пад кантролем назіральнікаў.

Калі гэтыя патрабаванні не будуць выкананыя рэжымам, мы лічым тое, што адбудзецца ў 2025 годзе, імітацыяй выбарчага працэсу.

Мы прапануем выказаць свой пратэст шляхам галасавання супраць усіх, хто крадзе нашае права голасу. Мы таксама прапрацоўваем і прапануем іншыя варыянты як выказаць пратэст у залежнасці ад развіцця сітуацыі. 

Такім чынам мы пакажам, што беларускае грамадства дагэтуль выступае супраць Лукашэнкі і патрабуе свабодных і справядлівых выбараў. 

Святлана Ціханоўская
Аб’яднаны Пераходны Кабінет Беларусі
Каардынацыйная рада Беларусі

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Камітэт па міграцыі Парламенцкай Асамблеі Рады Еўропы прадставіў дакумент «Люксембургскія рашэнні: вынікі і перспектывы». Гэта збор матэрыялаў, дзе падсумоўваюцца выклікі, з якімі сутыкнуліся беларусы ў выгнанні пасля прэзідэнцкіх выбараў 2020 года. Дакумент утрымлівае пералік канкрэтных рашэнняў і рэкамендацыяў для падтрымкі людзей у вымушанай эміграцыі. Асноўная ўвага нададзеная ролі нацыянальных парламентаў і ўладаў у падтрымцы беларусаў за мяжой.

Канкрэтныя рэкамендацыі, якія даюць «Люксембургскія рашэнні»:

1. Легальны ўезд і пражыванне:

   • Спрашчэнне візавага рэжыму для беларусаў у краінах-удзельніцах Рады Еўропы;

   • Забеспячэнне права на прытулак і выдача шматразовых візаў;

   • Стварэнне сеткі кансультацыйных цэнтраў для беларусаў за мяжой.

2. Пагрозы свабодзе перамяшчэння і адмова ў консульскіх паслугах:

   • Вырашэнне праблемаў з дакументамі: выдача пашпартоў замежніка і трэвэл-дакументаў, неабавязковасць апастыляў і даведак, прызнанне пратэрмінаваных пашпартоў для мэтаў легалізацыі і Новага Беларускага пашпарта;

   • Спрашчэнне працэдураў атрымання міжнароднай аховы. 

3. Рэпрэсіі на радзіме:

   • Падтрымка сваякоў палітвязняў у Беларусі;

   • Арганізацыя міжнародных альянсаў для дапамогі палітвязням.

4. Доступ да адукацыі:

   • Забеспячэнне роўнага доступу да адукацыі для беларускіх дзяцей за мяжой;

   • Стварэнне праграмаў падтрымкі беларускай мовы і культуры;

   • Спрашчэнне працэдураў прызнання дыпломаў і адаптацыі настаўнікаў.

5. Прафесійная кар’ера і прадпрымальніцтва:

   • Прасоўванне беларускіх прадпрыемстваў за мяжой і аблягчэнне іх інтэграцыі ў мясцовыя рынкі;

   • Падтрымка беларускіх юрыстаў і журналістаў у выгнанні.

6. Захаванне і прасоўванне беларускай культурнай ідэнтычнасці:

   • Падтрымка беларускай культуры і мовы праз культурніцкія праекты, пераклады і міжнародныя мерапрыемствы;

   • Стварэнне інстытутаў беларускай культуры за мяжой.

«Люксембургскія рашэнні» – не фармальны пералік прапановаў, а рэальны інструмент для супрацоўніцтва з парламентамі і дэпутатамі ўсіх краінаў-чальцоў ПАРЕ. Яго немагчыма ігнараваць: гэта афіцыйны дакумент міжнароднай арганізацыі з пэўнымі рэкамендацыямі для нацыянальных парламентаў. 

Цяпер беларускія дыяспары, народныя амбасады, грамадскія арганізацыі і ініцыятывы маюць падставу для ўключэння ўсіх прынятых рашэнняў у нацыянальнае заканадаўства тых краінаў, дзе знаходзяцца. Для гэтага трэба ўсталяваць кантакт з дэпутацкай групай «За дэмакратычную Беларусь» і пачынаць дзейнічаць разам.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Далучыцца да эстафеты салідарнасці «Voices Across Borders» можа кожны і кожная з вас у любым фармаце. Але ж Аляксандра Мамаева, прадстаўніца Народнай амбасады Беларусі ў Славеніі, абрала свой асабісты шлях, менавіта шлях.

«Шлях Святага Іакава ў Санцьяга-дэ-Кампастелу – гэта заўсёды цудоўнае падарожжа, маё месца сілы і сямейная традыцыя. Першы раз я крочыла па Каміна ў 2012 годзе», – кажа Аляксандра.

Яна вырашыла падтрымаць беларускіх палітвязняў падчас свайго падарожжа па Шляху Святага Іакава!

«Як прадстаўніца Народнай амбасады я не магла не ўзяць ўдзел у Эстафеце. І зразумела, што вандроўка па Гішпаніі – гэта выдатная магчымасць расказаць пілігрымам пра Беларусь і палітзняволеных. Па Шляху штогод праходзяць сотні тысяч чалавек з розных краін свету. А яшчэ на Каміна выконваюцца жаданні. І я маю ў думках сваё - тое, што ва ўсіх беларусаў ёсць нязменным ўжо 4 гады».

Старт гэта вялікага і вельмі важнага падарожжа адбыўся сёння, 20 кастрычніка, у гішпанскім горадзе Леён.

13 дзён пуці даўжынёй 300 кіламетраў!

«Першы дзень заўсёды няпросты, асабліва ўлічваючы шлях з Авьеда да Ліёна, які парадаваў цудоўнымі горнымі краявідамі! 

Сняданак з відам на Ліёнскі сабор, першая ракушка, і першае “Buen Camino!” З кожным пройдзеным кіламетрам заплечнік здаецца цяжэйшым, але ўсмешка нікуды не дзелася — я на Каміна! Залатыя таполі, верас, і смачныя інжыры ад добрай гішпанскай бабулі.

Крочым далей па Camino for Belarus!», —  падзялілася сваімі першымі ўражаннямі Аляксандра

Сачыце за шляхам Аляксандры ў сторыс.

Зычым добрай дарогі і сіл нашай смелай удзельніцы! 

https://globalbelarus.info/  

Крыніца: Народныя амбасады Беларусі

Падчас Варшаўскага форуму па бяспецы беларуская лідарка паразмаўляла з Kyiv Independent. У інтэрв’ю ўздымаліся такія тэмы, як шлях нашай краіны да дэмакратыі, і чаму вольная Беларусь можа стаць часткай вырашэння крызісу.

 Адзін з ключавых пасылаў Ціханоўскай у размове – неабходнасць дапамогі Украіне на шляху да перамогі. Лідарка сканцэнтравалася на тым, што мы можам рабіць ужо цяпер:

 «Мы не можам даць Украіне вайсковую тэхніку ці мільёны даляраў. Але мы можам бараніць яе інтарэсы на міжнароднай арэне і тлумачыць, чаму жыццёва важна і патрэбна даць украінцам усё, што ім трэба для перамогі ў гэтай вайне. Мы можам падтрымаць украінскую армію, а нашыя беларускія добраахвотнікі цяпер ваююць плячо да пляча з украінцамі. Таксама мы можам растлумачыць, як лёсы Беларусі і Украіны ўзаемазвязаныя, і што мы не можам вырашыць адно пытанне без іншага, бо Расія не бачыць ні Беларусі, ні Украіны незалежнымі дзяржавамі. Яна бачыць у нас свае калоніі».

Цалкам інтэрв’ю глядзіце па спасылцы.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

14-15 кастрычніка Святлана Ціханоўская наведала з афіцыйным візітам Германію. У Берліне лідарка ўдзельнічала ў палітычных сустрэчах і мерапрыемствах, дзе абмяркоўваліся перспектывы дэмакратычнай Беларусі і яе еўрапейскай інтэграцыі.

Падчас візіту Святлана Ціханоўская сустрэлася з міністрам эканомікі і віцэ-канцлерам Германіі Робертам Хабекам, міністаркай замежных справаў Аналенай Бербак, міністаркай адукацыі Бэцінай Штарк-Ватцынгер, міністрам юстыцыі Марка Бушманам, віцэ-прэзідэнткай Бундэстага Івонай Магвас, групай сяброў Беларусі ў Бундэстагу і з прадстаўнікамі беларускай дыяспары «Разам». Падчас сустрэчаў абмяркоўваліся тэмы, накіраваныя на ўсебаковую падтрымку Беларусі і дэмакратычнай супольнасці. 

Ціханоўская акцэнтавала ўвагу на наступных пытаннях:

 📌 Падтрымка палітвязняў. Лідарка падзякавала Германіі за падтрымку беларускіх палітзняволеных, гуманітарную дапамогу, а таксама за вылучэнне 1,5 мільёна еўра на рэабілітацыю рэпрэсаваных;

📌 Выдача візаў і павышэнне мабільнасці беларусаў. Асобная ўвага была нададзеная павелічэнню выдачы беларусам шэнгенскіх шматразовых і шматгадовых візаў;

📌 Падтрымка моладзі і адукацыйныя праграмы. Пашырэнне адукацыйных праграмаў, асабліва DAAD, для беларускіх студэнтаў і даследчыкаў, а таксама выдача бясплатных візаў для моладзі;

📌 Санкцыі супраць рэжыму. Абмяркоўвалася закрыццё шчылінаў у санкцыях, каб яны працавалі супраць Лукашэнкі, а не простых беларусаў;

📌 Пазоў Літвы ў МКС. Германія падтрымала літоўскую ініцыятыву па прыцягненні рэжыму да адказнасці праз Міжнародны крымінальны суд. 

Акрамя палітычных сустрэчаў, лідарка адкрыла Berlin Belarus Future Forum, які сабраў вядучых нямецкіх палітыкаў, экспертаў і актывістаў. Святлана Ціханоўская атрымала прэстыжную ўзнагароду Schwarzkopf Europe Award, якая адзначае яе ўклад у барацьбу за дэмакратыю і правы чалавека ў Беларусі. 

Сімвалічнай часткай візіту стала адкрыццё выставы «UNBREAKABLE» у музеі Штазі. Выстава прысвечаная беларускім праваабаронцам і актывістам, якія знаходзяцца за кратамі за сваю дзейнасць.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

У верасні суды Беларусі працягвалі актыўна выносіць прысуды ў дачыненні да грамадзян паводле палітычных матываў. За верасень, паводле папярэдніх звестак, былі асуджаныя 170 чалавек, з якіх 46 жанчыны і 124 мужчыны. "Вясна" традыцыйна распавядае асаблівасці крымінальнага пераследу ў мінулым месяцы.

У верасні ў Мінску асудзілі 61 чалавека

Разбіўка па рэгіёнах у верасні выглядала наступным чынам:

• Мінск — 61 чалавек;

• Брэсцкая вобласць — 44 чалавекі;

• Гомельская вобласць — 20 чалавек;

• Мінская вобласць — 25 чалавек;

• Магілёўская вобласць — восем чалавек;

• Віцебская вобласць — дзевяць чалавек;

• Гродзенская вобласць — тры чалавекі.

Пераслед сем'яў

У верасні працягвалася практыка пераследу цэлых сем'яў або груп сваякоў паводле "народнага" 342 артыкула Крымінальнага кодэкса. У Дзяржынску ў межах судовага разбору слухаліся справы ў дачыненні да Ірыны і Андрэя Шайкоўскіх, а таксама Аляксандра і Таццяны Грышкевічаў. У судзе Маскоўскага раёна Мінска слухалася справа Аляксея і Людмілы Паўловіч. У судзе Ленінскага раёна Брэста былі асуджаныя муж і жонка да двух і аднаго года пазбаўлення волі адпаведна — Генадзь і Ганна Васілюк. Суд Ленінскага раёна Магілёва асудзіў да двух гадоў абмежавання волі без накіравання ў папраўчую ўстанову Льва Іўчына, бацьку якога, Валерыя Іўчына, трыма месяцамі раней гэты ж суд асудзіў да двух з паловай гадоў абмежавання волі з накіраваннем у ПУАТ.

У верасні 12 чалавек асудзілі паўторна

У верасні працягвалася тэндэнцыя паўторнага і наступнага асуджэння грамадзян, раней рэпрэсаваных паводле палітычных матываў. Віцебскі абласны суд асудзіў па сукупнасці з папярэднім прысудам лідарку незалежнага прафсаюза "Нафтана" Вольгу Брыцікаву да шасці гадоў пазбаўлення волі паводле артыкулаў аб "закліках да санкцый", "распальванні варожасці" і "садзейнічанні экстрэмісцкай дзейнасці". Раней гэтым жа судом яна была асуджаная да трох гадоў пазбаўлення волі паводле артыкула аб распальванні варожасці.

Суд Ленінскага раёна Брэста асудзіў паводле 342 артыкула КК Генадзя Васілюка сумарна да двух гадоў пазбаўлення волі. У лютым гэтага года мужчына быў асуджаны судом Маскоўскага раёна Брэста паводле артыкула аб "паклёпе на адрас Лукашэнкі". Гомельскі абласны суд разглядаў справу ў дачыненні да Леаніда Козыра паводле артыкулаў аб "фінансаванні дзейнасці экстрэмісцкага фармавання" і "ўдзеле на тэрыторыі замежнай дзяржавы ва ўзброеным фармаванні". Два гады таму мужчына асуджаўся судом Цэнтральнага раёна Мінска паводле артыкула аб абразе прадстаўніка ўлады.

Суд Першамайскага раёна Мінска асудзіў да аднаго года і трох месяцаў пазбаўлення волі Змітра Дашкевіча паводле артыкулаў аб удзеле ў групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак і непадпарадкаванні патрабаванням адміністрацыі папраўчай установы. За два гады абаронца Курапатаў зазнаў некалькі крымінальных спраў паводле кожнага з гэтых артыкулаў у судзе Маскоўскага і Першамайскага раёнаў Мінска, а таксама ў судзе Барысаўскага раёна.

Супраць асуджанага ў чэрвені гэтага года судом Кіраўскага раёна Юрыя Аверкава паводле артыкула аб абразе прадстаўніка ўлады паўторна ўжылі пераслед у Магілёўскім абласным судзе паводле артыкулаў аб "распальванні варожасці" і "масавых беспарадках".

Толькі за верасень зафіксаваныя восем выпадкаў пераследу раней рэпрэсаваных грамадзян паводле 411 артыкула, які прадугледжвае магчымасць дадання тэрміну турэмнага зняволення за "непадпарадкаванне патрабаванням адміністрацыі папраўчай установы". Акрамя Змітра Дашкевіча, якога судзілі паводле гэтага артыкула, таксама судзілі:

• Алега Яфрэменку і Апанаса Афанасенкава — у судзе Барысаўскага раёна;

• Уладзіміра Цыгановіча — у судзе Мазырскага раёна;

• Рамана Марусава — у судзе Ленінскага раёна Магілёва;

• Андрэя Будая — у судзе Бабруйскага раёна і г. Бабруйска;

• Сяргея Раманава асудзілі да двух гадоў пазбаўлення волі судом Горацкага раёна;

• Тамаз Піпія асуджаны судом Наваполацка на паўтара года пазбаўлення волі.

У 46% у абвінавачванні меўся артыкул 342 КК

Асноўную долю ў структуры крымінальнага пераследу паводле палітычных матываў складаюць крымінальныя справы паводле 342 артыкула КК. 46% людзей, супраць якіх былі ўжытыя рэпрэсіі ў верасні, мелі ў абвінавачванні гэты артыкул.

Пры гэтым практыка выкарыстання гэтага артыкула мае рэгіянальную спецыфіку — у Брэсцкай вобласці паводле артыкула за ўдзел у стыхійных мірных сходах у жніўні і верасні 2020 года ў Брэсце, Брэсцкім раёне і Бярозе судзяць пераважна групы людзей, ставячы ім адны і тыя ж эпізоды. Пры гэтым ужо ў Пінску практыка пайшла ў бок пераследу грамадзян па адным чалавеку – толькі за верасень у гэтым горадзе былі асуджаныя сямёра чалавек.

Крыніца: ПЦ "Вясна"

У рамках Варшаўскай канферэнцыі па правах чалавека адбыўся сайд-івэнт на тэму «Мабілізацыя Маскоўскага механізма АБСЕ для вывучэння прымусовага перамяшчэння беларусаў і іх экстэрытарыяльнага пераследу». 

Гэтая тэма набывае асаблівую актуальнасць у святле нядаўняга звароту Літвы ў Міжнародны крымінальны суд з просьбай расследаваць трансгранічныя злачынствы супраць чалавечнасці, учыненыя аўтарытарным рэжымам Лукашэнкі ў дачыненні да беларусаў.

Прэзентацыя была арганізавана НАУ сумесна з ПЦ «Вясна» і Міжнародным камітэтам па расследаванні катаванняў у Беларусі. У ёй прынялі ўдзел дыпламаты прадстаўніцтваў Вялікабрытаніі, Германіі, Італіі, Літвы, Францыі, Швецыі і іншых краін пры АБСЕ, прадстаўнікі дыпмісій у Варшаве, прадстаўнікі МЗС Польшчы, а таксама беларускія, польскія і міжнародныя праваабарончыя арганізацыі. Са сведчаннямі выступілі некалькі ахвяр рэжыму Лукашэнкі.

Адкрываючы мерапрыемства, намеснік кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Павел Латушка выказаў удзячнасць ураду Літвы за перадачу інфармацыі аб сітуацыі ў Беларусі ў Офіс пракурора Міжнароднага крымінальнага суда для расследавання злачынстваў супраць чалавечнасці, учыненых рэжымам Лукашэнкі ў дачыненні да беларусаў і адзначыў:

«Усе гэтыя злачынствы адбываюцца ў абстаноўцы поўнай беспакаранасці вінаватых.

Страх і пераслед прымусілі сотні тысяч беларусаў пакінуць Радзіму, пакінуўшы ўсё— жыццё, дом, блізкіх. Больш за 300 000 чалавек сталі ахвярамі злачынства дэпартацыі. Гэты крок Літвы мае вырашальнае значэнне для беларусаў на шляху да аднаўлення справядлівасці і разрыву заганнага кола тэрору.

Лічу, што працяг сумесных намаганняў дзяржаў-членаў АБСЕ ў галіне ўсебаковага даследавання і ацэнкі дэпартацыі і экстэрытарыяльнага пераследу беларусаў будзе садзейнічаць прыняццю дзяржавамі рашэння аб далучэнні да звароту, пададзенага Літвой у МКС, і дапаможа забяспечыць справядлівасць для кожнай ахвяры».

Падчас прэзентацыі Часовая павераная ў справах Літвы ў Польшчы Аўдронэ Маркевічэнэ заявіла: 

«Мы ўдзячныя нашым беларускім калегам з Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, праваабарончай арганізацыі «Вясна» і іншым партнёрам за дапамогу ў зборы, абагульненні і прадстаўленні даных у Офіс пракурора МКС. Мы запрашаем усе зацікаўленыя краіны ЕС, якія ратыфікавалі Рымскі статут, афіцыйна далучыцца да гэтага звароту Літвы».

Крыніца: НАУ

Падчас працоўнага візіту ў ЗША Святлана Ціханоўская дала інтэрв’ю выданню «Голас Амерыкі», у якім адказала на пытанне, чаму для беларускіх дэмакратычных сілаў важны ўдзел у Генасамблеі ААН і на якую міжнародную падтрымку яны разлічваюць:

  📌 «Мы шукаем сусветных лідараў, якія маглі б дапамагчы нам. Людзі ў беларускіх турмах паміраюць. Гэта самая балючая тэма для нас. Я думаю, што краіны, якія ўсё яшчэ падтрымліваюць нейкія стасункі з рэжымам, могуць дапамагчы нам у вырашэнні гуманітарнага крызісу».

📌 «Лукашэнка хоча прадставіць вызваленне каля 100 чалавек як акт гуманнасці. Але гэта не мае нічога агульнага з рэчаіснасцю. Гэтае вызваленне звязанае з ціскам, які аказваецца на рэжым Лукашэнкі. Яны хочуць скасавання санкцыяў».

📌 «Нашая задача – пераканацца, што палітыка нашых замежных партнёраў не зменіцца. Мы шукаем шляхі вызвалення палітвязняў з гуманітарных меркаванняў. Мы шукаем краіны, арганізацыі, якія маглі б стаць пасярэднікамі ў гэтым пытанні».

 📌 «Мы хочам выкарыстоўваць міжнародныя механізмы – Міжнародны крымінальны суд (ICC), Міжнародны суд ААН (ICJ), каб прыцягнуць Лукашэнку і яго паслугачоў да адказнасці. Гэтыя інструменты даволі марудлівыя, але мы паслядоўныя ў сваім падыходзе і спадзяёмся, што вельмі хутка пачнём спецыяльнае расследаванне гэтых злачынстваў».

📌 «Нашая канчатковая мэта – вызваліць палітвязняў, правесці свабодныя і справядлівыя выбары, але перад гэтым мы павінны максімальна аслабіць рэжым і ўмацаваць нацыянальную ідэнтычнасць, грамадзянскую супольнасць, дэмакратычныя сілы, каб пераходны перыяд прайшоў гладка і хутка».

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Коратка:

• Стабільна высокі ўзровень палітычна матываваных рэпрэсій захоўваецца ў Беларусі цягам апошніх некалькіх гадоў. Па-ранейшаму, палітычна матываваны крымінальны пераслед застаецца актуальнай пагрозай для ўсіх, хто браў удзел у пратэсных акцыях або крытычна выказваўся адносна палітычнай сітуацыі ў краіне альбо ў адрас чыноўнікаў рэжыму, падтрымліваў пратэсныя структуры.

• З лета 2020 года праваабарончай супольнасцю прызнаныя палітвязнямі 3 531 чалавек, з іх 627 жанчын. На канец верасня 2024 года ў Беларусі ў месцах няволі знаходзіліся 1 317 палітвязняў, з іх 169 жанчын, за месяц праваабарончая супольнасць прызнала такімі 46 чалавек. Яшчэ ў дачыненні да 19 былых палітвязняў, імёны якіх раней не былі вядомыя праваабаронцам, вылучаныя патрабаванні аб іх рэабілітацыі.

• Праваабаронцы: лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру Алесь Бяляцкі, віцэ-прэзідэнт Міжнароднай федэрацыі за правы чалавека (FIDH) Валянцін Стэфановіч, а таксама Уладзімір Лабковіч,Марфа Рабкова, Андрэй Чапюк і Анастасія Лойка, адвольна асуджаныя да пазбаўлення волі, адбываюць пакаранне ў папраўчых калоніях.

• Па-ранейшаму некалькі палітвязняў, якія ўтрымліваюцца доўгі час у рэжыме інкамунікада: Марыя Калеснікава, Віктар Бабарыка, Мікалай Статкевіч, Сяргей Ціханоўскі, Максім Знак, Ігар Лосік, Уладзімір Кніга з лютага-сакавіка 2023 года пазбаўленыя кантактаў са знешнім светам, у тым ліку ўнутры калоній. Паступаюць таксама звесткі аб перыядычнай ізаляцыі іншых палітвязняў.

• Працягваюцца адвольныя рэпрэсіі ў дачыненні да грамадзян за рэалізацыю грамадзянскіх правоў: у верасні "Вясна" атрымала інфармацыю аб не менш чым 429 выпадках палітычна матываваных рэпрэсій, якія вынікаюць з крымінальнага і адміністрацыйнага пераследу, з іх – не менш за 176 адміністрацыйных спраў, разгледжаных судамі.

• Уладамі працягваюць папаўняцца спісы асобаў і фармаванняў, якія маюць дачыненне да экстрэмісцкай і тэрарыстычнай дзейнасці, экстрэмісцкіх матэрыялаў.

• У межах 57-й сесіі Рады па правах чалавека ААН прайшоў інтэрактыўны дыялог з удзелам групы незалежных экспертаў па сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі (у адпаведнасці з рэзалюцыяй СПЧ 55/27). "Вясна" распавяла, пра што казалі незалежныя эксперты, дэлегацыя Беларусі, праваабаронцы, і каго ў выніку падтрымалі розныя дзяржавы.

• Урад Літвы 30 верасня афіцыйна перадаў у офіс пракурора Міжнароднага крымінальнага суда ў Гаазе матэрыялы, якія тычацца здзяйснення прадстаўнікамі рэжыму Лукашэнкі трансгранічных злачынстваў супраць чалавечнасці ў дачыненні да беларусаў. Пракурор Карым А. А. Хан заявіў, што яго Упраўленне правядзе папярэдняе расследаванне для вывучэння запыту ў рамках юрысдыкцыі МУС і вызначыць на падставе устаноўленых законам патрабаванняў, ці маюцца разумныя падставы для пачатку расследавання.

• Праваабаронцамі "Вясны" рэгулярна выяўляюцца і дакументуюцца факты прымянення катаванняў і забароненых відаў звароту ў ходзе расследавання палітычна матываваных крымінальных спраў, забароненых відаў абыходжання ў адміністрацыйным працэсе, а таксама пераследу і пазбаўлення волі па палітычных матывах; пазбаўлення зняволеных належнага ўзроўню медыцынскай дапамогі.

Палітычна матываваны пераслед. Палітычныя зняволеныя

На канец верасня ў месцах пазбаўлення волі ўтрымліваліся 1 317 палітвязняў. Сярод іх 169 жанчын.

Акрамя таго, вядома пра 2 214 былых палітвязняў, з іх 477 – жанчыны, якія цалкам адбылі пазбаўленне і абмежаванне волі (1 230 чалавек), былі вызваленыя ў выніку адмены або змены меры стрымання, амністыі або акта памілавання, альбо памерлі ў зняволенні. Такім чынам, сумарная колькасць палітвязняў і былых палітвязняў перавысіла 3,5 тысяч чалавек.

Праваабаронцам вядома як мінімум пра 5 947 асуджаных па палітычных матывах – як да пазбаўлення волі, так і да іншых відаў пакарання; іх рэальная колькасць большая, паколькі ўлады старанна хаваюць сапраўдны маштаб пераследаў.

У верасні праваабарончая супольнасць прызнала палітвязнямі 46 чалавек. Таксама праваабарончая супольнасць запатрабавала рэабілітацыі 19 былых палітвязняў, імёны якіх сталі вядомымі праваабаронцам ужо пасля іх вызвалення.

4 верасня стала вядома, што паводле ўказу № 343 "Аб памілаванні асуджаных" на волю выйшлі 30 палітвязняў, асуджаных да пазбаўлення волі паводле пратэстных артыкулаў. Паведамлялася, што сярод іх сем жанчын і 23 мужчын. Справы памілаваных палітвязняў у парушэнне закона разглядала так званая "камісія па вяртанні" Генеральнага пракурора Андрэя Шведа.

16 верасня 2024 года стала вядома, што паводле ўказу Лукашэнкі на волю выйшлі яшчэ 37 палітвязняў, асуджаных паводле пратэстных артыкулаў. Паведамлялася, што сярод іх шэсць жанчын, а таксама людзі з хранічнымі захворваннямі, з інваліднасцю, пенсіянеры.

Агульная вядомая колькасць палітвязняў, вызваленых у парадку памілавання ў 2024 годзе, –  115 чалавек. Таксама А. Лукашэнка памілаваў немца Рыка Крыгера, якога ў ліпені асудзілі да смяротнага пакарання. Акрамя таго, пяць палітвязняў-украінцаў былі вызваленыя ў парадку абмену з удзелам уладаў Расейскай Федэрацыі.

У дачыненні да палітвязняў працягваецца ціск і ў месцах несвабоды. У якасці меры ціску ў дачыненні да палітвязняў актыўна выкарыстоўваецца падаўжэнне тэрміну пазбаўлення свабоды з дапамогай абвінавачванняў у злосным непадпарадкаванні па арт. 411 КК:

Суд Першамайскага раёна Мінска ў верасні разгледзеў чарговую крымінальную справу супраць палітвязня Змітра Дашкевіча. Гэтым разам актывіста абвінавацілі паводле арт. 342 КК (актыўны ўдзел у групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак), а таксама ч.1 арт. 411 КК (злоснае непадпарадкаванне патрабаванням адміністрацыі калоніі). Пры гэтым артыкул за "непадпарадкаванне" дадалі наўпрост падчас суда па арт. 342 КК. У выніку суддзя Анастасія Кулікпрызнала яго вінаватым і прызначыла яшчэ адзін год і тры месяцы калоніі.

У мінулым месяцы стала вядома, што раней асудзілі паводле ч. 2 арт. 411 КК палітвязняволенага фігуранта "справы Аўтуховіча" Віктара Снегура. Калі менавіта яго судзілі і якое рашэнне прыняў суд — пакуль невядома. 11 кастрычніка 2024 года Мінскі абласны суд будзе разглядаць апеляцыю на прысуд. Судовы працэс будзе ўзначальваць Алег Лапека. 

Супраць палітвязня Сяргея Раманава распачалі новую крымінальную справу. Паводле інфармацыі"АЧК-Беларусь", 24 верасня палітвязня прызналі вінаватым паводле ч. 2 арт. 411 КК і дадалі яшчэ два гады пазбаўлення волі. Пры гэтым, у сакавіку 2023 года Раманаву ўжо дадалі 11 месяцаў зняволення па гэтым артыкуле. Сяргея, які толькі ў траўні выйшаў з ПКТ, дзе правёў паўгода, зноў адправілі туды ў ліпені на пяць месяцаў.

У Наваполацку 5 верасня адбыўся суд над палітвязнем Тамазам Піпіяй. Яго абвінавацілі паводле ч. 2 арт. 411 Крымінальнага кодэкса. Суддзя Таццяна Хрыпач прызначыла палітвязню яшчэ адзін год і шэсць месяцаў зняволення ў дадатак да пяці гадоў пазбаўлення волі. 

Паводле чарговай-трэцяй справы паводле арт. 411 КК супраць Паліны Шарэнды-Панасюк у верасні скончыліся следчыя дзеянні. Стала вядома, што жанчыну перавялі з ІЧУ Рэчыцы ў СІЗА Гомеля. Калі блізкія патэлефанавалі ў Гомельскае СІЗА, каб даведацца пра здароўе палітвязня і магчымасці перадаць перадачу — ім адказалі, што Паліна змешчаная ў карцэр на 10 дзён, паведаміла "Берасцейская Вясна". Суд над жанчынай пачнецца 14 кастрычніка.

Палітвязень Мікалай Дзядок, асуджаны да пяці гадоў калоніі, мусіў выйсці з турмы 25 красавіка 2025 года, але супраць яго распачалі новую крымінальную справу паводле ч.1 арт. 411 КК.

Суд Ленінскага раёна Магілёва 27 верасня разгледзеў крымінальную справу паводле ч. 2 арт. 411 КК супраць палітвязня Рамана Марусава, якому раней узмацнілі пакаранне і перавялі на турэмны рэжым. Справу разглядала суддзя Таццяна Рахманенка, але прысуд пакуль невядомы.

Палітвязня Максіма Матырку ўжо раней асудзілі за "злоснае непадпарадкаванне адміністрацыі калоніі " паводле арт. 411 КК. Адбываць тэрмін яго накіравалі ў горацкую калонію № 9. Стала вядома, што 10 верасня ў судзе Горацкага раёна разглядзеом справу аб пераводзе Максіма на турэмны рэжым. Працэс вяла суддзя Алена Шляхціцава.

Па даных праваабаронцаў, па стане на 11 верасня 2024 года як мінімум 86 палітвязняў перавялі на турэмны рэжым і супраць яшчэ 51 пачалі новыя крымінальныя справы па арт. 411 КК. Не менш чым 137 палітвязням пагоршылі ўмовы ўтрымання за парушэнне ўнутранага распарадку калоніі. "Вясна" распавяла, якія метады пакарання выкарыстоўвае адміністрацыя калоній супраць палітвязняў і хто з іх прызнаныя "злоснымі парушальнікамі рэжыму".

Пад палітычна матываваны пераслед трапляюць сем'і палітвязняў, а таксама людзі, якія аказвалі дапамогу палітвязням. Так, асноўнай прычынай хвалі ператрусаў, допытаў і затрыманняў 23 студзеня 2024 года сталі прэтэнзіі спецслужбаў да дапамогі сем'ям палітвязняў з прадуктовымі перадачамі праз ініцыятыву INeedHelpBY. Большасць з тых, хто трапіў пад пераслед — жанчыны і сваякі палітвязняў. Частку з іх асудзілі па адміністрацыйных артыкулах за "выкарыстанне замежнай дапамогі для ажыццяўлення экстрэмісцкай дзейнасці" па арт. 24.15 КаАП, а супраць некалькі дзясяткаў чалавек распачалі крымінальныя справы за "садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці" (ч. 1 і ч. 2 арт. 361-4 КК). Паводле інфармацыі" Вясны", каля 30 чалавек цяпер пад вартай у СІЗА. У верасні за салідарнасць з палітвязнямі судзілі мінімум 16 жанчын. "Вясна" распавяла пра вынікі студзеньскага рэйду праз сем месяцаў і пераслед за салідарнасць з палітвязнямі.

Працягваюцца затрыманні беларусаў, якія вяртаюцца з-за мяжы ў Беларусь. Паводле інфармацыі"Вясны", з пачатку 2024 года па вяртанні ў Беларусь былі затрыманыя не менш за 55 чалавек, супраць 17 з якіх распачалі крымінальныя справы. Пры гэтым лічба можа быць значна большай праз адсутнасць поўных звестак у праваабаронцаў.

Так, 20 верасня суд Ленінскага раёна горада Магілёва вынес прысуд па ч.1 арт. 342 КК у дачыненні да Льва Іўчына і прызначыў пакаранне ў выглядзе абмежавання волі без накіравання ў папраўчую ўстанову адкрытага тыпу тэрмінам на два гады, а таксама штраф у памеры 30 базавых велічынь. Льва затрымалі па вяртанні з-за мяжы.

Больш за тры гады ў няволі за сваю праваабарончую дзейнасць знаходзяцца актывісты "Вясны" Марфа Рабкова, Андрэй Чапюк, Алесь Бяляцкі, Валянцін Стэфановіч і Уладзімір Лабковіч. 

Алесь Бяляцкі сёлета чацвёрты раз сустрэў свой Дзень народзінаў у зняволенні. З нагоды 62-годдзя Алеся побач з Пасольствам Рэспублікі Беларусь у Вільні 25 верасня адбылася акцыя салідарнасці. У дзень яго нараджэння да віншаванняў далучыліся міжнародныя і беларускія арганізацыі розных напрамкаў дзейнасці, грамадскія актывісты, палітыкі і журналісты.

Знаходзіцца ў няволі за сваю праваабарончую дзейнасць і Наста Лойка, праваабаронца Human Constanta. Вядома, што Насту ў канцы верасня перавялі з гомельскай калоніі ў СІЗА-1 для ўдзелу ў судзе над актывісткамі, якіх абвінавачваюць па палітычных артыкулах Крымінальнага кодэкса.

Чатыры гады таму, 17 верасня 2020 года, палітзняволеная праваабаронца "Вясны" Марфа Рабковабыла адвольна затрыманая. Па гэты дзень яна незаконна знаходзіцца ў зняволенні. У чацвёртую гадавіну яе затрымання абсерваторыя па абароне праваабаронцаў (FIDH-OMCT) і "Вясна" зноў заклікаюць да яе неадкладнага і безумоўнага вызвалення, а таксама да вызвалення астатніх чатырох затрыманых членаў "Вясны" і ўсіх праваабаронцаў, адвольна пазбаўленых волі ў Беларусі.

У Гомельскім абласным судзе 30 верасня пачаўся суд над праваабаронцай "Вясны" Аленай Маслюковай. Ёй інкрымінавана ч.1 і ч. 2 арт. 361-4 Крымінальнага кодэкса (садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці), але сутнасць абвінавачвання невядомая нават самой праваабаронцы. Справу ў закрытым рэжыме разглядае Сяргей Багінскі. 

Не менш за сем адвакатаў пазбаўленыя волі па палітычных матывах.

Катаванні і жорсткае абыходжанне

Палітвязень Ігар Аліневіч зноў змешчаны ў штрафны ізалятар, што азначае ўтрыманне ў негуманных умовах і без сувязі са знешнім светам. Падчас папярэдняга змяшчэння ў ШІЗА ён трымаў галадоўку і быў шпіталізаваны. 

Трывожныя навіны сталі вядомыя пра палітвязню Марыю Калеснікаву, якая год таму была шпіталізаваная з папраўчай калоніі для аперацыі: паведамляецца, што Марыя мае крытычна нізкую вагу (45 кг пры росце 175 см) фактычна галадае ў калоніі, праз адсутнасць умоў для захавання строгай дыеты.

У ліпені 2024 года стала вядома, што Паліна Шарэнда-Панасюк хворая "хранічным панкрэатытам сярэдняй цяжкасці" — вельмі небяспечнай для здароўя хваробай, лячэнне ад якой ускладняецца ва ўмовах зняволення. Пра дыягназ сваякам стала вядома з афіцыйнага адказу адміністрацыі папраўчай калоніі № 24, дзе жанчына яшчэ нядаўна адбывала пакаранне. У верасні муж палітзняволенай Андрэй Шарэнда напісаў пра рэзкае пагаршэнне стану здароўя Паліны. Яна пакутуе ад рэзкіх боляў збоку жывата, але медыцынскую дапамогу ёй не аказваюць, даюць толькі абязбольвальныя.

Сталі публічна даступнымі фотаздымкі і відэа Юрыя Зянковіча пасля двух гадоў адбыцця пакарання ў папраўчай калоніі: палітвязень выглядае вельмі схуднелым і выматаным.

Кірыл Іваноў, хворы на эпілепсію, падзяліўся дэталямі жорсткага затрымання восенню 2023 года: ён сутыкнуўся са збіваннем і прымяненнем электрашокера.

Палітвязень Аляксей Кірэеў, які адбыў свой тэрмін пазбаўлення волі, распавёў пра наступствы знаходжання ў негуманных умовах у ВК-15: ён схуднеў на 15 кг і страціў зрок на адно вока. 

Палітвязень Ягор Яўстратаў, які адбыў свой тэрмін пазбаўлення волі, распавёў пра жорсткае затрыманне:

"Пры затрыманні супрацоўнікі "Алмаза" выкарыстоўвалі помпавыя стрэльбы з гумовым дробам. У асноўным усе стрэлы прыйшлося на мяне, але, ведаю, што патрапіла і яшчэ ў кагосьці. Праз гэта мне спатрэбілася медыцынская дапамога, таму перад ізалятарам я спачатку трапіў у лякарню... Мы ляжалі на зямлі — яны падыходзілі глядзелі на нас. Для іх гэта было ўсё як відовішча: то з рукі кроў цячэ, то там кроў... Неўзабаве нам залілі вочы слёзатачывым газам, і прыйшоў, верагодна, кіраўнік аперацыі. Ён прайшоўся і назваў чатырох чалавек, пасля чаго іх паднялі і кудысьці адвялі. Уласна, гэта былі тыя самыя супрацоўнікі міліцыі".

Негуманныя ўмовы ў СІЗА №1:

"Ложкаў — 12, а нас у камеры — 14. Двое ноччу не спяць, але потым днём маглі адаспацца".

І пра штрафны ізалятар у ПК-1:

"ШІЗА ў калоніі — зброя індывідуальнага паражэння. Ствараюцца ўсе ўмовы, каб падарваць здароўе чалавека. Калі ў калоніі адбываліся збіванні, то гэта абавязкова здаралася менавіта ў ШІЗА, далей ад вачэй сотняў асуджаных ".

Іншы палітвязень, які таксама адбыў тэрмін пазбаўлення волі, падзяліўся гісторыяй затрымання ў кастрычніку 2020 года падчас мірнай дэманстрацыі: у выніку непрапарцыйнага прымянення сілы супрацоўнікамі АМАП ён атрымаў чэрапна-мазгавую траўму.

Палітвязень, які адбыў тэрмін пазбаўлення волі ў ПК-2 у Бабруйску, правёў 10 месяцаў у ШІЗА і ПКТ і распавёў пра ўмовы там:

"Там заўсёды мокра і холадна. Праз гэтае спаць па начах немагчыма, асабліва ў міжсезонку. У гэты час ты рыхтуешся, што на сутках будуць бяссонныя ночы. Днём ужо таксама не паспіш, таму што ўсюды ўсталявалі відэакамеры. Міжсезонка — проста пекла. Непазбежна саджаеш сваё здароўе, таму што там хварэюць усе: тэмпература, гемарой. Людзі не выходзяць адтуль здаровымі, таму што холадна і пастаянныя скразнякі. Выйсці з ШІЗА здаровым нерэальна ".

Парушэнне свабоды асацыяцыі

16 верасня КДБ прызнаў "Беларускую нацыянальную моладзевую раду" («ЯRАDА») экстрэмісцкім фарміраваннем: нібыта асацыяцыя "ажыццяўляе экстрэмісцкую дзейнасць з-за мяжы і ўяўляе сабой парасонавую арганізацыю, якая аб'ядноўвае больш за 30 моладзевых арганізацый і ініцыятыў, якія функцыянуюць на беларускім кірунку". Гэта падвяргае небяспецы крымінальнага пераследу ўсіх датычных да легітымнай дзейнасці моладзевай арганізацыі.

Працягваецца масавая прымусовая ліквідацыя НДА: паводле інфармацыі Lawtrend, «страты ў грамадскім сектары Беларусі, пачынаючы з пост выбарнага перыяду 2020 года, складаюць ужо не менш за 1 777 інстытуцыяналізаваных форм некамерцыйных арганізацый (грамадскіх аб'яднанняў, прафесійных саюзаў, палітычных партый, фондаў, недзяржаўных устаноў, асацыяцый, рэлігійных арганізацый)». 

Парушэнне свабоды мірных сходаў. Падаўленне свабоды выказвання меркаванняў

Крымінальны пераслед за ажыццяўленне правоў на свабоду мірных сходаў і свабоду выказвання меркаванняў не спыняецца.  У верасні суды працягвалі выносіць прысуды па артыкуле 342 КК за ўдзел у паслявыбарчых акцыях пратэсту.

"Вясне" вядома пра не менш чым 28 чалавек, якіх прыцягнулі да крымінальнай адказнасці за “актыўны ўдзел у дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак” (артыкул 342 КК).

12 верасня суд Брэсцкага раёна асудзіў 11 чалавек да абмежавання і пазбаўлення волі за ўдзел у акцыі пратэсту 10 жніўня 2020 года.

Прыцягваюць да адказнасці сем'ямі. Ганну і Генадзя Васілюкоў суд Ленінскага раёна горада Браста асудзіў да пазбаўлення волі за ўдзел у пратэстах 10 жніўня 2020 года. Падчас вынясення прысуду, Генадзь ужо адбываў пакаранне за ўчыненне злачынства, прадугледжанага арт. 367 КК (паклёп у дачыненні да Лукашэнкі). 

У судзе Бярозаўскага раёна 5 верасня абвясцілі другі за апошні час прысуд за ўдзел у акцыі пратэсту з 10 на 11 жніўня 2024 года ў горадзе. Паводле ч. 1 арт. 342 Крымінальнага кодэкса (актыўны ўдзел у дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак) да паўтара года калоніі асудзілі адразу чатыры чалавекі — Мікалая Кулака, Ігара Яўменава (Куля), Андрэя Рыбакова, Віктара Данілюка. Справу разглядала Людміла Рудзіна. Пра гэта піша "Берасцейская Вясна".

Адміністрацыйны пераслед

У верасні "Вясна" атрымала інфармацыю аб не менш чым 429 выпадках палітычна матываваных рэпрэсій, якія вынікаюць з крымінальнага і адміністрацыйнага пераследу, з іх не менш за 176 адміністрацыйных спраў, разгледжаных судамі. 130 спраў разгледжаны па арт.19.11 КаАП (за распаўсюд інфармацыйных матэрыялаў, прызнаных уладамі экстрэмісцкімі).

Звяртаем увагу, што вынікі адміністрацыйнага пераследу і колькасць затрыманняў, звязаных з крымінальным і адміністрацыйным пераследам, часта невядомыя праваабаронцам альбо паступаюць з затрымкай з-за атмасферы страху і пагрозы дадатковых рэпрэсій. Гэтыя даныя нельга ацэньваць як паказчык змены ўзроўню рэпрэсій, асабліва на кароткіх адрэзках часу і без уліку умоваў для збору інфармацыі, якія ўвесь час змяняюцца.

Пераслед журналістаў і супрацоўнікаў СМІ

Па стане на 30 верасня пазбаўленыя волі 33 журналісты і супрацоўнікі СМІ.

3 верасня журналістку Алену Цімашчук уключылі ў пералік арганізацый і фізічных асоб, якія маюць дачыненне да тэрарыстычнай дзейнасці. Яна працавала пазаштатнай журналісткай на "Зялёным партале" і ў "Брэсцкай газеце", а таксама карэспандэнткай у "Брэсцкім Весніку". Яе абвінавацілі ў "дыскрэдытацыі Беларусі" (369-1 КК), "распальванні іншай сацыяльнай варожасці альбо варожасці"  (ч.3 арт. 130 КК), "уваходжанні ў склад экстрэмісцкага фармавання" (ч. 3 арт. 361-1 КК). Брэсцкі абласны суд 3 чэрвеня 2024 года прызнаў яе вінаватай па ўсіх трох артыкулах і прызначыў пакаранне ў выглядзе пазбаўлення волі тэрмінам на пяць гадоў, а таксама штрафам у памеры 46 000 рублёў. Справу разглядаў суддзя Дзмітрый Карасінскі.

16 верасня па памілаванні выйшаў на волю Андрэй Толчын, якога 21 сакавіка 2024 года асудзілі да двух гадоў і шасці месяцаў пазбаўлення волі ў калоніі ва ўмовах агульнага рэжыму па абвінавачваннях у "паклёпе ў дачыненні да Лукашэнкі" (арт. 367 КК) і с"адзейнічанні экстрэмісцкай дзейнасці" (арт. 361-4 КК).

26 верасня суд горада Пінска і Пінскага раёна пачаў разглядаць крымінальную справу ў дачыненні да Яўгена Мікалаевіча, які абвінавачваецца ва ўчыненні злачынства, прадугледжанага ч.1 арт. 342 КК. 10 жніўня 2020 года Яўген падчас выканання прафесійных абавязкаў быў затрыманы. У дзень затрымання быў збіты супрацоўнікамі міліцыі ў прыбіральні Пінскага гарвыканкама і аўтазаку.

Парушэнне правоў і свабод на падставе барацьбы з экстрэмізмам і тэрарызмам 

Заканадаўства аб барацьбе з экстрэмізмам і тэрарызмам па-ранейшаму выкарыстоўваецца рэжымам А. Лукашэнкі выключна для палітычна матываванага пераследу палітычных апанентаў і іншадумцаў за рэалізацыю сваіх грамадзянскіх і палітычных правоў. 

У верасні спіс экстрэмісцкіх фарміраванняў папоўніўся дзвюма пазіцыямі; усяго за тры гады (першае рашэнне прынята 21 верасня 2021 года) было прынята 239 адпаведных рашэнняў КДБ і МУС.

У пералік грамадзян Рэспублікі Беларусь, замежных грамадзян або асоб без грамадзянства, якія маюць дачыненне да экстрэмісцкай дзейнасці, за жнівень унесена 101 чалавек, у тым ліку 22 жанчыны. Усяго ў пераліку імёны 4 476 чалавек. 

У рэспубліканскі Спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў унесены прызнаныя экстрэмісцкімі на падставе 87 судовых рашэнняў тэлеграм-каналы, Youtube і Tik-Tok каналы, старонкі ў сацыяльных сетках і іншыя крыніцы і носьбіты інфармацыі.

Акрамя гэтага, у мінулым месяцы Вярхоўны суд Беларусі прызнаў Полк Каліноўскага "тэрарыстычнай арганізацыяй". Адпаведнае рашэнне было прынята па заяве генпракурора Андрэя Шведа.

Крыніца: ПЦ "Вясна"

Сёння ў Варшаве адбылася прэс-канферэнцыя Аб’яднанага Пераходнага Кабінета з нагоды перадачы ўрадам Літвы дакументаў у Міжнародны суд аб злачынствах рэжыму Лукашэнкі супраць чалавечнасці ў дачыненні да беларусаў. Удзел у мерапрыемстве разам з Ціханоўскай узяў Павел Латушка, Алег Кулеша і прадстаўнік Хельсінскага камітэту.

У сваім выступе беларуская лідарка растлумачыла важнасць пазову Літвы ў Міжнародны крымінальны суд і падкрэсліла: краіны-суседзі істотна пацярпелі ад дзеянняў рэжыму і гатовыя дамагацца справядлівасці. Беларуская лідарка таксама заклікала іншыя краіны падтрымаць Літву і накіраваць аналагічныя запыты ў суд.

«Мы цалкам падтрымліваем Літву і заклікаем урады іншых краінаў накіраваць афіцыйныя лісты ў Міжнародны суд з заклікам правесці расследаванне злачынстваў рэжыму. Учора польскае МЗС афіцыйна заявіла, што поўнасцю падтрымлівае Літву і яе пазоў у Міжнародны крымінальны суд. Польшча, Літва, а таксама Латвія і Украіна – найбольш пацярпелі ад дзеянняў рэжыму і зацікаўленыя ў тым, каб дыктатар урэшце быў прыцягнуты да адказнасці. Месяц таму Украіна таксама афіцыйна далучылася да Рымскага статуту. Гэта значыць, што калі будзе распачата расследаванне ці выдадзены ордар на арышт, то Украіна таксама будзе абавязаная яго выконваць. Гэта асабліва важна ў кантэксце ўдзелу рэжыму Лукашэнкі ў вайне супраць Украіны».

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Выступленне Паўла Латушкі, намесніка кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі, кіраўніка Народнага антыкрызіснага ўпраўлення, Пасла на прэс-канферэнцыі, прысвечанай прававым мерам рэагавання міжнароднай супольнасці на злачынствы супраць чалавечнасці, учыненыя цяперашнім аўтарытарным рэжымам Беларусі

Спадарыня Прэзідэнтка-элект, спадарыня намесніца міністра, Вашы Правасхадзіцельствы, спадарыні і спадары.

Прайшло 375 дзён — амаль год — з таго часу, як мы ўпершыню афіцыйна сустрэліся са спадарыняй намесніцай міністра і кіраўніком Міжнароднага юрыдычнага прадстаўніцтва Міністэрства юстыцыі Літвы і абмеркавалі магчымасць падачы гэтага звароту.

Сёння мы тут, у Гаазе. Зварот знаходзіцца ў Офісе Пракурора Міжнароднага крымінальнага суда. На сайце Міжнароднага крымінальнага суда з'явілася кароткая заява ад пракурора Карыма Хана, што «ён можа пацвердзіць, што яго офіс правядзе папярэдні разгляд, каб вывучыць запыт».

Кароткі выраз з велізарным значэннем. Што ён хавае?

Перш за ўсё, гэта жыцці, пакуты і страты сотняў тысяч ахвяр. Прайшоўшы праз жудасны каток рэпрэсій у Беларусі, катаванні, згвалтаванні, заключэнні, пазбаўленні асноўных правоў. Не маючы іншага выбару, яны пакінулі сваю радзіму ў пошуках прытулку ў Літве, Польшчы і іншых краінах. Яны пакінулі сваіх бацькоў, дзяцей, сяброў, не маючы магчымасці ўбачыць іх зноў. Яны пакінулі сваю маёмасць, пачынаючы жыццё з нуля.

І цяпер, прайшоўшы праз усё гэта, насельніцтва, якое падвергнулася рэпрэсіям, стала ахвярай новай хвалі пераследаў. Рэжым працягнуў пераследваць нас за мяжой з жахлівай эфектыўнасцю. Судовыя пераследы, арышты сваякоў і сяброў, рыторыка нянавісці, пагрозы гвалту, запалохвання, канфіскацыя і знішчэнне маёмасці ў Беларусі — гэта толькі частка таго, што Лукашэнка і яго памагатыя робяць сёння ў еўрапейскіх краінах.

Па-другое, цягам 4 гадоў беларусы жылі ў стане поўнай безнадзейнасці. Наш народ, прайшоўшы праз пекла страт за мірную абарону дэмакратычных каштоўнасцяў, адчувае сябе пакінутым і забытым.

Аднак сёння сотні тысяч ахвяр здабылі надзею на справядлівасць. Спадзяванне, што аднойчы вінаватыя будуць прыцягнутыя да адказнасці.

Па-трэцяе, праведзена неверагодная праца. Міністэрствам юстыцыі Літвы, юрыстамі і экспертамі, чые імёны я не магу назваць. Па сутнасці, яны стварылі новы прэцэдэнт. Упершыню ў практыцы МУС дзяржава-ўдзельніца Рымскага статута перадала сітуацыю ў Офіс Пракурора ў дачыненні да дзяржавы, якая не з'яўляецца ўдзельніцай гэтага Статута.

Праведзеная праца запатрабавала выключнага прафесіяналізму, крэатыўнасці і мужнасці.

Я і мая каманда выказваем падзяку Літве, Міністэрству юстыцыі, асабіста намесніцы міністра Габіі Грыгайце і кіраўніку Міжнароднага юрыдычнага прадстаўніцтва Рычарду Дзіковічу за іх узрушаючую працу.

Я хачу таксама падзякаваць нашым юрыстам і маёй камандзе, Народнаму антыкрызіснаму ўпраўленню, дэпутату Еўрапейскага парламента Дайніюсу Жалімасу і яго арганізацыі «Justice Hub», а таксама замежным экспертам, якія ініцыявалі гэты працэс у красавіку 2023 года. Паўтара года штодзённай працы. І вось вынік.

Я дзякую спадарыні прэзідэнтцы-элект Святлане Ціханоўскай, за яе падтрымку.

І асаблівая падзяка арганізацыям, якія ўваходзяць у МПАБ (Міжнародная платформа адказнасці для Беларусі). Асабліва хачу адзначыць праваабарончы цэнтр «Вясна» і Міжнародны камітэт па расследаванні катаванняў у Беларусі.

Гэты дзень увойдзе ў гісторыю

У гісторыю Беларусі — таму што гэта першы і на сёння самы важны крок да дасягнення справядлівасці для беларускага народа, для сотняў тысяч ахвяр злачынстваў супраць чалавечнасці, учыненых дыктатарам Лукашэнкам і яго памагатымі.

Гэты дзень увойдзе ў гісторыю. І асабістую гісторыю Лукашэнкі, а дакладней — асабістую крымінальную справу дыктатара, які ўвойдзе ў гісторыю менавіта як міжнародны злачынца.

І вось пайшоў ужо чацвёрты дзясятак гадоў, як Лукашэнка будуе свой рэжым рэпрэсій і гвалту. І фарміраванне гэтага рэжыму сапраўды блізка да сваёй «найвышэйшай кропкі». Удумайцеся — у краіне з насельніцтвам у 9 мільёнаў чалавек дыктатарам учыненыя ўжо сотні тысяч злачынстваў супраць чалавечнасці. 

Лукашэнка стварыў цэлую дзяржаўную машыну, як ён кажа, «чыстак» грамадства. Усе нелаяльнае яго рэжыму насельніцтва падлягае праходжанню праз канвеер зверстваў. Грамадства падзелена на лаяльных і нелаяльных. Лукашэнка ўвесь час называе беларусаў, якія падвяргаюцца рэпрэсіям, «беглымі», «палітычнымі», «востракапытнымі».

Але прыйшоў час для справядлівасці і правасуддзя. Прыйшоў твой час, Лукашэнка, адказваць за гэтыя злачынствы. Прыйшоў час сілы права, якая атрымае верх над правам сілы. 

Я хачу звярнуцца да вышэйшых чыноў яго рэжыму.

Цягнік Лукашэнкі ў Гаагу крануўся сёння. Лукашэнка ўжо знаходзіцца ў ім. І ён даедзе да месца прызначэння. Цяпер ужо — без варыянтаў. Для Лукашэнкі няма шляху назад. Запушчаны працэс правасуддзя незваротны.

Мы заклікаем усе дэмакратычныя краіны далучыцца і падтрымаць працэс аднаўлення справядлівасці, які быў запушчаны Літвой. І распачаць аналагічныя дзеянні, каб надаць максімальную хуткасць цягніку «Мінск – Гаага». 

Упэўнены, у нас не завышаныя чаканні да нашых партнёраў, а просьба выкарыстоўваць вашы магчымасці для прыцягнення Лукашэнкі і яго саўдзельнікаў да адказнасці.

Лукашэнка заўсёды марыў увайсці ў гісторыю. Яму гэта ўдалося. І яму ўжо ніколі не пазбавіцца ад гэтага. Ва ўсіх падручніках пра яго будуць успамінаць не як пра першага прэзідэнта, а як пра апошняга беларускага дыктатара і міжнароднага злачынцу. 

І я хачу, каб гэта пачуў не толькі ён сам, але і яго асяроддзе, яго найбліжэйшыя дзяржаўныя служачыя, прапагандысты. Спытаеце сябе, вы хочаце быць спадарожнікамі Лукашэнкі? Хочаце падсесці да яго ў цягнік да Гаагі? 

А можа быць, нарэшце, прыйшоў час прыняць рашэнне — і сысці з гэтага цягніка. Не садзіцца ў яго зусім. Вы ведаеце, што для гэтага трэба зрабіць. Вы ведаеце, куды адпраўляць інфармацыю. 

Я ўпэўнены, сярод вас вельмі шмат тых, хто гэтага хоча. Большасць з вас не здзяйснялі ніякіх злачынстваў. Кагосьці з вас вымусілі іх здзейсніць. Але ў вас ёсць шанец дапамагчы сабе, сваёй краіне, беларусам і правасуддзю. Не выпускайце яго. Выходзьце на сувязь.

Лукашэнка думаў, што зможа «перавярнуць старонку» сваіх злачынстваў. Не. Яго «балада пра дыктатара» падышла да канца. І так, мы выключым цябе, Лукашэнка, з вялікай палітыкі. Як і абяцалі. Ты — злачынца. Наступная станцыя — Гаага. 

Памятаеш, з якімі плакатамі людзі выходзілі на вуліцы ў 2020-ым? «Лукашэнка ў Гаагу», «Трыбунал». Ты думаў, што гэта проста лозунгі, якія засталіся ў мінулым? Не, гэта твая будучыня. 

Сёння сіла права перамагае. Сёння мы разам аднаўляем веру беларусаў у справядлівасць. Мы пішам гісторыю новай Беларусі. Якая пачнецца пасля суда над дыктатарам. Немінучага суда. 

Мы заклікаем усе дэмакратычныя краіны падтрымаць намаганні Літвы. Скарыстайцеся сваім правам згодна з артыкулам 14 Рымскага статута. Хай справядлівасць пераможа над беспакаранасцю. Гэтага хоча ўвесь беларускі народ. Што нас усіх аб'ядноўвае. Жаданне справядлівасці.

Я падтрымліваю сённяшнюю заяву кіраўніцы Аб'яднанага Пераходнага Кабінета Беларусі Святланы Ціханоўскай. Ратыфікацыя Рымскага статута новай Беларуссю гарантуе, што беспакаранасць за міжнародныя злачынствы стане немагчымай у нашай краіне. Ніводны міжнародны злачынца не зможа пазбегнуць адказнасці ў новай Беларусі.

Жыве Беларусь!

Крыніца: НАУ

Міжнародны крымінальны суд (МКС) атрымаў запыт ад Літвы для пачатку расследавання супраць рэжыму Лукашэнкі за рэпрэсіі пасля выбараў-2020. Упершыню міжнародная судовая інстытуцыя афіцыйна будзе разглядаць злачынствы рэжыму. Гэты крок – вынік працы праваабаронцаў і дэмакратычных сіл Беларусі. 

Факты злачынстваў:

➖ дэпартацыя: па дадзеных ААН рэжым вымусіў каля 300 тысячаў беларусаў пакінуць краіну праз рэпрэсіі, катаванні і палітычныя пераследы;
➖ пераслед беларусаў за мяжой: пагрозы жыццю і здароўю, палітычна матываваныя прысуды, канфіскацыі маёмасці, пазбаўленне доступу да дзяржаўных паслугаў;
➖ іншыя негуманныя акты.

Якія вынікі чакаць? 

➖ расследаванне злачынстваў і магчымае пакаранне адказных;
➖ пашырэнне міжнароднага ціску на рэжым;
➖ заахвочванне іншых краінаў звярнуцца ў міжнародныя суды па падобных справах.

Святлана Ціханоўская патлумачыла важнасць распачатай справы:

«Рашэнне Літвы звярнуцца ў Міжнародны крымінальны суд супраць беларускага рэжыму – важны крок да справядлівасці для Беларусі. На працягу больш чым чатырох гадоў беларусы пакутуюць ад жорсткіх рэпрэсіяў пасля фальсіфікацыі выбараў-2020. Злачынствы, якія здзейсніў рэжым Лукашэнкі, не павінны заставацца беспакаранымі. Мы верым, што разам з Літвой і міжнароднай супольнасцю забяспечым дастатковую колькасць доказаў, каб прыцягнуць вінаватых да адказнасці».

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Падчас візіту ў ЗША беларуская лідарка далучылася да панэльнай дыскусіі на штогадовым Саміце Канкордыя, які праходзіць на палях Генасамблеі ААН. Разам з былой прэзідэнткай Харватыі Каліндай Грабар-Кітаравіч Ціханоўская абмеркавала ролю Беларусі ў бяспецы рэгіёна, а таксама адзначыла: трэба разглядаць нашую краіну як частку вырашэння крызісу.

📎 «Часам словаў асуджэння недастаткова. Часам вельмі важныя дзеянні. І я думаю, што дэмакратычны свет не выкарыстоўвае ўсе магчымасці, каб дапамагчы беларусам і ўкраінцам. Гэта пра адказнасць. Гэта пра дапамогу. Гэта пра салідарнасць».

📎 «Без свабоднай і дэмакратычнай Беларусі будзе пастаянная пагроза для Украіны і для заходніх краінаў. Таму мы павінны разглядаць Беларусь не толькі як праблему, але і як частку рашэння. Бо беларусы вельмі згуртаваныя супраць дыктатуры і імперыялістычных амбіцыяў Расіі. І вельмі згуртаваныя ў падтрымцы Украіны».

📎 «Нашая задача – прасоўваць беларускую справу. Тлумачыць свету, што Расія разглядае Беларусь і Украіну як непаслухмяных дзяцей, якія не маюць права самастойна выбіраць сваю будучыню і якіх яна хоча вярнуць у савецкае мінулае».

📎 «Калі людзі кажуць пра стомленасць, я думаю: напрыклад, дом вашага суседа гарыць, а вы спіце ў сваім доме, – вядома, больш камфортна спаць у ўтульным ложку. Спаць, не думаючы, што адбываецца. Але калі вы не дапаможаце свайму суседу, агонь перакінецца на ваш дом».

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Падчас Генасамблеі ААН беларуская лідарка сустрэлася з прадстаўніцай ЗША па глабальным крымінальным правасуддзі Бэт Ван Шаак. Святлана Ціханоўская абмеркавала праблемы пераследу беларусаў за мяжой і рызыкі, з якімі сутыкаюцца тыя, хто вяртаецца на радзіму.

Акрамя таго, бакі абмеркавалі:

📎 прыцягненне да адказнасці прадстаўнікоў рэжыму, датычных да рэпрэсіяў і парушэнняў правоў чалавека;
📎 адкрыццё справаў у межах універсальнай юрысдыкцыі і праз міжнародныя суды;
📎 сітуацыю з палітвязнямі, у тым ліку – рэжым інкамунікада.

Ван Шаак запэўніла Ціханоўскую, што ЗША будуць прыкладаць намаганні, каб адказныя за рэпрэсіі панеслі пакаранне. Адзначым, што раней беларуская лідарка напісала супольны артыкул з Ван Шаак у прэстыжным амерыканскім выданні The Hill.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Па інфармацыі "Вясны", з пачатку 2024 года па вяртанні ў Беларусь былі затрыманыя больш за 55 чалавек, супраць 17 з якіх узбудзілі крымінальныя справы. Пры гэтым лічба можа быць значна большай праз адсутнасць поўных звестак у праваабаронцаў. Пад асаблівы дагляд на мяжы трапляюць як беларусы, так і грамадзяне іншых краінаў, большасць з якіх — украінцы. Падставай для допыту ці затрымання могуць стаць падпіскі на незалежныя СМІ, схаваныя фота з пратэстаў у тэлефоне або сацыяльных сетках, нацыянальная сімволіка і нават штампы ў пашпарце аб наведванні Украіны. Калі чалавек знаходзіцца ў базе "БЕСпорядки", куды ўносяцца дадзеныя ўсіх затрыманых пасля пачатку пратэстаў у 2020 годзе, то відавочных падставаў можа і не быць. Людзей дапытваюць, іх тэлефоны правяраюць, на некаторых наўпрост у аўтобусе надзяваюць кайданкі, а за іншымі прыходзяць праз некалькі дзён."Вясна" распавядае актуальную інфармацыю пра пераслед людзей, якія вяртаюцца ў Беларусь з-за мяжы.

Праваабаронцы нагадваюць, што калі вы удзельнічалі ў паслявыбарчых пратэстах, данацілі беларускім ініцыятывам ці арганізацыям, пакідалі каментары ў інтэрнэце, падтрымлівалі палітвязняў пасылкамі ці грашыма, то вяртацца ў Беларусь небяспечна. 

Затрыманні і допыты

З пачатку 2024 года пры перасячэнні мяжы з Беларуссю, па падліках праваабаронцаў "Вясны",былі затрыманы больш за 55 чалавек, палову з іх прыцягнулі да адказнасці паводле адміністрацыйных артыкулаў. Але адзначым, што гэтая лічба можа быць значна большай праз адсутнасць поўных звестак. 

Прычынай для пераследу могуць стаць фота з пратэстаў у 2020 годзе, данаты, каментары ў сацыяльных сетках, "экстрэмісцкія" рэпосты, фота з бел-чырвона-белай сімволікай, якія знаходзяць у тэлефонах і сацыяльных сетках, фота з акцый салідарнасці за мяжой. Гэта сілавікі знаходзяць у сацыяльных сетках пры праверках тэлефонаў на мяжы. Праз допыты праходзяць тыя, хто ўключаны ў базу сілавікоў "БЕСпорядки" — туды ўносяцца дадзеныя ўсіх затрыманых пасля пачатку пратэстаў у 2020 годзе.

Пры гэтым кожны дзень апроч затрыманняў адбываюцца і допыты тых, хто заязджае ў краіну. Праваабаронцам вядома, што пытанні ў супрацоўнікаў мытні або КДБ выклікаюць, напрыклад, штампы ў пашпарце аб наведванні Украіны. Таксама вядома, што працягваюцца і дбайныя праверкі ўсіх украінцаў, якія перасякаюць беларускую мяжу. Відавочцы распавядаюць, што яны могуць займаць больш за шэсць гадзін у выпадку, калі грамадзян Украіны ў аўтобусе некалькі. Некаторых, якія кажуць, што едуць у Расію, наўпрост на мяжы прымушаюць набыць квіток на самалёт з Мінску.

Праверкі і затрыманні ладзяць на ўсіх працуючых прапускных пунктах з Еўразвязам, у тым ліку і на мяжы з Расіяй. Сілавікі высаджваюць беларусаў з рэйсавых аўтобусаў, сустракаюць іх на аўтобусных ці чыгуначных вакзалах, або прыходзяць па іх ужо дадому пасля вяртання. Калі затрыманне адбываецца наўпрост у пункце пропуску, то чалавека да суда звычайна змяшчаюць у бліжэйшы РАУС, дзе супраць яго складаюць пратакол.

Адміністрацыйны пераслед

Суды над затрыманымі на мяжы Беларусі з краінамі ЕС адбываюцца штомесячна. Больш за ўсё справаў разглядаюць у судзе Воранаўскага раёна і судзе Ленінскага раёна Брэста. Часцей за ўсё людзям прызначаюць вялікія штрафы, а некаторых затрыманых адпраўляюць на "суткі". Пратаколы звычайна складаюць за "распаўсюд экстрэмісцкіх матэрыялаў".

Так, напрыклад, у Воранаве 3 траўня асудзілі бацьку непаўнагадовага дзіця. Падставай для затрымання стала падпіска ва "Укантакце" на «экстрэмісцкія групы". Яго прызналі вінаватым паводле арт. 19.11 КаАП і прызначылі яму 1 200 рублёў штрафу (30 базавых велічыняў).

Таксама ў Воранаве 6 траўня асудзілі і маці двух маленькіх дзяцей. Яе асудзілі за «распаўсюд экстрэмісцкіх матэрыялаў" за падпіску ў фэйсбуку. Яе асудзілі да штрафу памерам 800 рублёў (20 базавых велічыняў).

А ў Ашмянах 3 траўня адбыўся суд над мужчынам, у якога ў тэлефоне знайшлі падпіскі на «экстрэмісцкія каналы". Вынікам стаў штраф у 1 200 рублёў (30 базавых велічыняў).

Важна! Праваабаронцы нагадваюць, што рэпрэсіі ў Беларусі адбываюцца штодзённа цягам ужо трох з паловай гадоў. Калі вы праяўлялі грамадска-палітычную актыўнасць з 2020 года і па сёння: прымалі ўдзел у акцыях пратэсту ў Беларусі і за мяжой, пакідалі каментары ў сацсетках, данацілі на падтрымку пацярпелых у Беларусі ці ва Украіне, актыўнічалі ў дваравым чаце, з якога даўно выйшлі, калісьці запосцілі ў фэйсбуку новы кліп любімага беларускага гурта, чые песні былі прызнаныя экстрэмісцкімі, то рызыкі пераследу па вяртанні ў Беларусь вельмі высокія. Калі ласка, клапаціцеся пра сваю бяспеку, а таксама не забывайце пра тых родных і знаёмых, чые паведамленні ці фота з пратэстаў, могуць знайсці ў вашым тэлефоне.

Ілюстрацыя fernandocobelo.com 

Крыніца: ПЦ "Вясна"

У рамках працы Рады па правах чалавека ААН прайшоў інтэрактыўны дыялог па рэзалюцыі 55/27 аб прамежкавай інфармацыі Вярхоўнай Рады пра сітуацыю з правамі чалавека ў Беларусі напярэдадні прэзідэнцкіх выбараў 2020 года і пасля іх.

З уступным словам выступіла старшыня групы незалежных экспертаў па Беларусі Карынна Маскаленка. У сваёй прамове яна падкрэсліла пагаршэнне сітуацыі з правамі чалавека ў Беларусі, а таксама заклікала дзяржавы-члены ААН аказаць максімальны ўплыў на рэжым Лукашэнкі для вызвалення і поўнай рэабілітацыі ўсіх палітзняволеных. Таксама спадарыня Маскаленка заклікала беларускі рэжым супрацоўнічаць з групай экспертаў і іншымі механізмамі ААН па правах чалавека.

Большасць краінаў-сябраў Рады па правах чалавека ААН, у тым ліку краіны ЕС, цалкам падтрымалі пачатак працы групы незалежных экспертаў па Беларусі. Таксама дэлегаты звярнулі ўвагу на сістэматычныя напады рэжыму Лукашэнкі на грамадзянскую супольнасць, інструменталізацыю судовай сістэмы Беларусі для падаўлення іншадумства, іншыя аспекты невыканання дзяржавай сваіх міжнародных абавязкаў па ахове правоў чалавека.

З заключным словам на 57-й сесіі Рады па правах чалавека выступіла Святлана Ціханоўская:

«У Беларусі больш за 1,400 палітычных зняволеных застаюцца за кратамі. Гэта настаўнікі, лекары, журналісты, актывісты. Якое іх «злачынства»? Яны казалі праўду і марылі пра свабоду.

Многія з іх утрымліваюцца ў рэжыме «інкамунікада» – без права на кантакты з вонкавым светам. З маім мужам, Сяргеем, няма сувязі больш за год. Я не ведаю, ці жывы ён. Мы не маем навінаў ад Мікалая Статкевіча, Марыі Калеснікавай, Ігара Лосіка і многіх іншых. Нобелеўскі лаўрэат Алесь Бяляцкі не атрымлівае неабходных лекаў. 

Гэта псіхалагічныя катаванні – не толькі для іх, але і для іх сем’яў.

Беларускія турмы – гэта смяротныя пасткі. З 2020 года пяць палітычных зняволеных ужо загінулі ў няволі, уключаючы Алеся Пушкіна і Вітольда Ашурка. Мы не можам чакаць новых смерцяў.

Я заклікаю Арганізацыю Аб’яднаных Нацый дзейнічаць. Патрабуйце спынення практыкі «інкамунікада». Патрабуйце доступу да медыцынскай дапамогі і кантактаў з сем’ямі для ўсіх палітычных зняволеных. Гэта не толькі палітычнае пытанне – гэта пытанне жыцця і смерці.

Я заклікаю сусветных лідараў зрабіць вызваленне палітычных зняволеных прыярытэтам. Гаварыце пра гэта ўголас. Скарыстайце ваш уплыў. Увядзіце санкцыі супраць тых, хто адказны. Разам мы можам спыніць гэты тэрор і вярнуць надзею Беларусі». 

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Беларуская лідарка пачала візіт у ЗША з Нью-Ёрка, дзе зараз праходзіць Генасамблея ААН. Ціханоўская ўзяла ўдзел у дэбатах па палітвязнях па палях Генасамблеі, арганізаваных дэлегацыяй Еўрасаюза супольна з Эстоніяй, Літвой, Іспаніяй, Германіяй і Францыяй. На дэбатах прысутнічалі дыпламаты і прадстаўнікі з больш чым 30 краінаў. З прамовамі выступілі міністры замежных справаў Літвы, Эстоніі, дзяржсакратары Францыі і Германіі, а таксама амбасадары шэрагу іншых краінаў.

У сваёй прамове лідарка акцэнтавала ўвагу на тым, што сітуацыя ў Беларусі – гэта нацыянальная катастрофа, у якую ААН павінна ўмяшацца. Таму яна прапанавала наступныя практычныя крокі:

• Заклікаць Генеральнага сакратара ААН і Вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека падняць пытанне палітвязняў перад Лукашэнкам.

• Запатрабаваць, каб офіс ААН у Беларусі ці гуманітарныя арганізацыі, такія як Чырвоны Крыж, атрымалі доступ да палітвязняў.

• Разгледзець дыпламатычныя каналы для абмену зняволенымі, падобныя абмену па справе Красікава ці абмену ваеннапалоннымі з Украінай.

• Ініцыяваць «слуханні па формуле Аррыі» ў Радзе Бяспекі ААН па Беларусі, якія будуць датычыцца як пытанняў бяспекі, так і гуманітарных аспектаў.

• Уздымаць пытанне палітвязняў у дэбатах ААН і рэзалюцыях, патрабуючы іх вызвалення і рэабілітацыі. 

• АБСЕ і БДІПЧ павінны абмеркаваць пытанне палітвязняў на канферэнцыі па чалавечым вымярэнні ў наступным месяцы ў Варшаве.

• Падтрымаць міжнародную платформу па прыцягненні вінаватых да адказнасці і Міжнародны гуманітарны фонд падтрымкі рэпрэсаваных.

• Зрабіць кожнае ўзаемадзеянне з рэжымам залежным ад рэальных зменаў, уключаючы вызваленне палітычных зняволеных і спыненне рэпрэсіяў.

• Ангажаваць краіны-партнёры рэжыму, якія маюць рычагі ўплыву і могуць паспрыяць вызваленню палітвязняў.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Чаму realpolitik у дачыненні да рэжыму Аляксандра Лукашэнкі асуджаны на правал

Арыгінал артыкула: novayagazeta.eu

«Калі б у мяне папрасілі парады прадстаўнікі беларускай апазіцыі, я б параіў ім пагадзіцца на ўсё, што скажа Лукашэнка, у абмен на свабодныя парламенцкія выбары і парламенцкую недатыкальнасць», — сказаў нядаўна былы міністр унутраных спраў Украіны Юрый Луцэнка ў інтэрв’ю незалежнаму беларускаму медыя «Zerkalo.io».

Бачыць такія заявы прымушае мяне разважаць пра тое, наколькі моцная вера ў дэмакратыю сярод тых, хто меў шчасце бачыць яе на практыцы і жыць у дэмакратычнай краіне. Як яна здаецца безумоўнай людзям з усталяваным дэмакратычным мысленнем. І як гэтая вера часам можа прыводзіць да здагадкі, што рэжымы, якія дыяметральна процілеглыя дэмакратыі, могуць добраахвотна пагадзіцца на плаўны пераход да дэмакратыі і самі пагадзіцца распачаць працэс свайго самазнішчэння.

Тым часам Беларусь ужо чацвёрты дзесяцігоддзе жыве пад дыктатурай Лукашэнкі. І ў гэтым чацвёртым дзесяцігоддзі ясна відаць, што пераўтварэнне яго рэжыму з аўтарытарнай дыктатуры ў таталітарную набліжаецца да завяршэння. Любыя прыкметы паслаблення яго жалезнай хваткі, адлігі, лібералізацыі ці дэмакратызацыі тут абсалютна адсутнічаюць.

Беларускі доктар сацыялогіі Генадзь Коршунаў у канцы ліпеня апублікаваў апошнюю частку свайго даследавання «Барометр рэпрэсій». Гэта абавязковае чытанне для ўсіх, хто сапраўды хоча зразумець цяперашні маштаб рэпрэсій у Беларусі. Яно дае дакладную ацэнку сітуацыі, заснаваную на фактах, а не на суб'ектыўных адчуваннях ці здагадках.

У чацвёртым дзесяцігоддзі праўлення Лукашэнкі ёсць відавочныя прыкметы таго, што пераўтварэнне Беларусі з аўтарытарнай дыктатуры ў таталітарную практычна завершана.

У прыватнасці, колькасць палітвязняў павялічылася, колькасць новых крымінальных спраў супраць беларусаў, якія не згодныя з рэжымам Лукашэнкі, дасягнула максімуму за апошнія чатыры гады, 50 тысяч чалавек былі затрыманыя з пачатку выбарчай кампаніі 2020 года, больш за 1700 беларускіх некамерцыйных арганізацый былі зачынены з 2021 года — і гэта кансерватыўныя ацэнкі.

Сардэчна запрашаем у рэальнасць жыцця пад дыктатурай, альтэрнатыўную рэальнасць дэмакратыі, дзе дэмакратычнае мысленне часта памірае. Дэмакратычнае мысленне не дзейнічае і не можа дзейнічаць у такой альтэрнатыўнай рэальнасці, паколькі рэальнасць дыктатуры функцыянуе па зусім іншых правілах.

Правілы простыя, і асноўны прынцып — «знішчай або будзь знішчаны». І ўсе гэтыя гады Лукашэнка быў заняты тым, што знішчаў сваіх апанентаў, журналістаў, мірных пратэстоўцаў ці палітвязняў. Ён знішчае грамадзянскія правы, свабоды, грамадзянскую супольнасць і прыватны бізнэс — усё, што ўяўляе ўнутраную пагрозу.

Яго агрэсія даўно выйшла за межы Беларусі. Акрамя рэпрэсій унутры краіны, рэжым Лукашэнкі не адмаўляецца і ад знешняга тэрарызму: ці то захоп грамадзянскага самалёта, ці то запуск гібрыднай міграцыйнай вайны з ЕС, ці то накіраванне шпіёнаў і дыверсантаў у суседнія еўрапейскія краіны, ці то саўдзел у вайне супраць Украіны. Знішчай або будзь знішчаны.

Мы ўсе бачылі ўварванне ва Украіну з тэрыторыі Беларусі 24 лютага 2022 года. Разню ў Бучы. Больш за 800 ракетных удараў, нанесеных з тэрыторыі Беларусі. Як мінімум 3500 украінскіх дзяцей, дэпартаваных непасрэдна рэжымам Лукашэнкі. Мы бачым дапамогу, якую рэжым Лукашэнкі аказвае Расіі ў абыходзе санкцый. Мы бачым масавую перадачу зброі ў Расію. Мы бачым вытворчасць зброі для Расіі беларускім ваенна-прамысловым комплексам. І хто можа забыць пра перавозку расійскай ядзернай зброі ў Беларусь?

Мы бачым напады на польскіх памежнікаў. Мы бачылі забойства польскага салдата на мяжы. Мы бачылі дыверсіі і падпалы на польскай тэрыторыі. І, прабачце за асабісты погляд, але ў канцы ліпеня я даў паказанні ў польскай пракуратуры па справе падбухторвання да забойства. Мэтай быў я, і для гэтага павінны былі выкарыстоўвацца замежныя спецслужбы.

Тым не менш мы да гэтага часу бачым прапановы, што з Лукашэнкам можна аб чымсьці дамовіцца. Ці пайсці на нейкія саступкі. На жаль, некаторыя прапановы зыходзяць нават ад людзей, якія называюць сябе прадстаўнікамі дэмакратычных сіл Беларусі.

Прапановы прызнаць рэжым легітымным, вярнуць еўрапейскіх амбасадараў, перагледзець санкцыі, праводзіць «гнуткую палітыку» і кампрамісы з Лукашэнкам. Прапановы могуць выглядаць так, быццам яны з паралельнай рэальнасці, але гэта рэальнасць дыктатуры Лукашэнкі, і людзі, якія іх агучваюць, фактычна заклікаюць нармалізаваць і прыняць рэжым.

Нягледзячы на тое, што гэта, па сутнасці, капітуляцыя, такія прапановы часткова абапіраюцца на заходнюю пазіцыю, якая пераважна неадназначная і непаслядоўная адносна рэжыму Лукашэнкі, што ў цяперашняй форме наўрад ці можна назваць стратэгіяй.

Гэтая пазіцыя, падобна, заключаецца ў тым, каб аказваць ціск на рэжым, але не занадта моцны. Увесці гандлёвыя санкцыі, але не дапусціць занадта моцнага эканамічнага шоку. Гарманізаваць санкцыі супраць рэжыму Лукашэнкі і Расіі за вайну — але не цалкам. Абвясціць на самым высокім узроўні неабходнасць прыцягнуць рэжым Лукашэнкі да адказнасці за злачынствы супраць чалавечнасці і ваенныя злачынствы — але не рэалізаваць гэта.

І што бачаць такія рэжымы, як рэжым Лукашэнкі, у такой пазіцыі? Слабасць. Шанец працягваць свае злачынствы, працягваць тэрарызм, развязваць агрэсію. Бо адзіная мова, якую яны разумеюць, — гэта мова сілы. Яны не размаўляюць на іншай мове. У любыя паўмеры і спробы дыпламатыі яны бачаць праяву слабасці, прастору для манеўру і магчымасць павысіць стаўкі. І яны гэтым карыстаюцца.

Мы назіраем пазіцыйныя дзеянні, тактыку рэакцыі, а не праактыўныя дзеянні. Гэта тактыка без стратэгіі. У рэшце рэшт, стратэгія прадугледжвае дакладна акрэсленыя мэты і дакладнае разуменне таго, чаго вы хочаце дасягнуць. І тактыка павінна набліжаць вас да гэтай мэты, спалучацца з гэтай стратэгіяй і актыўна спрыяць яе дасягненню.

Якой павінна быць асноўная стратэгічная мэта Захаду ў адносінах да Беларусі? Я думаю, што гэта відавочна — дэмакратызацыя, а затым інтэграцыя Беларусі ў еўрапейскую супольнасць і еўрапейскую цывілізацыю.

Ці магчыма гэта пры прадаўжэнні і замацаванні дыктатуры Лукашэнкі? Вядома, не. Ці магчыма дасягнуць чаго-небудзь, акрамя далейшага ўмацавання яго ўлады, палавінчатымі мерамі і саступкамі? Прызнаўшы рэжым легітымным? Зняўшы санкцыі, апраўдаўшы яго ад юрыдычнай адказнасці? Не, гэта немагчыма. Трыццацігадовае праўленне Лукашэнкі — найлепшы доказ гэтага, і аб’ектыўныя факты выразна вызначаюць траекторыю эвалюцыі рэжыму — таталітарная дыктатура, якая абараняецца суседняй імперыяй. Паўночная Карэя 2.0.

Вы наўрад ці знойдзеце каго-небудзь, хто скажа, што realpolitik у дачыненні да дыктатараў, якія развязалі крывавыя войны, масавыя рэпрэсіі і генацыд, калі-небудзь была паспяховай «стратэгіяй».

У сувязі з гэтым падыход realpolitik, прыхільнікі якога прапануюць кампрамісы з Лукашэнкам, ужо не проста ілюзія, самападман ідэалістычных дэмакратаў, якія лічаць, што паступовыя змены ў такой дыктатуры магчымыя і што ў ёй ёсць хоць бы зерне здаровага сэнсу і гнуткасці. Гэта зусім іншае. Гэта прызнанне права дыктатуры на існаванне.

Але як толькі вы прызнаеце, што дыктатар, які жыве і кіруе па прынцыпе «знішчай або будзеш знішчаны», мае «права сілы», ён можа зрабіць толькі адзін вывад — што ён можа быць упэўнены ў сваёй уладзе і беспакаранасці.

Гісторыя ведае шмат такіх прыкладаў. І вы наўрад ці знойдзеце каго-небудзь, хто скажа, што рэалпалітык у дачыненні да дыктатараў, якія развязалі крывавыя войны, масавыя рэпрэсіі і генацыд, калі-небудзь была паспяховай «стратэгіяй». І мы выразна бачым, да чаго прывёў гэты падыход у дачыненні да Лукашэнкі. Мы быццам бачым, але не хочам заўважаць.

Ёсць паняцце «погляд на прыз», але калі справа даходзіць да стратэгіі ў дачыненні да Беларусі, адбываецца адваротнае. Без вызначэння і пастаноўкі мэты немагчыма перайсці ад тактыкі да стратэгіі. Чым даўжэй гэта зацягваецца, тым даўжэй беларускае пытанне застаецца крывацечнай ранай.

Крыніца: НАУ

У сустрэчы таксама прыняў удзел прадстаўнік Народнай амбасады Беларусі ў Швецыі Зміцер Васэрман. 

Абодва старшыні камітэтаў абмеркавалі ключавыя пытанні, уключаючы міжпарламенцкае супрацоўніцтва паміж Рыксдагам і Каардынацыйнай Радай, свабоду перамяшчэння для беларусаў і беларусак, легалізацыю беларускіх уцекачоў у Швецыі. Важная частка дыскусіі была прысвечана таму, як можна адкарэктаваць санкцыі, каб яны былі максімальна эфектыўнымі, б’ючы па нелегітымным рэжыме і яго камерцыйных і рэпрэсіўных структурах, адначасова захоўваючы адкрытасць і супрацоўніцтва з ужо пацярпелым беларускім народам.

Аляксандра Мамаева падрабязна праінфармавала Арона Эмільсана аб структуры і дзейнасці Каардынацыйнай Рады, а таксама аб іншых інстытутах дэмакратычных сіл Беларусі. Яна таксама распавяла пра сітуацыю ў Беларусі і пра рэпрэсіўныя метады, якія выкарыстоўвае жорсткая прарасійская дыктатура супраць грамадзян краіны.

Сустрэча завяршылася ўзаемным разуменнем важнасці далейшага развіцця супрацоўніцтва для падтрымкі правоў чалавека і дэмакратыі ў Беларусі. 

Крыніца: Народныя амбасады Беларусі

Беларускія дэмакратычныя сілы і дыяспары актыўна ўдзельнічаюць у дапамозе ахвярам паводкі, якая закранула шэраг краінаў Цэнтральнай Еўропы, у тым ліку Польшчу і Чэхію. У гэты цяжкі момант беларусы праяўляюць салідарнасць і падтрымку як унутры супольнасці, так і з пацярпелымі мясцовымі жыхарамі.

Аб’яднаны Пераходны Кабінет арганізаваў гарачую лінію для дапамогі беларусам, якія пацярпелі ад паводкі ў Польшчы і Чэхіі.

Самі беларусы таксама актыўна ўдзельнічаюць у дапамозе пацярпелым ад стыхіі:
🇵🇱 У Польшчы беларусы Уроцлава ўжо мабілізаваліся: запісваюцца валанцёрамі і дапамагаюць ахвярам паводкі ў Ніжняй Сілезіі. У Варшаве пачаўся тэрміновы збор гуманітарнай дапамогі, людзі прыносяць неабходныя рэчы ў пункты збору па горадзе.

🇨🇿 У Чэхіі беларусы таксама далучаюцца да валанцёрскай дапамогі: Георгій Шылін, тата дзяўчынкі Варвары, якая калісьці ахвяравала свой дрон Украіне, цяпер дапамагае ахвярам паводкі. З ініцыятывы Офіса дэмакратычных сілаў Беларусі ў Чэхіі, беларусы і чэхі ахвяруюць на дапамогу праз зборы, арганізаваныя чэшскімі няўрадавымі арганізацыямі.

У зоне, закранутай паводкай, пражываюць таксама беларусы і беларускі, якія перадаюць інфармацыю пра патрэбы на месцы. Напрыклад, ад доктаркі Вольгі Жарнасек мы ведаем, што ў Шумперскім рэгіёне патрэбныя гумовыя пальчаткі, лапаты і іншае.

«Дарагія беларусы, у чарговы раз вы дэманструеце салідарнасць і самаарганізацыю. Калі ў краінах, дзе вы жывяце, здараецца бяда – вы адразу рэагуеце і пачынаеце аказваць дапамогу, валанцёрыць, збіраць сродкі. Дзякуй за вашую чалавечнасць і эмпатыю. Калі ж бяда закранула вас асабіста, звяртайцеся да нас праз гарачую лінію, і мы будзем імкнуцца дапамагчы і адказаць на пытанні», – пракаментавала Святлана Ціханоўская.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Намеснік кіраўніцы Кабінета, кіраўнік НАУ Павел Латушка правёў двухбаковую сустрэчу з намеснікам міністра замежных спраў Літвы Сімонасам Шатунасам.

«Мы будзем працягваць узаемадзейнічаць з урадам Літвы для ўзмацнення санкцыйнага ціску на рэжым Лукашэнкі да таго часу, пакуль рэжым не спыніць рэпрэсіі, не вызваліць усіх палітычных зняволеных, не спыніць міграцыйную вайну на мяжы з Еўрапейскім саюзам і не спыніць падтрымку Расіі ў яе агрэсіі супраць Украіны», — адзначыў Павел Латушка па выніках сустрэчы.

Павел Латушка падрабязна праінфармаваў намесніка міністра пра:

• галоўную мэту працы Народнага антыкрызіснага ўпраўлення: выкарыстоўваючы існуючыя міжнародна-прававыя механізмы, прыцягнуць дыктатара Лукашэнку і яго памагатых да адказнасці за злачынствы супраць чалавечнасці ў дачыненні да беларускага народа і іншыя міжнародныя злачынствы;

• адсутнасць ўмоў для правядзення канкурэнтных і празрыстых выбараў у Беларусі ў 2025 годзе. Сіманас Шатунас зазначыў, што калі так званыя «выбары» ў Беларусі пройдуць у такім жа ключы, як і праходзіць падрыхтоўка да іх, рэжым Лукашэнкі можа чакаць наступны этап санкцый.

У сувязі з тым, што Сіманас Шатунас адказвае ў МЗС Літвы за санкцыйную палітыку, асаблівая ўвага на сустрэчы была нададзеная пытанням санкцый. Павел Латушка падкрэсліў, што існуючыя «шчыліны» паміж двума дыктатарскімі рэжымамі дазваляюць Лукашэнку атрымліваць прадукцыю, неабходную для падтрымкі расійскай агрэсіі ва Украіне. Таксама абмяркоўвалася пытанне ўзмоцненага кантролю за выкананнем ужо ўведзеных санкцый і неабходнасці комплекснага падыходу да гэтага пытання, каб прадухіліць абыход санкцыйных абмежаванняў. Сіманас Шатунас зазначыў, што выступае за далейшую гарманізацыю санкцый супраць рэжыму Лукашэнкі і Расіі.

Павел Латушка звярнуў асаблівую ўвагу намесніка міністра замежных спраў Літвы на рэпрэсіі, якія працягваюцца ў Беларусі. Кожны дзень рэжым працягвае палітычна матываваны пераслед. Штомесяц дзясяткі новых палітзняволеных трапляюць у турмы. Працягваюцца арышты беларусаў, якія вяртаюцца з-за мяжы. Пад рэпрэсіі трапляюць і тыя, хто аказвае дапамогу палітзняволеным.

У сувязі з тым, што камандай НАУ быў накіраваны запыт міністру фінансаў Літвы наконт аўтамабіляў беларусаў, якія «захраслі» ў порце Клайпеды, намеснік міністра прадставіў пазіцыю літоўскага боку па гэтай праблеме. Таксама было закранута пытанне забароны на ўезд аўтамабіляў з беларускай рэгістрацыяй на тэрыторыю Літвы.

«Прадметны дыялог з намеснікам міністра замежных спраў Літвы дэманструе супадзенне пазіцый Аб'яднанага Пераходнага Кабінета і Міністэрства замежных спраў Літвы па прынцыповых пытаннях далейшай палітыкі ў дачыненні да рэжыму Лукашэнкі. Падчас сустрэчы была адзначана не толькі важнасць санкцыйнага ціску на рэжым Лукашэнкі, але і неабходнасць міжнароднага супрацоўніцтва ў пытаннях абароны правоў чалавека і дэмакратычных прынцыпаў, а таксама неабходнасць падзелу паміж рэжымам Лукашэнкі і беларусамі, якія выступаюць супраць вайны і дыктатуры», — адзначыў Павел Латушка.

Крыніца: НАУ

На гэтым тыдні адбылася іх сумесная сустрэча з чальцамі парламенцкай групы сяброў Беларусі і з дыпламатычным прадстаўніком МУС Італіі Марко Віллані.

Былі ўзнятыя наступныя пытанні: 

— састаўленне плана арганізацыі міжнароднай парламенцкай асамблеі прадстаўнікоў груп «Сябры дэмакратычнай Беларусі»;

— аднаўленне інфармацыі пра цяперашнюю сітуацыю ў Беларусі;

— вызваленне палітвязняў, стан Марыі Калеснікавай і далейшы ціск на рэжым;

— тэмы легалізацыі і спрашчэння інтэграцыі беларусаў у Італіі. Былі агучаныя пэўныя прапановы адносна пашпартоў замежніка, супрацы з мясцовай паліцыяй, інтэграцыйных праграм. 

Народная амбасада Беларусі ў Італіі падрыхтавала падрабязны спіс праблем, з якімі сутыкаюцца беларусы і беларускі ў Італіі. 

«Гэты спіс мы пакінулі нашым італьянскім калегам і зараз чакаем на кансультацыі з МУС, каб працягнуць абмеркаванне і знайсці інструменты для вырашэння пэўных праблем. Спадзяемся, што гэтая сустрэча адкрые новыя магчымасці для супрацоўніцтва і палепшыць агульнае становішча беларускіх грамадзян у Італіі», - адзначыла Юлія Юхно. 

Крыніца: Народныя амбасады Беларусі

Беларуская лідарка Святлана Ціханоўская сустрэлася з намеснікам Дзяржсакратара ЗША Куртам Кэмпбелам падчас яго візіту ў Вільню. Ціханоўская падзякавала Злучаным Штатам Амерыкі за падтрымку і салідарнасць. Прадстаўнік ЗША падкрэсліў, што Штаты працягнуць падтрымку беларускага народа і дэмакратычнай супольнасці. Падчас сустрэчы абмеркавалі: 

📌 Ваенна-палітычную сітуацыю ўнутры краіны: выкарыстанне Расіяй беларускай паветранай прасторы для ваенных аперацыяў супраць Украіны, пастаўкі рэжымам узбраення для расійскай арміі. Ціханоўская падкрэсліла, што беларускае грамадства супраць вайны. 

📌 Міжнародныя намаганні па вызваленні палітвязняў: якія яшчэ крокі міжнародная супольнасць і ЗША могуць зрабіць для вызвалення палітычных вязняў у Беларусі і спынення рэпрэсіяў. 

📌 Непрызнанне «‎выбараў»‎ 2025 года: Ціханоўская адзначыла, што выбары не будуць празрыстымі, свабоднымі і справядлівымі, таму не могуць быць прызнаныя міжнароднай супольнасцю. 

📌 Працяг стратэгічнага дыялогу паміж ЗША і дэмакратычнымі сіламі Беларусі: дамовіліся працягваць працу па некалькіх напрамках: палітвязні, медыя, нацыянальная ідэнтычнасць, абарона правоў чалавека і іншыя, і правесці наступную вялікую сустрэчу ў бліжэйшыя месяцы.

📌 Прызначэнне спецпасланніка ЗША па Беларусі: Ціханоўская падкрэсліла, што прызначэнне Спецыяльнага пасланніка па Беларусі паспрыяе лепшай каардынацыі паміж дэмакратычнымі сіламі Беларусі і ЗША.

📌 Павелічэнне падтрымкі грамадзянскай супольнасці і незалежным медыя. Ціханоўская прапанавала працягнуць і павялічыць праграмы падтрымкі для незалежных арганізацыяў і ініцыятываў, а таксама рэпрэсаваных.

📌 Санкцыі ў дачыненні да рэжыму: неабходна працягваць санкцыйны ціск на арганізацыі і фізічныя асобы, якія ажыццяўляюць рэпрэсіі і саўдзельнічаюць у вайне.

📌 Супольныя захады падчас Генеральнай Асамблеі ААН, а таксама ў межах АБСЕ.

Святлана Ціханоўская: «Злучаныя Штаты Амерыкі – наш ключавы саюзнік і партнёр. Мы дамовіліся аб’яднаць нашыя намаганні дзеля вызвалення палітвязняў і дэмакратычных пераменаў у нашай краіне. Я падзякавала за няспынную дапамогу беларускай грамадзянскай супольнасці, незалежных медыя і ўсебаковую падтрымку з боку амерыканскіх дыпламатаў. Я адзначыла важнасць адрозніваць рэжым і беларусаў, Беларусь і Расію. Што нельга дапусціць, каб нашая краіна стала «‎суцяшальным прызам»‎ для Пуціна па выніках вайны. Мы працягнем Стратэгічны дыялог з ЗША і правядзём, спадзяюся, наступную сустрэчу на высокім узроўні ўжо ў гэтым годзе».

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Даводзім да вашай звесткі, што гэты манастыр ужо неаднаразова трапляў у скандальныя гісторыі - у 2020 з-за падтрымкі дзяржаўнага тэрору ў дачыненні да мірных грамадзян Беларусі, цяпер - з-за падтрымкі імі вайны Расеі ва Украіне.

Для дыктатара Лукашэнкі падтрымка ягонага нелегітымнага рэжыму з боку кляштара вельмі важная. Ён прыязджае сюды на Раство, абараняе іх ад «нападаў пары дзясяткаў праплачаных людзей».

Духоўнік Свята-Елісавецінскага манастыра Андрэй Лемяшонак сцвярджае, што ўвесь свет супраць Расеі і рускіх праваслаўных вернікаў, называе жыццё на Захадзе грахоўным і бязбожным і кажа, што рускім праваслаўным не патрэбны гэты «вольны свет, дзе ўсё перавернута з ног на галаву». Ён адкрыта і публічна спадзяецца на перамогу Расеі і заклікае ўсіх маліцца за Пуціна, яго марыянетку Лукашэнку, міністраў абароны і замежных спраў РФ. Не дзіўна, што хрэсны ход у манастыры праходзіць пад "Кацюшу" і з расейскім сцягам з літарай "Z".

Восенню 2022 на базе кляштара беларускіх падлеткаў навучалі збіраць і разбіраць аўтаматы.

У манастыры створана група "Дапамога братам", якая выконвае заяўкі па патрэбах расейскіх ваенных, сярод якіх не толькі адзенне, абутак або лекі, але і збор грошай, на якія закупляюцца рэчы, якія выкарыстоўваюцца ўжо для вядзення баявых дзеянняў: рацыі, коптары, цеплавізары. Раз на 2 тыдні сёстры перадаюць сабранае ў Маскву, дзе яно размяркоўваецца далей. 

Толькі за 2023 год манастыр паўдзельнічаў у набыцці як мінімум 11 аўтамабіляў для расейскіх вайскоўцаў. У 2024 годзе збор грошаў на пакупку аўтамабіляў працягнуўся. 

Адкуль у іх грошы на падтрымку акупантаў?

"Адзін з галоўных артыкулаў даходаў Свята-Елісавецінскага манастыра - продаж вырабаў майстэрняў манастыра і перапродаж кітайскага шырспажыву пад выглядам вырабаў майстэрняў за мяжой. Ужо не адно дзесяцігоддзе супрацоўніцы міжнароднага аддзелу з веданнем замежнай мовы ў форме сясцёр міласэрнасці раз'язджаюцца на грузавіках па ўсёй Еўропе, прадаючы розныя сувеніры, кнігі, царкоўныя прыналежнасці за валюту. Продажы суправаджаюцца сцвярджэннямі, нібы сродкі, выручаныя ад такіх продажаў, ідуць на сацыяльную дзейнасць і праекты кляштара - дапамога бяздольным і людзям, якія жывуць у нястачы ў Беларусі."

А самае лепшае месца для продажу - кірмашы, не ў Беларусі, а ў Еўропе!

У 2022 беларускім актывістам у Вялікабрытаніі і Нарвегіі ўдалося адмяніць удзел кляштара ў кірмашах. Тым не менш у траўні 2022 і, па ўсёй бачнасці, у снежні 2022 гэта не перашкодзіла з'яўленню сясцёр у гэтых краінах. Таксама адзначаліся гастролі манастыра ў Фларэнцыі, Бельгіі (фота 1, фота 2) і ў Польшчы.

У сакавіку 2023 у Швецыі намаганнямі Народнай амбасады Беларусі ў Швецыі ўжо была прыпынена гандлёвая дзейнасць манастыра, а інфармацыя аб іх і зборы грошай для расейскага захопніцкага войска ва Украіне з'явілася ў многіх шведскіх газетах і тэлеканалах.

З 30.09 па 02.10.23 выстава-продаж вырабаў манастыра прайшла ў Свята-Мікалаеўскім саборы (Руская Праваслаўная Царква, Маскоўскі Патрыярхат) ў Ніцы. Народная амбасада Беларусі ў Францыі своечасова праінфармавала ўкраінцаў Ніцы аб гэтым.

02.09.23 беларускія актывісты заўважылі палатку манастыра на сельскагаспадарчай выставе ў горадзе Częstochowa, Польшча. Артыкул пра гэта з'явіўся у газеце Wyborcza. Але ўжо 29.10.23 у Варшаве, на тэрыторыі праваслаўнай царквы св. Іаана Клімака, быў заўважаны гандлёвы намёт манастыра. Народная амбасада Беларусі ў Польшчы накіравала лісты ў мэрыі гэтых горадоў і ў мясцовыя СМІ з інфармацыяй аб дзейнасці кляштара.

У снежні 2023 манахіні ўдзельнічалі ў калядных кірмашах у Фларэнцыі і Мілане. Народная амбасада Беларусі ў Італіі накіравала лісты ў муніцыпалітэты гарадоў.

У Славакіі 12.01.24 адмянілі ўдзел манастыра ў кірмашы, але ўжо 28.01.24 манахіні былі заўважаны ў Берліне. 

У снежні 2023 манахіні ўдзельнічалі ў калядных кірмашах у Фларэнцыі і Мілане. Народная амбасада Беларусі ў Італіі накіравала лісты ў муніцыпалітэты гарадоў.

У Славакіі 12.01.24 адмянілі ўдзел манастыра ў кірмашы, але ўжо 28.01.24 манахіні былі заўважаны ў Берліне.

Нягледзячы на рашучую падтрымку Ірландыяй украінцаў, у сакавіку 2024 года сёстры манастыра атрымалі цёплы прыём у Ірландыі. Больш таго, яны паведамілі, што гуманітарную дапамогу і грошы, якую збіраюць у манастыры, іх чалавек адвозіць Украіну як дапамогу.

Пра гэты візіт быў праінфармаваны пасол Ірландыі ў Польшчы. Дзякуючы кантактам Народнага консульства Беларусі ў Шатландыі таксама была данесена інфармацыя аб дзейнасці Свята-Елісавецінскага манастыра да ірландскіх дэпутатаў.

19.03.2024г расследавальніцкае медыя «Бюро» апублікавала вялікі артыкул «Святая бухгалтэрыя. Бізнэс-холдынг Свята-Елісавецінскага манастыра», у якім падрабязна расказалі паводле якіх законаў жыве манастыр, чые інтарэсы абслугоўвае, дзякуючы каму зарабляе на шэрых схемах мільёны долараў, а таксама пра тое, якое дачыненне да гэтага мае сям’я Лукашэнкі.

У траўні гэтага года стала вядома, што манастыр рассылае ліст па каталіцкіх абшчынах Заходняй Еўропы з адмаўленнем датычнасці ў дапамозе расейскім вайскоўцам. У той жа час рэлігійныя абшчыны ў Францыі пачынаюць адмаўляцца супрацоўнічаць са Свята-Елісавецінскім манастыром з-за яго даказанай падтрымкі расійскай агрэсіі супраць Украіны.

09.06.2024 адказная за камерцыю і збор ахвяраванняў у Еўропе манахіня Німфадора распавяла, што пасланнікаў манастыра сустракаюць ужо не так ветліва як раней. Тым не менш, яна пахвалілася, што ім удаецца прасоўваць у Еўропе наратывы расейскай прапаганды, няхай і ва ўжо абмежаваным коле "верных сяброў", некаторыя з якіх таемна прызнаюцца, што яны "за Пуціна". 

Народныя амбасады Беларусі і Хрысціянская Візія ўважліва сочаць за гастролямі кляштара, інфармуюць палітыкаў, СМІ і рэлігійныя арганізацыі ў розных краінах аб дзейнасці манастыра, падтрымцы ім тэрору злачыннага рэжыму Лукашэнкі ў дачыненні да мірных беларусаў і збору грошай для расейскай захопніцкай арміі ва Украіне.

Заклікаем вас далучыцца да нашай кампаніі і звярнуць увагу еўрапейцаў на:

— дзейнасць манастыра;

— удзел у кірмашах у еўрапейскіх гарадах;

— недапушчэнне ў далейшым выдачы супрацоўнікам манастыра шэнгенскіх візаў і права гандлю на тэрыторыі Еўропы.

Бо дазваляючы манастыру ўдзельнічаць у кірмашах, грамадзяне Еўропы, неўсвядомлена, ажыццяўляюць фінансавую падтрымку вайны і забойства ўкраінцаў.

Давайце РАЗАМ дзейнічаць супраць такой падтрымкі!

P.S: Гатовыя адказаць на пытанні адносна дзейнасці Свята-Елісавецінскага манастыра і прадаставіць неабходную інфармацыю:

  чат-бот https://t.me/PEofBelarus_bot

  email infopoint@belarusabroad.org

Сайт, на якім збіраецца ўся інфармацыя пра дзейнасць манастыра і манашак https://stopsem.churchby.info/ 

Крыніца: Народныя амбасады Беларусі

У межах серыі кансультацый з замежнымі дыпламатамі, акрэдытаванымі ў Варшаве, адбылася сустрэча намесніка кіраўніцы Кабінета Паўла Латушкі з амбасадарам Швецыі Андрэасам фон Бекератам па ініцыятыве кіраўніка дыпмісіі Швецыі. Падчас сустрэчы было адзначана, што Швецыя ў дачыненні да рэжыму ў Беларусі будзе зыходзіць з прынцыпу вяршэнства права (the rule of law). У сустрэчы таксама прымала ўдзел спікерка Каардынацыйнай Рады Анжаліка Мельнікава.

Павел Латушка прадставіў шведскаму боку інфармацыю аб запланаваных рэжымам «бязвыбарах», працягу і ўзмацненні рэпрэсій супраць беларусаў, падтрымцы Лукашэнкам расійскай агрэсіі супраць Украіны, а таксама аб ролі дэмакратычных інстытутаў і адзінстве большасці прадстаўнікоў дэмсіл Беларусі, якое было падкрэслена падчас канферэнцыі «Новая Беларусь» у Вільні.

Асобна Павел Латушка спыніўся на прыярытэтах знешнепалітычнай стратэгіі дэмакратычных інстытутаў і стратэгіі прыцягнення да міжнароднай адказнасці прадстаўнікоў рэжыму за злачынствы супраць чалавечнасці і ваенныя злачынствы. Амбасадар Швецыі таксама быў праінфармаваны аб міжнароднай канферэнцыі «Прыцягненне да адказнасці за злачынствы і парушэнні правоў чалавека ў Беларусі», якая адбудзецца 13 верасня ў Вільні.

Амбасадар запэўніў, што Швецыя і далей будзе праводзіць праактыўную палітыку па падтрымцы дэмакратычных сіл Беларусі, і гэты падыход не зменіцца з улікам прызначэння новай кіраўніцы Міністэрства замежных спраў Швецыі Марыі Мальмер Стэнергард.

Спікерка Каардынацыйнай Рады Анжаліка Мельнікава падняла пытанне аб міграцыйнай палітыцы Швецыі і магчымых кроках, каб палепшыць сітуацыю з наданнем статусу міжнароднай аховы беларускім уцекачам. Спікерка адзначыла, што гэта адзін з найважнейшых трэкаў, якім займаецца сёння Народная амбасада ў Стакгольме і міжнародная камісія Каардынацыйнай Рады. 

Анжаліка Мельнікава падкрэсліла, што Каардынацыйная Рада зацікаўлена ў пашырэнні супрацоўніцтва з парламентам Швецыі, у тым ліку з групай за свабодную і дэмакратычную Беларусь і камітэтам па замежных справах, у цесным супрацоўніцтве з Аб’яднаным Пераходным Кабінетам, Офісам Святланы Ціханоўскай і Народнай амбасадай у Стакгольме.

Крыніца: НАУ

Дарадца Святланы Ціханоўскай па моладзевай палітыцы і студэнцтву Маргарыта Ворыхава распавяла пра стыпендыі, на якія могуць падавацца беларускія студэнты.

Нягледзячы на цяжкасці ў пошуку стыпендый, для беларусаў ёсць некалькі даступных спосабаў, якія дапамогуць атрымаць адукацыю ў Еўропе:

📌 Scholarship.com і Fastweb – гэта базы, якія збіраюць інфармацыю пра стыпендыі з усяго свету. 

📌 Еўрапейская праграма Erasmus+ – прапануе стыпендыі для навучання ў еўрапейскіх універсітэтах. 

📌 DAAD Scholarships – магчымасць для тых, хто плануе навучацца ў Германіі. 

📌 Scholarships for Development – спецыяльна арыентаваны на студэнтаў з краін, якія развіваюцца, у тым ліку і Беларусі.

Другі спосаб – гэта вэб-сайты саміх універсітэтаў: 

📌 Віленскі і Варшаўскі ўніверсітэты прапануюць стыпендыі для беларускіх студэнтаў. 

📌 Оксфардскі і Гарвардскі ўніверсітэты маюць магчымасці для міжнародных студэнтаў. 

📌 Універсітэт Таронта таксама прапануе стыпендыі для беларусаў.

Ёсць шмат міжнародных праграм, якія прапануюць стыпендыі для навучання ў Еўропе:

📌 Праграма Fulbright

📌 Стыпендыі Chevening і Erasmus+ 

📌 Стыпендыі Садружнасці нацый

Еўропа адчыненая для беларускіх студэнтаў. Не забывайце правяраць усе патрабаванні і тэрміны, каб не прапусціць свой шанец. Поспехаў вам!

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Высновы:

• У Беларусі працягваюцца рэпрэсіі супраць іншадумцаў і нязгодных з дзейным рэжымам; узровень крымінальнага пераследу па-ранейшаму крытычна высокі. Палітычна матываваны крымінальны пераслед – гэта актуальная пагроза для ўсіх, хто прымаў удзел у пратэстных выступах або крытычна выказваўся адносна палітычнай сітуацыі ў краіне або ў адрас чыноўнікаў рэжыму; пад пагрозай усе тыя, хто выказваў сваё меркаванне мірным шляхам або падтрымліваў пратэсты.

• З лета 2020 года праваабарончай супольнасцю прызнаныя палітвязнямі амаль 3500 чалавек, з іх – 627 жанчын. На канец жніўня 2024 года ў Беларусі ў месцах пазбаўлення волі знаходзіліся 1376 палітвязняў, з іх – 177 жанчын. У жніўні праваабарончая супольнасць прызнала такімі 52 чалавекі. Яшчэ ў дачыненні да 22 былых палітвязняў, імёны якіх раней не былі вядомыя праваабаронцам, выказаныя патрабаванні аб рэабілітацыі.

• Праваабаронцы: лаўрэат Нобелеўскай прэміі міру Алесь Бяляцкі, віцэ-прэзідэнт Міжнароднай федэрацыі за правы чалавека (FIDH) Валянцін Стэфановіч, юрыст Уладзімір Лабковіч, каардынатарка Валанцёрскай службы "Вясны" Марфа Рабкова, валанцёр Андрэй Чапюк, а таксама Наста Лойка, адвольна асуджаныя да пазбаўлення волі, адбываюць пакаранне ў папраўчых калоніях.

• Вядома пра некалькіх палітвязняў, якія ўтрымліваюцца доўгі час у рэжыме інкамунікада: Максім Знак, Марыя Калеснікава, Віктар Бабарыка, Мікалай Статкевіч, Сяргей Ціханоўскі, Ігар Лосік, Уладзімір Кніга больш за год пазбаўленыя кантактаў са знешнім светам, у тым ліку ўнутры калоній.

• За чатыры гады (са жніўня 2020 года) "Вясна" зафіксавала больш за 74 тысячы фактаў рэпрэсій, звязаных з крымінальным і адміністрацыйным пераследам: адвольных затрыманняў, ператрусаў, допытаў і г. д..

• Працягваюцца адвольныя рэпрэсіі ў дачыненні да грамадзян за рэалізацыю грамадзянскіх правоў: у жніўні "Вясна" атрымала інфармацыю пра не менш чым 152 выпадкі палітычна матываваных рэпрэсій, якія вынікаюць з крымінальнага і адміністрацыйнага пераследу, з іх – не менш за 81 адміністрацыйную справу, разгледжаную судамі.

• Праваабаронцы "Вясны" ў жніўні падвялі вынікі палітычна матываванага крымінальнага пераследу за ліпень. Фіксуецца рост колькасці судовых працэсаў. Па папярэдніх дадзеных на працягу ліпеня былі асуджаныя мінімум 170 чалавек, з якіх 134 – мужчыны, а 36 – жанчыны. Амаль палова асуджаных – у Мінску. Больш за палову асуджаных – за ўдзел у акцыях пратэсту ў 2020 годзе (арт. 342 КК). Не менш за 28 чалавек былі асуджаныя завочна.

• Уладамі працягваюць папаўняцца спісы асобаў і фармаванняў, якія маюць дачыненне да экстрэмісцкай і тэрарыстычнай дзейнасці, экстрэмісцкіх матэрыялаў.

• Па-ранейшаму праваабаронцамі "Вясны" рэгулярна выяўляюцца і дакументуюцца факты прымянення катаванняў і забароненых відаў абыходжання ў ходзе расследавання палітычна матываваных крымінальных спраў, забароненых відаў абыходжання ў адміністрацыйным працэсе, а таксама пераследу і пазбаўлення волі па палітычных матывах; зняволеныя пазбаўленыя належнага ўзроўню медыцынскага абслугоўвання.

• Камітэт па правах людзей з інваліднасцю разгледзеў у Жэневе даклад уладаў Беларусі аб выкананні Канвенцыі аб правах людзей з інваліднасцю. Члены Камітэта звярнулі ўвагу на дамінаванне ў Беларусі медыцынскага, а не праваабарончага падыходу, на закрыццё НДА і не ўцягнутасць жанчын з інваліднасцю ў працэсы, на стэрыятыпізацыю людзей з інваліднасцю ў СМІ, на перасоўванне ўкраінскіх дзяцей у Беларусь у выніку вайны ва Украіне, на бежанцаў на мяжы Беларусі з ЕС і на тое, чаму дыпмісіі не падаўжаюць пашпарты беларусам за мяжой. Таксама Камітэт адзначыў, што пазбаўленне дзеяздольнасці ў Беларусі супярэчыць Канвенцыі, прымусовае псіхіятрычнае лячэнне парушае адразу тры артыкулы Канвенцыі, умовы ў беларускіх турмах не прыстасаваныя для асоб з інваліднасцю, а многія прадстаўнікі грамадскіх арганізацый не змаглі прыехаць на пасяджэнне ў тым ліку і таму, што знаходзяцца ў зняволенні. Праваабаронцы прадставілі альтэрнатыўны даклад і сустрэліся з сябрамі Камітэта.

Палітычна матываваны пераслед. Палітычныя зняволеныя

На 31 жніўня ў месцах пазбаўлення волі ўтрымліваюцца 1376 палітвязняў. Сярод іх 177 жанчын і не менш за 15 чалавек з інваліднасцю.

Акрамя таго, вядома пра амаль 2100 палітвязняў, у тым ліку 450 жанчын, якія цалкам адбылі тэрміны (1188 чалавек), былі вызваленыя ў выніку адмены або змены меры стрымання, амністыі або акта памілавання, альбо памерлі ў зняволенні. Такім чынам, сумарная колькасць палітвязняў і былых палітвязняў набліжаецца да 3500 чалавек.

За чатыры гады, са жніўня 2020 года, "Вясна" зафіксавала больш за 74 тысячы фактаў рэпрэсій: адвольных затрыманняў, ператрусаў, допытаў і г.д. За гэты час колькасць палітвязняў вырасла ў 55,5 разы – 9 жніўня 2020 года іх было 25. Вядома як мінімум пра 6971 фігуранта крымінальных спраў. Акрамя гэтага, вядома пра шэсць палітвязняў, якія памерлі ў няволі: Аляксандр Кулініч, Ігар Леднік, Вадзім Храсько, Алесь Пушкін, Мікалай Клімовіч, Вітольд Ашурак.

У мінулым месяцы праваабаронцы даведаліся пра ўтрыманне ў няволі па палітычных матывах і прызналі палітвязнямі 52 чалавекі. Сярод іх 16 чалавек, затрыманых і пазбаўленых волі за рэалізацыю свабоды мірных сходаў і свабоды выказвання меркавання (заявы ад 7 жніўня і ад 29 жніўня); 24 чалавекі па абвінавачваннях у дыфамацыі, распальванні варожасці і варожасці, здрадзе дзяржаве і іншых крымінальных артыкулах, якія выкарыстоўваюцца для селектыўнай і дыскрымінацыйнай абароны прадстаўнікоў улады ў многіх выпадках у закрытым судовым пасяджэнні (заявы ад 21 жніўня і ад 22 жніўня); 12 чалавек у рамках пераследу іншадумства з дапамогай празмерна шырокага і расплывістага заканадаўства аб экстрэмізме (заявы ад 30 жніўня і ад 23 жніўня).

Таксама праваабарончая супольнасць запатрабавала рэабілітацыі 22 былых палітвязняў, імёны якіх сталі вядомымі праваабаронцам ужо пасля іх вызвалення.

Вядома пра 30 палітвязняў, якія выйшлі на волю ў сувязі з поўным адбыццём тэрміну пазбаўлення волі. У тым ліку Глеб Раманаў, Ігар Рудчык, Максім Ражкоў і Яўген Харашкевіч. Таксама 16 жніўня быў падпісаны ўказ аб памілаванні 30 палітычных зняволеных. Імёны васьмі вызваленых палітвязняў засталіся невядомымі.

Палітвязень Яўген Кладаў не выйшаў на волю пасля адбыцця тэрміну пазбаўлення волі, бо яму былі выстаўленыя новыя абвінавачванні.

У дачыненні да тых, хто застаецца ў зняволенні, працягваецца ціск. Так, Сяргей Раманаў, які знаходзіўся ў ПКТ шэсць месяцаў да мая 2024 года, у чэрвені зноў быў змешчаны ў ПКТ – на пяць месяцаў. Вядома, што працягвае знаходзіцца ў ПКТ Анджэй Пачобут. Актывісту Еўрапейскай Беларусі Яўгену Афнагелю ўзмацнілі рэжым адбыцця пазбаўлення волі і перавялі з калоніі ў турму.

У якасці меры ціску ў дачыненні да палітвязняў актыўна выкарыстоўваецца падаўжэнне тэрміну знаходжання ў няволі з дапамогай абвінавачванняў у "злосным непадпарадкаванні" (арт.411 КК). Так, у жніўні абвінавачванні былі выстаўленыя Юрыю Зянковічу і пачаўся суд над Вячаславам Малейчуком. Асуджаныя да дадатковага аднаго года пазбаўлення волі Сяргей Дэцук, Сяргей Яфімаў і Цімур Рызапур. Таксама вынесены быў прысуд Ягору Ібрагімаву (вынік суда не вядомы).

У рэжыме інкамунікада працягваюць утрымлівацца Паліна Шарэнда-Панасюк, Марыя Калеснікава, Віктар Бабарыка, Уладзімір Кніга, Мікалай Статкевіч, Сяргей Ціханоўскі, Максім Знак, Ігар Лосік і Яўген Афнагель.

Палітычна матываванаму пераследу падвяргаюцца таксама сем'і палітвязняў. Так, за атрыманне гуманітарнай дапамогі праз сацыяльную ініцыятыву INeedHelpBY не менш за 126 чалавек падвергліся адміністрацыйнаму пераследу, больш за 20 чалавек на дадзены момант знаходзяцца пад вартай па крымінальных абвінавачваннях за дапамогу палітвязням. Асуджаныя да пазбаўлення волі Ірына Такарчук, Алеся Сяргеенка, Алена Дземянчук і Надзея Лескавец.

Наталля Малец асуджаная да пазбаўлення волі за ажыццяўленне грашовых пераводаў палітвязням.

Працягваюцца затрыманні беларусаў, якія вяртаюцца з-за мяжы ў Беларусь. Напрыклад, Кацярына Быстрякова была затрыманая па вяртанні ў краіну за ўдзел у вулічных пратэстах 2020 года.

Пераслед праваабаронцаў

Больш за тры гады ў няволі за сваю праваабарончую дзейнасць знаходзяцца актывісты "Вясны" Марфа Рабкова, Андрэй Чапюк, Алесь Бяляцкі, Валянцін Стэфановіч і Уладзімір Лабковіч.

Адзін год і 10 месяцаў знаходзіцца ў няволі за сваю праваабарончую дзейнасць Наста Лойка, праваабаронца Human Constanta.

Не менш за сем адвакатаў пазбаўленыя волі па палітычных матывах.

Катаванні і жорсткае абыходжанне

Стала вядома, што палітзняволеная Марыя Калеснікава, сувязі з якой у родных няма на працягу доўгага часу, моцна схуднела ў няволі: па сведчанні былых зняволеных да 45 кг пры росце 175 см. Яе абмяжоўваюць у атрыманні медыцынскай дапамогі.

Спецслужбы працягваюць прымушаць затрыманых па палітычна матываваных справах запісваць відэа з прызнаннем віны і прынясеннем выбачэнняў ("пакаяльныя відэа") для наступнай публікацыі ў праўладных медыя.

Палітычныя зняволеныя ў месцах няволі працягваюць сутыкацца з ціскам і адвольным змяшчэннем у штрафныя ізалятары на працяглыя тэрміны, што азначае знаходжанне ў адзіночным зняволенні ў пагоршаных умовах і без магчымасці перапіскі або сустрэч з адвакатам. Праваабаронцам стала вядома пра змяшчэнне ў ШІЗА анархіста Мікалая Дзядка – з чэрвеня, праваабаронцы Андрэя Чапюка – на 10 сутак у дзень візіту сям'і, і Ягора Лебядка – на 10 сутак. Анархіст Ігар Аліневіч, якога адміністрацыя турмы рэгулярна змяшчала ў ШІЗА, у чэрвені трымаў галадоўку і быў змешчаны ў бальніцу для асуджаных з-за выяўлення язвы страўніка, а затым пераведзены ў турму.

Былы палітвязень Сяргей Моніч распавёў пра ўмовы ўтрымання ў ШІЗА ў следчай турме № 4 у Магілёве. Нізкая якасць прадастаўляемай ежы і абмежаванне ў праве набываць прадукты харчавання прыводзіць да хуткай страты вагі і агульнаму пагаршэнню стану здароўя. Таксама адзначаецца, што ў ШІЗА пастаянна холадна і няма ацяплення.

Былы палітвязень Віктар Панцялееў апісвае ўмовы ўтрымання ў карцэры ў СІЗА № 7: памяшканне памерам паўтара на паўтара метра, туалет у выглядзе нічым не агароджанай дзіркі ў падлозе, адкідная нара, маленькі столік і маленькі зэдлік.

Таксама Панцялееў апісвае ўмовы этапавання ў суд – наўмысна негуманны зварот прымяняецца менавіта да палітвязняў. Усе перамяшчэнні ажыццяўляюцца ў катавальнай позе "ластаўкі": рукі, скаваныя за спіной у кайданках, выкручваюць уверх, пры гэтым апускаючы тулава і галаву чалавека ўніз у напаўсагнуты стан.

Жанчына, затрыманая на мяжы, падзялілася ўмовамі ўтрымання жанчын у ІЧУ ў Берасці: у камеры антысанітарыя і блашчыцы, прыбіральня ў выглядзе дзіркі ў падлозе без якой-небудзь агароджы. Сродкі асабістай гігіены не выдаваліся. Пры гэтым, жанчынам, якіх затрымалі за нявыплату аліментаў, матрацы на ноч выдавалі.

Адсутнасць справядлівага судовага разбору па палітычна матываваных справах

Сваім чарговым указам №298 Аляксандр Лукашэнка прызначыў на новыя пасады альбо на новы пяцігадовы тэрмін шэраг суддзяў: сярод іх вялікая колькасць датычных да палітычна матываванага пераследу.

У новы санкцыйны пакет Еўразвязу патрапілі суддзі Вячаслаў Тулейка, Алена Ананіч, Анатоль Сотнікаў, Ігар Шведаў, Таццяна Шоцік, Васіль Скок, Станіслаў Іванюценка, Аляксей Хлышчанкоў, Ігар Зямцоў, Вольга Дубовіч, Антон Дудаль, Мікалай Сергіевіч, Андрэй Млечка, і пракурорка Ірына Падкавырава.

Працягваюцца завочныя суды над грамадскімі актывістамі і апанентамі ўлады. Напрыклад, 2 жніўня быў завочна асуджаны да сямі гадоў пазбаўлення волі журналіст Алесь Кіркевіч за інтэрв'ю незалежнаму медыя, якое было абвешчана ўладамі экстрэмісцкім фармаваннем.

Судовыя пасяджэнні па палітычна матываваных крымінальных справах працягваюць неабгрунтавана праводзіцца ў закрытым рэжыме, ва ўмовах поўнай сакрэтнасці.

Парушэнне свабоды асацыяцыі

Працягваецца масавая прымусовая ліквідацыя НДА: у судзе будуць разгледжаныя пазовы ўладаў аб ліквідацыі Міжнароднага грамадскага аб'яднання «культурны абмен», грамадскага аб'яднання «Спартыўны клуб БХМ» і Міжнароднага грамадскага аб'яднання «Альтэрнатыва».

Некамерцыйная арганізацыя ProWomenBY абвясціла пра закрыццё праз ціск уладаў.

Сацсеткі Анархічнага Чорнага Крыжа прызнаныя экстрэмісцкімі матэрыяламі.

Некамерцыйная арганізацыя OEEC абвешчаная экстрэмісцкім фармаваннем. Супрацоўнікам арганізацыі пагражае крымінальная адказнасць.

Працягваецца крымінальны пераслед пра-дэмакратычных палітычных структур, грамадскіх ініцыятыў і асацыяцый. 28 жніўня пачаўся суд па справе супраць удзельнікаў ініцыятывы "Кадравы рэзерв для Новай Беларусі".

Працягваецца пераслед лакальных ("дваровых") супольнасцяў, якія адыгралі ў пратэстах 2020 года важную мабілізацыйную ролю. Стала вядома пра затрыманне чарговага адміністратара "дваровага чата" – Аляксея Яўмененкава.

Людзей, якія падтрымліваюць данатамі непажаданыя ўладам грамадскія арганізацыі і ініцыятывы, працягваюць пераследаваць за садзейнічанне экстрэмізму.

Парушэнне свабоды мірных сходаў. Падаўленне свабоды выказвання меркаванняў

Крымінальны пераслед за ажыццяўленне правоў на свабоду мірных сходаў і свабоду выказвання меркаванняў не спыняецца. Людзей масава прыцягваюць да крымінальнай адказнасці і нярэдка прызначаюць суровае пакаранне — пазбаўленне волі.

5 жніўня, суд Ленінскага раёна горада Брэста абвясціў прысуд васьмі ўдзельнікам акцый пратэсту 10 жніўня 2020 года – Івану Амрэйчыку, Васілю Ніпарку, Аляксею Самайлюку, Анатолю Закурку, Ігару Сарокіну, Сяргею Дземідзюку, Мікіту Яхімовічу і Валянціне Жукоўскай. Усіх абвінавацілі паводле ч. 1 арт. 342 КК паводле абвінавачвання ва "ўдзеле ў групавых дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак і прызначылі пакаранне ў выглядзе пазбаўленне волі".

Пералік асобаў, у дачыненні да якіх пачата спецыяльная вытворчасць папаўняецца. Працягваюць завочна ўзбуджаць крымінальныя справы і караць за выказванне меркаванняў і ўдзел у мірных сходах. У жніўні пералік папоўніўся імёнамі пяці абвінавачаных, усяго ў ім 117 пазіцый.

2 жніўня актывістку Кацярыну Туманаву суд Кастрычніцкага раёна горада Гродна прызнаў вінаватай па ч.1 арт. 342 і арт. 364 КК і завочна асудзіў да двух з паловай гадоў пазбаўлення волі.

Прыцягнулі да крымінальнай адказнасці і палітвязня, якога раней вызвалілі на падставе акта амністыі (Закон "аб амністыі ў сувязі з Днём народнага адзінства" ад 7 снежня 2022 г. № 220-З). Так, 14 жніўня 2024 года, суд Баранавіцкага раёна і горада Баранавічы прызначыў пазбаўленне волі тэрмінам на два гады і шэсць месяцаў да Пятру Зіневічу паводле арт. 342 КК: за ўдзел у акцыі пратэсту ў ноч з 9 на 10 жніўня 2020 года. 11 студзеня 2023 года Зіневіч быў вызвалены ад пакарання за ўчыненне злачынства, прадугледжанае арт. 188 КК (паклёп), са здыманнем судзімасці.

Як стала вядома праваабаронцам "Вясны" з Магілёва (праект MAYDAY), суд Глускага раёна змясціў 15-гадовую школьніцу ў спецыяльную ўстанову адукацыі на два гады за тое, што дзяўчына нібыта "шляхам вырабу відэароліка абразлівага характару, размешчанага ў глабальнай сетцы Інтэрнэт, здзейсніла наўмысную абразу прадстаўніка ўлады ў асобе супрацоўніка органаў унутраных спраў, гэта значыць злачынства, прадугледжанае артыкулам 369 Крымінальнага кодэкса".

Праваабаронцы "Вясны" раней неаднаразова адзначалі, што спецыяльныя закрытыя ўстановы адукацыі — гэта месцы пазбаўлення волі. Аднак працэс пазбаўлення волі ў гэтых установах адбываецца без забеспячэння належных працэсуальных гарантый, у тым ліку як правіла ў адсутнасць абаронцы – адваката. У дадзеным выпадку таксама мае месца адвольнае палітычна матываванае пераслед дзіцяці.

Адміністрацыйны пераслед

У жніўні "Вясна" атрымала інфармацыю пра не менш чым 152 выпадкі палітычна матываваных рэпрэсій, якія вынікаюць з крымінальнага і адміністрацыйнага пераследу, з іх не менш за 81 адміністрацыйную справу, разгледжаную судамі. 90% спраў разгледжаныя паводле арт. 19.11 КаАП (за распаўсюд інфармацыйных матэрыялаў, прызнаных уладамі экстрэмісцкімі), таксама некалькі спраў разгледжаныя паводле арт. 24.23 КаАП за "несанкцыянаванае пікетаванне" і арт. 24.15 КаАП за выкарыстанне "замежнай бязвыплатнай дапамогі" – матэрыяльнай падтрымкі ахвяр палітычных рэпрэсій.

Звяртаем увагу, што вынікі адміністрацыйнага пераследу і колькасць затрыманняў, звязаных з крымінальным і адміністрацыйным пераследам, часта не становяцца вядомымі праваабаронцам альбо паступаюць з затрымкай з-за атмасферы страху і пагрозы дадатковых рэпрэсій. Гэтыя дадзеныя нельга ацэньваць як паказчык змены ўзроўню рэпрэсій, асабліва на кароткіх адрэзках часу і без уліку змянення умоваў для збору інфармацыі.

Пераслед журналістаў і супрацоўнікаў СМІ

Па стане на 31 жніўня, пазбаўленыя волі 35 журналістаў і супрацоўнікаў СМІ.

19 жніўня Гродзенскі абласны суд завочна прызнаў вінаватым журналіста і праваабаронцу Уладзіміра Хільмановіча ў "іншым садзейнічанні экстрэмісцкай дзейнасці" (ч.1 арт. 361-4 КК), у "іншым садзейнічанні экстрэмісцкай дзейнасці, здзейсненым паўторна" (ч. 2 арт. 361-4 КК) і ва" ўваходжанні асобы ў склад экстрэмісцкага фармавання ў мэтах здзяйснення злачынства экстрэмісцкай накіраванасці" (удзеле ў экстрэмісцкім фармаванні) (ч. 3 арт. 361-1 КК).

Па сукупнасці злачынстваў шляхам частковага складання прызначаных асноўных і дадатковых пакаранняў канчаткова прызначана Хільмановічу пакаранне ў выглядзе пазбаўлення волі тэрмінам на пяць гадоў у папраўчай калоніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму са штрафам у памеры 1000 базавых велічынь, што складае 40000 рублёў. Адвольны пераслед з'явіўся следствам праваабарончай і журналісцкай дзейнасці Хільмановіча.

16 жніўня прынята рашэнне аб памілаванні зняволеных. 20 жніўня выйшла на волю па ўказе аб памілаванні журналістка Ксенія Луцкіна, якую 28 верасня 2022 года асудзілі да васьмі гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ва ўмовах агульнага рэжыму па адвольным абвінавачванні ў "змове з мэтай захопу ўлады неканстытуцыйным шляхам".

Экстрэмісцкім фармаваннем прызнаны рэгіянальны незалежны сайт "Orsha.eu". У дачыненні да яго заснавальніка праваабаронцы Ігара Казмерчака вядзецца крымінальны пераслед.

Парушэнне правоў і свабод на падставе барацьбы з экстрэмізмам і тэрарызмам

Заканадаўства аб барацьбе з экстрэмізмам і тэрарызмам па-ранейшаму выкарыстоўваецца рэжымам А. Лукашэнкі выключна для палітычна матываванага пераследу палітычных апанентаў і іншадумцаў за рэалізацыю сваіх грамадзянскіх і палітычных правоў.

У жніўні спіс экстрэмісцкіх фармаванняў папоўніўся сям'ю пазіцыямі. Напрыклад, рашэннем КДБ прызнаная экстрэмісцкім фарміраваннем "Асацыяцыя палітычных сувязяў Беларусі".

МУС сваім рашэннем ад 15 жніўня ўнесла ў гэты спіс Польскі няўрадавы фонд "Свабода і дэмакратыя" ("Wolność I demokracja"), які займаецца падтрымкай барацьбы за правы чалавека, грамадзянскія свабоды і свабоду слова ў Беларусі і іншых постсавецкіх краінах. Важны напрамак дзейнасці Фонду – падтрымка польскіх арганізацый на постсавецкай прасторы, у асноўным у Беларусі, Украіне і Літве, а таксама ў іншых краінах па ўсім свеце. Відавочна, што пераслед замежнай арганізацыі – гэта чарговы эпізод антыпольскай палітыкі рэжыму А. Лукашэнкі. Да гэтага ўлады пераследвалі і знішчалі арганізацыі польскай нацыянальнай меншасці, пазбаўлялі волі іх дзеячаў, руйнавалі магілы салдат Арміі Краёвай. 

Таксама ў жніўні прызнана экстрэмісцкім фармаваннем "Руская праваслаўная царква –Царская Імперыя" – рэлігійная абшчына расійскага паходжання, якая, на думку МУС, "груба скажаюць веравучэння і рэлігійныя практыкі Праваслаўнай Царквы, супрацьпастаўляюць сябе іншым рэлігійным арганізацыям і грамадству ў цэлым, якая наладжвае сваіх паслядоўнікаў супраць традыцыйных для Рэспублікі Беларусь канфесій". Варта адзначыць, што гэтыя абвінавачванні самі па сабе не могуць служыць падставай для абмежавання свабоды сумлення: свабода вызнаваць рэлігію або перакананні падлягае толькі абмежаванням, устаноўленым законам і неабходным для аховы грамадскай бяспекі, парадку, здароўя і маралі, роўна як і асноўных правоў і свабод іншых асоб.крымінальны перасьлед за рэлігійную дзейнасць не можа быць прызнана прапарцыйнай мерай абмежавання свабоды сумлення.

У пералік грамадзян Рэспублікі Беларусь, замежных грамадзян або асоб без грамадзянства, якія маюць дачыненне да экстрэмісцкай дзейнасці, за жнівень унесена 92 чалавекі, самаму старэйшаму з якіх больш за 75 гадоў, а самыя малодшыя выходзілі на вулічныя пратэсты, за якія былі асуджаныя і ўнесены ў пералік, яшчэ непаўналетнімі.

У Рэспубліканскі спіс экстрэмісцкіх матэрыялаў унесены прызнаныя экстрэмісцкімі на падставе 112 судовых рашэнняў тэлеграм-каналы, Youtube і Tik-Tok каналы, старонкі ў сацыяльных сетках і іншыя крыніцы і носьбіты інфармацыі.

Экстрэмісцкімі матэрыяламі, у прыватнасці, некалькі кніг гісторыка, палітвязня Ігара Мельнікава, якому прад'яўленыя абвінавачванні ў садзейнічанні экстрэмісцкай дзейнасці па арт.361-4 КК.

За дзейнасць, адвольна аднесеную да экстрэмісцкай, грамадзяне падвяргаюцца крымінальнаму пераследу і адвольнаму пазбаўлення волі.

Так, беларуска стала ахвярай вымагальніцтва вялізнага выкупу пад пагрозай прыцягнення да крымінальнай адказнасці за некалькі грашовых ахвяраванняў пратэстным ініцыятывам. Да выплаты «кампенсацыі» – у некалькі разоў павялічанага памеру ахвяраванняў (стакратнага, які склаў некалькі тысяч еўра), дзяўчына ўтрымлівалася ў ізалятары ў катавальных умовах.

Брэсцкі абласны суд 25 ліпеня асудзіў 63-гадовага трэнера па настольным тэнісе Юрыя Лагадзюка да двух гадоў калоніі, паведаміла "Берасцейская Вясна". Яго прызналі вінаватым паводле ч. 1 арт. 361-4 КК за "садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці". Сутнасць абвінавачвання праваабаронцам засталася невядомая. Прысуд вынес суддзя Андрэй Сіз.

У Гарадзенскім абласным судзе 19 жніўня пачалі разглядаць крымінальную справу супраць 68-гадовай жыхаркі Берасця Наталлі Жыгар. Яе абвінавачваюць паводле ч. 1 і ч.2 арт. 361-4 КК (садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці). Справу разглядае суддзя Валерый Раманоўскі. Паводле інфармацыі "Берасцейскай Вясны", справа, як мяркуецца, звязаная з падтрымкай людзей, якія па палітычных матывах утрымліваліся ў СІЗА.

За апошнія некалькі месяцаў па гэтым жа артыкуле ўжо асудзілі да пазбаўлення волі Ірыну Погодеву і Наталлю Малец. 

Крыніца: ПЦ "Вясна"

Дарадца па прававых пытаннях Офіса Святланы Ціханоўскай Леанід Марозаў паведаміў: грамадзянка Беларусі Дзіяна Маісеенка атрымала афіцыйную заяву ад Генеральнай пракуратуры Арменіі. У тэксце фіксуецца адсутнасць прававых падставаў для абмежаванняў беларускі пры перасячэннях мяжы. Гэты дакумент таксама быў накіраваны ў МУС Арменіі. Цяпер застаецца дачакацца пацвярджэння ад прадстаўнікоў армянскага МУС – і Дзіяна зможа пакінуць Арменію.

Раней юрыдычная каманда Офіса прадставіла звесткі, якія сведчаць пра палітычна матываваны пераслед Дзіяны рэжымам Лукашэнкі за мірную рэалізацыю сваіх правоў.

Армянская Генеральная пракуратура зняла ўсе абмежаванні на перамяшчэнне дзяўчыны, нягледзячы на ​​знаходжанне Маісеенкі ў вышуку па запыце беларускага рэжыму.

Генеральная пракуратура Арменіі таксама паведаміла, што абвінавачанні супраць Дзіяны не лічацца крымінальна каральнымі па мясцовым заканадаўстве.

Юрыдычная каманда Офіса таксама працягвае сваю працу па вызваленні Андрэя Гнёта і іншых грамадзян Беларусі, затрыманых па палітычных матывах.

❗️ Разам з тым, мы нагадваем: існуюць рызыкі быць затрыманымі ў некаторых краінах па палітычных матывах праз абвяшчэнне беларусаў у вышук. Беражыце сябе.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Усё часцей маёмасць асуджаных па пратэсных артыкулах беларусаў рэалізуецца з аўкцыёнаў на падставе судовых штрафаў і спагнанняў. Яшчэ болей выпадкаў, калі на жыллё, альбо іншую нерухомасць, аўтамабілі і бытавую тэхніку асуджаных аддзеламі прымусовага выканання ці іншымі дзяржаўнымі органамі накладаецца арышт. Такія меры тычацца не толькі тых, хто быў зняволены ў Беларусі, але ў значнай частцы тых, хто з’ехаў ад пераследу з краіны і патрапіў пад працэдуру спецвытворчасці.

Спачатку арышт, затым – электронны аўкцыён

Прыгадаем некалькі вядомых выпадкаў аб продажы з аўкцыёнаў “БелЮрзабеспячэнне” нерухомасці ў 2024 годзе.

15 красавіка 2024 года на электронны аўкцыён была выстаўленая нерухомасць, якая з'яўляецца ўласнасцю двух праваабаронцаў “Вясны”: Валянціна Стэфановіча і Уладзіміра Лабковіча.

Кватэру, якая належыць палітвязню-праваабаронцу Уладзіміру Лабковічу прадалі 23 красавіка. Пачатковая цана двухпакаёвай кватэры на вуліцы Тухачэўскага ў Мінску склала 134 тысячы рублёў, у таргах удзельнічалі тры чалавекі. У выніку кватэру прадалі за 145 390 рублёў.

Таксама на продаж была выстаўленая 1/7 доля адміністрацыйнага памяшкання ў Мінску на вуліцы Ложынскай. Пачатковая цана лота – 33 тыс. 300 рублёў. Гэтая нерухомасць лічыцца за віцэ-прэзідэнтам Міжнароднай федэрацыі правоў чалавека Валянцінам Стэфановічам. 

Патрэбна дадаць, што памяшканне на вуліцы Ложынскай належыць яшчэ шасці сябрам праваабарончай арганізацыі. Звестак, што яе здалося прадаць пакуль няма. А вось аўтамабіль праваабаронцы быў прададзены.

Прысудам суда Ленінскага раёна Мінска 3 сакавіка 2023 года Стэфановічу і Лабковічу, акрамя вялікіх тэрмінаў зняволення, прызначылі штрафы ў памеры тры тысячы базавых велічыняў кожнаму. Таксама пастанавілі спагнаць у салідарным парадку з Бяляцкага, Стэфановіча, Лабковіча і Салаўёва суму ў памеры 752 438 рублёў 62 капеек (гэта амаль 297 650 даляраў) якую яны нібыта "здабылі злачынным шляхам".

Кватэру палітзняволенага Сяргея Ціханоўскага выставілі на продаж 6 сакавіка, але толькі з трэцяга заходу знайшоўся пакупнік і 26 ліпеня 2023 года нарэшце-такі прадалі трохпакаёвую мінскую кватэру Сяргея і Святланы Ціханоўскіх у Мінску. Падчас таргоў удзельнікі некалькі разоў перабівалі стаўкі адзін адного, а аўкцыён увесь час працягвалі. Ён доўжыўся 13 гадзін, а ў выніку кошт кватэры перавысіў 203 тысячы рублёў.

Паводле інфармацыі праваабаронцаў, фігуранты "справы Ціханоўскага" павінны будуць сплаціць 22 мільёны рублёў кампенсацыі — як пазначана ў судовым рашэнні, "для выплат супрацоўнікам Міністэрства ўнутраных спраў за дадатковы час на службе падчас паслявыбарчых пратэстаў

9 красавіка ў Мінску праз электронны аўкцыён прадалі кватэру Валерыя і Веранікі Цапкалаў. Зрабіць гэта ўдалося толькі з другой спробы, калі знайшліся тры пакупнікі. яе прадалі за 395 тысяч 720 рублёў 27 капеек.

У Беларусі сям'я Цапкалаў не жыве з лета 2020-га з-за пагрозы палітычнага пераследу. Валерыя Цапкалу на радзіме завочна асудзілі на 17 гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму. Вераніка Цапкала заявіла, што з часам вернецца і будзе спаганяць арэнду з пакупнікоў кватэры.

За зямельны ўчастак палітзняволенага Віктара Бабарыкі ў вёсцы Мачаны Лагойскага раёна ўзялі на таргах, якія прайшлі 31 ліпеня выручылі 331 647 рублёў.

У судзе Маскоўскага раёна Мінска 6 ліпеня 2021 года апрача вялікага тэрміну – 14 гадоў – Бабарыку пакаралі штрафам у памеры 145 тысяч рублёй (пяць тысяч базавых велічыняў), а таксама ён павінен будзе выплаціць больш за 46 мільёнаў рублёў, каб пагасіць нібыта прычыненую ім шкоду. 

У Алены Янушкоўскай з Віцебскай вобласці, грамадскага дзеяча, сябра Беларускай Хрысціянскай Дэмакратыі, арыштавалі дом за нявыплачаныя штрафы і падаткі — 1 400 рублёў за прапісанага ў кватэры арандатара. 30 траўня кватэру прадалі з таргоў. Было два ўдзельнікі. Улады ацанілі дом у 10 000 рублёў.

Арышты на нерухомасць палітэмігрантаў, якія патрапілі пад спецвытворчасць: лік ідзе на тысячы?

Яшчэ большы масштаб у гэтым годзе атрымала накладанне арышту на нерухомасць грамадзян, якія выехалі з Беларусі, а ў дачыненні да іх распачатая спецвытворчасць. Наколькі гэта з’ява масавая – бачна з сюжэта АНТ.

На дзяржаўным тэлеканале АНТ увечары 20 траўня выйшаў сюжэт пра кватэры актывістаў, вымушаных пад палітычным пераследам пакінуць Беларусь.

У кадрах бачна, як сілавікі ўваходзяць у кватэры і апячатваюць іх "для далейшай рэалізацыі". У сюжэце паведамілі пра арышт кватэры Яны Латушка (дачкі Паўла Латушкі), Аляксандра Шышко, Алы Пухавай, Андрэя Тупоўскага, Ганны Федаронак, гісторыка Віктара Якубава, каардынатара кампаніі "Еўрапейская Беларусь" Змітра Бандарэнкі, журналіста Змітра Казакевіча. Таксама ў сюжэце паказалі, як сілавікі заварваюць уваходныя дзверы ў кватэры актывістак Караліны Цярэнцьевай іТаццяны Баранавай.

Так, напрыклад, Незалежны журналіст з Віцебска Зміцер Казакевіч не жыве ў Беларусі са жніўня 2021 года. Увесь час, што ён знаходзіцца ў замежжы, да яго маёмасці ніхто цікаўнасці не меў. Цяпер, мяркуе журналіст, і да яе ў следчых "дайшлі рукі"

"Даведаўся ад знаёмых, што 16 траўня ў 18.40 дзверы ў кватэру ўжо былі ўзламаныя. Яны жалезныя, і трэба было прыкласці пэўныя намаганні. Кажуць, што рабілі гэта супрацоўнікі МНС, але апячатвалі іншыя структуры. На паперцы, якой апячаталі кватэру, напісана: «Апячатана. Накладзены арышт. Уваход забаронены. Супрацоўнік КДБ Красноў", "Па ўсіх пытаннях звяртацца ў Следчы Камітэт", — распавёў журналіст.

Таксама быў накладзены арышт на маёмасць праваабаронцы і рэдактара Аршанскага незалежнага сайта Ігара Казмерчака. На ягоную думку, падставай для такога рашэння паслужыла крымінальная справа за абразу Лукашэнкі (ч.1 арт 368 КК), узбуджаная яшчэ ў 2022 годзе. 

Арыштаваная кватэра медыяменеджара і сузаснавальніка "Tribuna.com Беларусь" Дзмітрыя Навошы, які знаходзіцца за мяжой.
Навоша ўпэўнены, што "да апошняга дня лукашызму" беларускія ўлады "будуць са знарочыстым чвяканнем жэрці людзей — каб трымаць астатніх у страху і пакоры". І вінаватым па выстаўленых абвінавачваннях сябе не лічыць".

Зусім нядаўна, 19 жніўня, Гродненскі абласны суд завочна прыгаварыў журналіста Уладзіміра Хільмановіча да пяці гадоў пазбаўлення волі са штрафам у памеры 1 000 базавых велічынь (40 тыс. рублёў), паведамляе “Гарадзенская праваабарона”.  Адзначаецца, што на частку маёмасці журналіста (лецішча, двухпакаёвую кватэру ў Гродне і бытавую тэхніку) накладзены арышт.

Арышт на маёмасць можа быць накладзены з мэтай кампенсацыі ўрону і з мэтай выканання судовага прысуду. Прычым арышт на маёмасць накладваецца толькі ў тым памеры, які неабходны для кампенсацыі шкоды, напрыклад, нельга накладаць арышт на дом, альбо дарагі аўтамабіль для пагашэння невялікага штрафу. Арышт на маёмасць мае права накласці: орган дазнання або орган, які вядзе адміністратыўны працэс, следчы, пракурор, суд, судовы выканаўца..

 Грамадска-палітычны актывіст Сяргей Верамеенка, які зараз жыве за мяжой і супраць якога вядзецца спецвытворчасць па сфабрыкаванай крымінальнай справе, нядаўна выклаў у фэйсбуку фота свайго гарадзенскага дому, на які наклалі арышт і апячаталі дзверы. Пасля сям’я ўбачыла на сайце «Белюрзабеспячэнне», што яе маёмасць прадаецца: мэбля, пральная машына, лядоўня, фатэлі, столікі, люстэрка. Гэта значыць, што маёмасць канфіскаваная. Якім рашэннем — Сяргей не ведае. На ліпень 2024 года лядоўню ўжо прадалі.

Верамеенка фіксуе ў папцы «Скрадзеная маёмасць» кожнага, хто датычны да продажу яго маёмасці. У папцы ўжо некалькі дзясяткаў чалавек. Ён лічыць, што гэтыя людзі будуць адказваць персанальна: "Я спадзяюся, што мы дажывём да гэтага часу, калі ім прыйдзецца адказваць па закону, калі ўжо мы іх будзем судзіць. Калі гэта будзе не пры маім жыцці, у мяне ёсць сын — ён-та дакладна дажыве". 

Колькасць беларускіх палітуцекачоў, якія могуць страціць жыллё на радзіме, "набліжаецца да 1000". Такую лічбу ў эфіры тэлеканала АНТ назваў прапагандыст Ігар Тур.

Ён нагадаў, што перад выбарамі ў Каардынацыйную раду Следчы камітэт пачаў крымінальную справу на 257 чалавек, якія вылучыліся на выбары і арганізоўвалі іх. Неўзабаве пасля таго стала вядома пра масавыя ператрусы ў кватэрах кандыдатаў у КР.

"Ва ўсіх будзе канфіскаваная ў даход дзяржавы нерухомасць, якая арыштаваная, апячатаная і заварана. Давайце палічым. У сярэднім хай 100 тысяч долараў за кватэру, памножым на 257, атрымаем крыху больш чым 2,5 мільёна долараў (насамрэч атрымліваецца 25,7 мільёна долараў — Еўрарадыё). Калі шчыра, для бюджэту Беларусі гэта слёзы", — заявіў Тур.

Сярод праяваў дыскрымінацыі самым жорсткім і незаконным метадам ціску юрыст НАУ Міхаіл Кірылюк лічыць завочныя крымінальныя справы і гвалтоўнае адабранне маёмасці:

«Завочныя крымінальныя справы супраць палітычных уцекачоў ужо не рэдкасць. Але цяпер у Беларусі магчымая канфіскацыя маёмасці нават без прысуду па крымінальных справах: дастаткова звярнуцца ў эканамічны суд з афіцыйнай заявай, што нейкі чалавек нанёс матэрыяльную шкоду дзяржаве. Да прыкладу, нехта сказаў у інтэрв'ю, што эканамічныя санкцыі супраць Беларусі — гэта добра. І ўсё, пры жаданні можна налічыць мільярдныя страты, якія нібыта панесла Беларусь".

Леанід Судаленка: "Спецвытворчасць закране тысячы пакінуўшых краіну беларусаў"

На юрыста і праваабаронцу Леаніда Судаленку згодна з апошнім завочным прысудам — пяць гадоў пазбаўлення волі ва ўмовах строгага рэжыму — таксама накладзены штраф у памеры 650 базавых велічынь. А таму на зямельны ўчастак, які знаходзіцца ў ягоным пажыццёвым спадчынным валоданні, быў накладзены арышт. Ён выказвае сваё бачанне гэтай праблемы і разважае пра перспектывы:

"Вядома, што спецвытворчасць па крымінальных справах уведзена як рэпрэсіўны інструмент для палітычна матываванага пераследу асоб, вымушаных пакінуць краіну з меркаванняў бяспекі і відавочных палітычных рэпрэсій.

Увесну 2023 года ў крымінальны кодэкс Беларусі былі ўнесеныя папраўкі, якія дазволілі за экстрэмістскія злачынствы спаганяць штрафы ў памеры да 50 000 базавых велічынь (да 2 млн. беларускіх рублёў) дзеля звароту ў даход дзяржавы маёмасці асуджаных беларусаў, якая засталася ў краіне"

Судаленка нагадвае, што 1 ліпеня бягучага года Мінскі абласны суд разгледзеў у парадку спецвытворчасці “справу 20 аналітыкаў Ціханоўскай”. Прэс-сакратару Ганне Красулінай суд прысудзіў штраф у 40 тыс. базавых велічыняў (1,6 млн. руб.) або каля 450 тыс. еўра па курсе Нацбанка Беларусі. У бягучым СК годзе анансаваў распачатыя крымінальныя справы ў дачыненні да асоб, якія бралі ўдзел у Дні Волі ў розных краінах за межамі Беларусі. Гэта значыць, што ўжо хутка "спецвытворчасць" закране тысячы пакінуўшых краіну беларусаў.

"Упэўнены, як толькі ў краіну вернецца канстытуцыйная законнасць, усе гэтыя завочныя прысуды будуць адменены з поўнай рэабілітацыяй кожнай ахвяры рэпрэсій, у тым ліку з вяртаннем незаконна аднятай падчас рэпрэсій маёмасці. Нагадаю, 15 сакавіка бягучага года ў Савеце ААН па правах чалавека рэпрэсіі ў Беларусі названыя злачынствам супраць чалавечнасці ў форме пераследу і іншых спадарожных дзеянняў", — перакананы праваабаронца.

Крыніца: ПЦ "Вясна"

У сувязі з драматычнай сітуацыяй, у якой апынуліся беларусы і беларускі, што шукаюць палітычнага прытулку ў Швецыі, Народная амбасада Беларусі ў Швецыі падрыхтавала дакумент, які зможа дапамагчы заяўнікам і іх юрыстам. Гэты дакумент змяшчае найбольш тыповыя аргументы, якія выкарыстоўваюцца для адмовы беларусам і беларускам у прытулку, і тлумачэнні таго, як гэтыя аргументы можна абвергнуць. Дакумент уключае спасылкі на справаздачы розных міжнародных арганізацый і на ўласныя дакументы шведскага Міграцыйнага ведамства.

На дадзены момант дакумент ахоплівае чатыры асноўныя аргументы, якія часта выкарыстоўваюцца Міграцыйным ведамствам для адмовы ў прытулку:

- Аргумент пра тое, што калі чалавек змог легальна пакінуць Беларусь, гэта значыць, што ён не знаходзіцца ў небяспецы.

- Аргумент пра "абмежаванае распаўсюджанне" крытычных запісаў у сацыяльных сетках, што быццам зніжае рызыку рэпрэсій.

- Аргумент пра тое, што чалавек не меў значнай ролі ў апазіцыі, і таму не павінен быць у зоне рызыкі.

- Аргумент, што заяўка на прытулак не падавалася адразу пасля падзей 2020 года, што нібыта сведчыць пра адсутнасць тэрміновай патрэбы ў абароне.

Гэты дакумент будзе "жывым дакументам", што азначае, што ён будзе ўдакладняцца і абнаўляцца па меры з'яўлення новай інфармацыі, у тым ліку з дапамогай арганізацый, якія займаюцца правамі чалавека, і юрыстаў, што прадстаўляюць інтарэсы беларускіх заяўнікаў.

Дакумент зроблены на шведскай мове, таму што ён у першую чаргу накіраваны на шведскіх юрыстаў, але таксама змяшчае машынны пераклад на беларускую мову ў якасці дадатку.

Спасылка на дакумент: https://docs.google.com/document/d/1QmukBM3WCiJiQrcPi4Q4zH3mCjOJz36t1QRqNTPP59Y/pub

Крыніца: Народныя амбасады Беларусі

Славенія падтрымлівае пазіцыю аб непрызнанні Лукашэнкі і выступае за яго далейшую ізаляцыю на міжнароднай арэне – пра гэта вялася размова падчас сустрэчы намесніка кіраўніцы Аб’яднанага Пераходнага Кабінета Паўла Латушкі і дзяржаўнага сакратара МЗС Славеніі Марка Стучына.

Славенія выступае за пашырэнне санкцыйнага ціску на рэжым Лукашэнкі, у тым ліку гарманізацыю санкцый у дачыненні да рэжыму і Расійскай Федэрацыі за суагрэсію супраць Украіны. Павел Латушка звярнуў увагу на важнасць далейшага пашырэння санкцый, адначасова улічваючы адмову ад тых абмежавальных мер, якія непасрэдна ўплываюць на інтарэсы грамадзян Беларусі.

Славенія гатовая аказаць экспертныя прававыя кансультацыі для Аб'яднанага Пераходнага Кабінета і Народнага антыкрызіснага ўпраўлення па пытаннях прыцягнення Лукашэнкі да адказнасці ў рамках Міжнароднага крымінальнага суда і Міжнароднага суда ААН. Дасягнута папярэдняя дамоўленасць аб правядзенні найбліжэйшым часам адпаведных кансультацый у Любляне.

У сувязі з адсутнасцю дыпламатычнай місіі Славеніі ў Беларусі асобна была закранута тэматыка выдачы віз для грамадзян Беларусі, якія плануюць паездкі ў Славенію, і магчымага садзейнічання з боку трэцяй краіны-чальца ЕС у выдачы гэтых віз. Марка Стучына абяцаў перадаць просьбу ў консульскі дэпартамент МЗС Славеніі для вырашэння гэтай праблемы.

Дзяржсакратар МЗС Славеніі ініцыятыўна праінфармаваў, што Славенія гатова выдаваць праязныя дакументы для грамадзян Беларусі, якія маюць праблемы з дакументамі, што сведчаць асобу (у тым ліку з пратэрмінаванымі пашпартамі), і пражываюць на тэрыторыі Славеніі. Народная амбасада Беларусі ў Славеніі актыўна працуе па гэтым пытанні, і ўжо ёсць прэцэдэнт выдачы такога дакумента.

Таксама падчас сустрэчы закранулі праблему, звязаную з адкрыццём рахункаў для грамадзян Беларусі ў камерцыйных банках Славеніі. 

Крыніца: Аб'яднаны Пераходны Кабінет Беларусі

У Беларусі старшыня праваабарончага цэнтру «Вясна», ляўрэат Нобэлеўскай прэміі міру 2022 году Алесь Бяляцкі бязьвінна сядзіць за кратамі з 14 ліпеня 2021 году. Алесь Бяляцкі — адзін з больш чым 1400 палітвязьняў Беларусі. Усе яны знаходзяцца ў зьняволенні выключна за рэалізацыю сваіх правоў на свабоду выказваньня меркаваньняў, сходаў і асацыяцый.

Мы заклікаем да неадкладнага і безумоўнага вызваленьня Алеся Бяляцкага і ўсіх іншых палітычных зьняволеных беларускім рэжымам. Мы заклікаем улады Рэспублікі Беларусь неадкладна спыніць запалохваньне, перасьлед і зьняволеньне мірных дэманстрантаў, актывістаў апазіцыі, праваабаронцаў, студэнтаў і прадстаўнікоў СМІ.

Пазбаўленьне волі палітычных зьняволеных і пераслед палітычных дысідэнтаў з'яўляюцца сур'ёзнымі парушэньнямі правоў чалавека, якія Беларусь як дзяржава-ўдзельніца Міжнароднага пакта аб грамадзянскіх і палітычных правах узяла на сябе абавязацельства паважаць. Мы хацелі б нагадаць дыпламатычным прадстаўнікам Рэспублікі Беларусь аб міжнародных абавязацельствах іх краіны і заклікаць беларускія ўлады забясьпечыць фундаментальныя правы чалавека на свабоду выказваньня меркаваньняў, сходаў і асацыяцый для ўсіх асоб у Беларусі без абмежаваньняў.

Чаму гэта важна?

Алесь Бяляцкі быў арыштаваны 14 ліпеня 2021 года і з'яўляецца толькі адным са шматлікіх палітвязьняў у Беларусі, якія бязьвінна сядзяць у турме, таму што яны адданыя свабодзе, дэмакратыі і правам чалавека. У 1996 годзе Бяляцкі заснаваў беларускі праваабарончы цэнтр «Вясна», які сёньня можа працаваць толькі з эміграцыі. У 2022 годзе ён стаў лаўрэатам Нобэлеўскай прэміі міру разам з расійскім НДА «Мемарыял» і Украінскім цэнтрам грамадзянскіх свабод.

Рашэнне Нарвежскага Нобэлеўскага камітэта аб прысуджэньні Алесю Бяляцкаму Нобэлеўскай прэміі міру 2022 года з'яўляецца важным знакам салідарнасьці з усімі палітвязьнямі ў Беларусі, пра лёс якіх мы не павінны забываць.

З часоў прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі ў жніўні 2020 года, якія, паводле АБСЕ, былі сфальсіфікаванымі, у суседняй з ЕС краіне штодня адбываюцца адвольныя затрыманьні і незаконныя прысуды. У 2020 і 2021 гадах было налічана больш за 40 тысяч палітычна матываваных арыштаў і задакументавана больш за 1800 выпадкаў катаваньняў з боку дзяржавы.

Зараз у палітычным зьняволеньні знаходзяцца больш за 1400 чалавек, у тым ліку лаўрэат Нобэлеўскай прэміі міру 2022 года Алесь Бяляцкі. Гвалт, самавольства, катаваньні і рэпрэсіі ў дачыненьні да грамадзянаў, праваабарончых арганізацый і незалежных журналістаў - звычайная справа.

Як будуць здаваць подпісы?

Плануецца перадача пасольству Беларусі.

На дадзены момант петыцыю падпісалі больш за 82 тысячы чалавек.  Кожны подпіс, кожны голас вельмі важны!

Падпісаць петыцыю можна па спасылцы. 

У апошнія дні востра паўстала пытанне прытулку беларусаў у Швецыі пасля дэпартацыі двух грамадзян нашай краіны. Галоўны дарадца Святланы Ціханоўскай Франак Вячорка распавёў пра тое, што зрабіла каманда Офіса ў сувязі з сітуацыяй.

📎 Працягваюцца кансультацыі з Міністэрствам замежных справаў Швецыі, Міністэрствам міграцыі, Амбасадай Літвы ў Швецыі, літоўскім урадам, а таксама з праваабаронцамі. Дзякуючы Дзмітрыю Васэрману і Народнай амбасадзе ў Швецыі ўдалося падняць тэму на высокі ўзровень.

📎 Не так даўно сумесная праца Офіса са шведскім бокам дазволіла пераацаніць сітуацыю ў краіне – Беларусь больш не лічыцца бяспечнай краінай для вяртання. Цяпер важна, каб Міграцыйная служба дзейнічала адпаведна новым інструкцыям – яна прымае рашэнні незалежна ад ураду. Міністэрства міграцыі абяцае спрыяць і ўзаемадзейнічаць у гэтай справе.

 📎 Офіс прапанаваў увесці мараторый на дэпартацыю нашых грамадзян у Беларусь. Міграцыйная служба цягам месяцаў абяцае перагледзець апошнія рашэнні па беларусах, і мы дамаўляемся, каб да завяршэння праверак дэпартацыі былі прыпыненыя.

📎 Каманда пачала распрацоўку інструкцыяў і парадаў для беларусаў, якія дапамогуць не дапусціць падобных сітуацыяў.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Прэзідэнтка Еўрапейскай камісіі Урсула фон дэр Ляен накіравала ліст Святлане Ціханоўскай, дзе пацвердзіла дасведчанасць у справе беларускага рэжысёра, актывіста і журналіста Андрэя Гнёта.

«Еўрапейская камісія знаходзіцца ў непасрэдным кантакце з сербскім бокам. У прыватнасці, дэлегацыя Еўрасаюза ў Бялградзе прысутнічала на судовым слуханні – і адразу звязалася з уладамі пасля вынясення рашэння Высокага суда. Мы давялі кіраўніцтву краіны пазіцыю ў дачыненні да справы спадара Гнёта і акрэслілі нашыя чаканні. Справа Андрэя Гнёта павінна разглядацца ў адпаведнасці з міжнароднымі законамі ў галіне правоў чалавека і стандартамі Еўрасаюза», – адзначыла Урсула фон дэр Ляен.

Акрамя таго, прэзідэнтка Еўрапейскай камісіі асобна падкрэсліла, што краіны Еўрасаюзу неаднаразова даводзілі да сербскіх уладаў наступнае:

🔴 ордар на арышт спадара Гнёта быў палітычна матываваным;

🔴 у выпадку экстрадыцыі на радзіму беларус сутыкнецца з рэпрэсіямі.

Адзначым, што Офіс Святланы Ціханоўскай кожны дзень вядзе працу на палітычным узроўні па пытаннях экстрадыцыі беларусаў больш чым у 15 краінах. Што тычыцца справы Андрэя Гнёта, то каманда Офіса знаходзіцца ў пастаяннай камунікацыі з беларускімі і міжнароднымі праваабаронцамі, Міністэрствамі замежных справаў шэрагу еўрапейскіх краінаў, прадстаўнікамі структураў Еўрасаюзу, ЗША, ААН, а таксама Сербіі. Амаль кожны дзень прадстаўнікі Офіса кантактуюць і з самім Андрэем. Дзякуючы гэтаму супрацоўніцтву, дэмакратычным сілам і міжнароднай супольнасці ў ліпені ўдалося выключыць Андрэя Гнёта з базы дадзеных Інтэрпола.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Мікалай (імя зменена ў мэтах бяспекі) правёў у зняволенні амаль два гады. У чэрвені мужчына выйшаў на волю з віцебскай калоніі № 3 па заканчэнні тэрміну. Каб зноў не апынуцца за кратамі, былы палітвязень быў вымушаны з'ехаць з Беларусі. Мікалай распавёў "Вясне", як зняволеных пазбаўляюць права на медыцынскую дапамогу і прымушаюць выконваць цяжкую працу, пра даносы за беларускую мову, збіванні зняволеных, а таксама пра жорсткія абмежаванні для палітычных. 

"Прысуд яшчэ не набыў моцы, а мяне ўжо ў калонію завезлі"

Мужчыну абвінавацілі ва ўдзеле ў паслявыбарчых акцыях пратэсту ў Мінску і асудзілі да пазбаўлення волі. Яго адразу пасля суда і яшчэ да разгляду апеляцыйнай скаргі перавялі ў віцебскую калонію № 3. Пры гэтым, на той момант ягоны прысуд яшчэ не ўступіў у законную сілу.

"Калі кагосьці пераводзяць на этап, то яшчэ даюць час, каб сабраць рэчы. Даюць паперу, каб падлічыць і запісаць усе рэчы, якія ў цябе ёсць. А мяне проста за некалькі хвілін схапілі і сказалі, што трэба хутка сабраць рэчы. І павезлі ў калонію. Там я толькі гадзіну прабыў на каранціне, нават яшчэ не зразумеў дзе я знаходжуся. Я наогул не зразумеў, што адбываецца і лічыў, што гэта незаконна. То бок прысуд яшчэ не набыў моцы, а мяне ўжо ў калонію завезлі.

А яны там таксама не разумелі, што са мной рабіць, бо я ж яшчэ не асуджаны. Адзін з супрацоўнікаў мне сказаў, што гэта дзіўна, але форс-мажорная сітуацыя. Таму мяне пасадзілі ў адзіночную камеру. Самае цяжкае, калі ты так сядзіш, што ты не ведаеш, колькі табе так сядзець і дзе ты знаходзішся. У выніку мяне пратрымалі ў ПКТ два месяцы".

"Адразу робяць усё, каб зламаць чалавека"

Пасля разгляду апеляцыі Мікалая перавялі на каранцін.

"Ты заязджаеш на каранцін і яны адразу робяць усё, каб зламаць чалавека. Папраўчая калонія № 3 — "чырвоная". Не "чорная", дзе воры кіруюць, а чырвоная. Тым больш там шмат міліцыянтаў. Усе падпарадкоўваюцца кіраўніцтву калоніі".

Па словах Мікалая, вязняў, якія прыязджаюць у калонію, прымушаюць падпісваць паперы, што чалавек пагаджаецца рабіць усё, што скажа адміністрацыя.

"Я наогул не разумею, чаму вас не растрэльваюць"

Мужчына кажа, што дамагчыся якаснай і своечасовай медыцынскай дапамогі ў калоніі, немагчыма.

"У калоніі няма ніякай медыцынскай дапамогі. Ёсць анальгін, калі ўжо зусім гамон. Могуць нейкую капельніцу паставіць, але там таксама незразумела, што там у той капельніцы.

І ўсё тое, што кажуць людзі пра зубы, — праўда. Яны іх там не хочуць лекаваць. Калі ты захварэў у калоніі, то ты нічога з гэтым не зробіш, і ніхто табе не дапаможа".

Акрамя гэтага, былы палітвязень распавёў, што ў віцебскай калоніі ўтрымліваюцца два хлопцы, асуджаныя па палітычных матывах за каментары, якія маюць сур'ёзныя псіхічныя захворванні, таму патрабуюць асаблівы дагляд.

"У калоніі працуе псіхолаг. Атрад неяк ішоў на прамзону і падыйшлі да псіхолага спытаць, чаму звычайныя вязні могуць зняць профулік "як схільныя да самагубства", а палітычныя не могуць. А ён кажа: "Я наогул не разумею, чаму вас не растрэльваюць".

"Агулам за адзін дзень тры чалавекі, здаецца, памерлі"

7 траўня 2023 году ў віцебскай калоніі № 3 памёр 61-гадовы палітзняволены блогер і грамадскі актывіст з Пінска Мікалай Клімовіч. Мужчына меў інваліднасць II групы з прычыны захворвання сардэчнай сістэмы, перанёс інсульт і складаную аперацыю на сэрцы. Негледзячы на гэта, пінскі суд прызначыў яму зняволенне. У зняволенні Мікалай вытрымаў крыху больш за два месяцы.

У той жа час у калоніі ўтрымліваўся і Мікалай. "Вясна" спытала яго, ці было яму вядома пра смерць палітвязня.

"Я чуў пра смерць Клімовіча. Я тады ўжо ў атрадзе быў. Мяркую, што ён мог не вытрымаць этап. Бо там таксама асаблівае стаўленне да палітычных. У палітычных ва ўсіх за спінах кайданкі, з торбамі. Вось калі кажуць што ў цягніках "людзі як сялёдка напханы" — там у прамым сэнсе так.Калі кабінка на чатыры чалавекі, а піхаюць туды 20, то гэта сапраўды так, а яшчэ і з гэтымі торбамі вялізнымі. Таму, калі ў чалавека слабое сэрца, то можа не вытрымаць. А пасля гэты каранцін — таксама стрэс. Там агулам у той час за адзін дзень тры чалавекі, здаецца, памерлі".

"У калоніі шмат каго збіваюць"

"Вясна" часта фіксуе факты прымянення фізічнай сілы ў дачыненні да палітычных зняволеных. Часцей за ўсё збіванні і катаванні ўжываюць пры затрыманні, але над некаторымі працягваюць здзеквацца і ў месцах зняволення. Мікалай кажа, што ў віцебскай калоніі гэта таксама здараецца.

"У калоніі шмат каго збіваюць, не толькі палітычных. Калі супрацоўнікам штосьці не падабаецца, ці неяк не так адкажаш, то яны, канешне, могуць пабіць. Напрыклад тых, хто сядзіць у ШІЗА. Бо якая розніца, калі да іх не пусцяць нават адваката. Таму ніхто не даведаецца, што ты там пабіты сядзіш".

"Мы падымаем руку і яны падлічваюць, колькі экстрэмістаў і тэрарыстаў"

Да палітычных у калоніі стаўленне асаблівае, нават спортам не дазвалялі займацца. Да цяжкай атлетыкі палітвязняў не дапускалі, а ў пэўны момант нават забралі гіры і забаранілі займайцца на турніках.

Аднойчы Мікалай адмовіўся выступаць на канцэрце ў клубе пры калоніі, а за гэта яго пазбавілі званку па скайпе. Былы палітвязень распавядае, што наогул іх атрад пазбаўлялі званкоў. Яны маглі не тэлефанаваць сваякам месяцамі, пры тым, што дазволена кожны тыдзень.

"Былі выпадкі, калі прыходзілі да чалавека і казалі: "Трэба парушэнне сёння выпісаць, скажы, што там табе сёння зрабіць".

Апроч гэтага, мы падымаем руку і яны падлічваюць, колькі экстрэмістаў і тэрарыстаў. Забойцы і наркаманы з белымі біркамі ходзяць, а мы — з жоўтымі. Некаторыя першы час думалі, што з такім асобым стаўленнем нас хутка і растрэльваць пачнуць. Бо навошта, калі ідзем у сталовую або на промзону ўвесь час падымаць руку. На 40 чалавек нас было 10 челавек наперадзе — экстрэмісты.

Людзі фактычна сядзяць ні за што. Напісаў "таракан" — і восем год даюць. А ёсць забойцы, якім сем гадоў далі за забойства чалавека. Вельмі шкада гэтых людзей, там жа ўсе: пісьменнікі, паэты, мастакі, айцішнікі, былыя супрацоўнікі. Ёсць з кім паразмаўляць цікава. З намі сядзеў Дзмітрый Юртаеў, а ў бібліятэцы яго кнігі стаялі.

Бывае, кажуць, што ў турме сяброў няма. Няпраўда. Мы ўсе сябравалі".

"Звар'яцеў тут па-беларуску размаўляць?"

Беларускую мову ў калоніі адміністрацыя не ўхваляе. Па словах Мікалая, адзін з супрацоўнікаў парваў карцінкі і тэксты, напісаныя па-беларуску.

"Кажа мне: "Да ты што, звар'яцеў тут па-беларуску размаўляць?". У калоніі ёсць людзі, якія робяць даклады, так званыя стукачы, яны распавядаюць адміністрацыі, чым тыя экстрэмісты займаюцца. І могуць прыйсці паглядзець торбу тваю, шукаць парушэнні. А там нават з першага парушэння могуць адправіць у ШІЗА. А калі ёсць тры сур'ёзныя парушэнні, то могуць раскруціць да двух год (паводле арт. 411 КК).

І гэта тычыцца не толькі таго, што ты там па-беларуску размаўляеш. Там проста напруджаная сітуацыя праз жудасныя ўмовы і тое, што там мала месца і кожны дзень адное і тое ж".

"Так холадна, што можна памерці"

Мікалай кажа, што ў памяшканні камернага тыпу (ПКТ) для вязняў ствараюцца жудасныя ўмовы.

"У камеру не трапляе сонечнае святло, бо там жалезныя "раснічкі". Узімку там дзікі холад, бо адчынена фортка. Так холадна, што можна памерці. Папрысядаеш — сагрэешся на гадзіну.

У ШІЗА я не сядзеў, але калі хадзіў па прадолах, то бачыў умовы, у якіх утрымліваюць. У камерах ШІЗА няма матрацаў. Некаторыя спяць на жалезным ложку, а іншыя — на драўлянай дошцы. Таксама там ёсць дзверы са шклом — для "самагубцаў". Каб было бачна, што яны робяць. Там краты і шкло.

Яны мяне па тых прадолах [калідорах] з ПКТ выводзілі збіваць. Агулам там ёсць адзіночныя камеры, а ёсць і для чатырох, і для шасці чалавек".

"Ты там проста атручаны гэтым СССР і той вайной"

"У калонія вельмі цяжкая праца, да якой прымушаюць палітвязняў. Палітычныя займаюцца толькі цяжкай працай, лёгкую ім не даюць. Напрыклад, цягаем бервяно, дошкі. Некаторыя разбіраюць метал, і да такой моцы, што скура здзіраецца. Мы яшчэ рабілі нейкія скрыні, але невядома для чаго яны. Шылі нейкую форму для расейскага войску. Але дакладна не ведаю куды гэта.

Там яшчэ і ўвесь час гэтыя культурна-выпраўленяыя працы (КВР). Яны там прапагандай займаюцца. Увесь час "вайна", "савецкія часы", паўсюль плакаты з "сярпом і молатам". То ты там проста атручаны гэтым СССР і той вайной".

Палітвязняў прымушаюць працаваць нават пры хваробе. Мікалай ўзгадвае, што аднойчы яму пры тэмпературы ў 40 градусаў ну пускалі да лекара і прымусілі ісці на працу.

"Пасля каранціну я трапіў у бальніцу, яны давалі мне па тры таблеткі анальгіна. Тады была зіма, нам выдалі рыдлёўкі, а яны як даспехі, самі па сабе мо кілаграмаў 20. І ты мусіш прыбіраць снег па восем гадзінаў. А потым могуць зрабіць так, што ты па чатыры гадзіны стаіш на марозе проста так. І я там захварэў".

Што ратавала ў зняволенні

"Адміністрацыя сваімі ўмовамі можа зрабіць узмоцнены рэжым. Гэта цяжка. Ты кожны дзень прачынаешся а шостай гадзіне і пачынаецца ўсё адное і тое ж. Адзінае, што выратоўвае — кнігі і спроба займацца спортам. Але ж важна, каб і харчаванне было добрае, а яны спецыяльна з перадачы робяць проста салат — рэжуць усё і змешваюць. А калі прыходзіць перадача, то гэта вельмі цяжкі дзень, бо табе трэба ўсё раскласці, падпісаць гэта. А ў гэты момант можа быць прафулік, які ты не можаш прапусціць. А без перадач немагчыма вытрымаць з той ежай".

Крыніца: ПЦ "Вясна"

Дарадца Святланы Ціханоўскай Франак Вячорка ў эфіры Еўрарадыё патлумачыў, чаму дэмакратычныя сілы не бралі ўдзел у абмене вязнямі паміж Расіяй і ЗША, што абмяркоўваецца Офісам з амерыканскімі партнёрамі і чаму Лукашэнка пачаў вызваляць палітзняволеных.

Прыводзім ключавыя моманты размовы:

📌 «Лукашэнка гуляе на сваю аўдыторыю. Яму патрэбна перад выбарамі паказаць сябе чалавечным і гуманным, перагарнуць старонку. Ён традыцыйна выпускае палітвязняў менавіта з гэтым падыходам. Без міжнароднай увагі і працы праваабаронцаў вызваленне палітвязняў магло б увогуле не адбыцца. Гэтая падзея – вынік як палітычнай так і дыпламатычнай працы».

📌 «Усе чатыры гады размовы з рэжымам не спыняліся: і Польшча, і ЗША – усе краіны маюць кантакты з Мінскам. І гэта адбываецца нонстоп. Вядома, няма кантактаў на вышэйшым узроўні, але ў справе палітвязняў камунікацыя адбываецца пастаянна. Таму праблема не ў камунікацыі, а ў нежаданні Лукашэнкі вызваляць палітвязняў».

📌 «Польшча ў вялікай ступені вызначае Еўрапейскую палітыку па Беларусі. У пытаннях перасячэння мяжы на аўтамабілях з беларускімі нумарамі, дзякуючы пазіцыі Польшчы удалося змякчыць пазіцыі Літвы і Латвіі».

 📌 «Мы абмяркоўваем з замежнымі дыпламатамі два трэкі. Першы – гэта якім чынам вызваліць палітычных вязняў, якія ёсць цяпер. Другі трэк – дапамога рэпрэсаваным. І адзін трэк не выключае другі. Нам трэба аказваць дапамогу тым, хто ўжо вызвалены і тым, хто яшчэ за кратамі».

📌 «Для нас галоўнае – гэта мабільнасць беларусаў: каб яны маглі прыязджаць у Еўропу і вяртацца. Для Еўрасаюза галоўнае – бяспека: каб не ўязджалі агенты, не было правакацый на мяжы. І мы спрабуем шукаць баланс».

 📌 «Я не думаю, што сітуацыя з візамі будзе паляпшацца. Візаў выдаецца нават крыху болей, чым год таму, але праблема ў тым, што пачалі менш выдаваць шматразовых».

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Святлана Ціханоўская – да Дня абвяшчэння незалежнасці Беларусі:

«Мае дарагія беларусы!

33 гады таму Беларусь стала незалежнай дзяржавай. Тое, пра што марылі многія пакаленні беларусаў, нарэшце стала рэальнасцю. Нашая краіна вярнулася на карту Еўропы. Мы вярнулі сабе сваю дзяржаву, герб і сцяг, а пазней прынялі і ўласную Канстытуцыю.

У гісторыі Беларусі падзеі 25 сакавіка 1918 года, калі была абвешчаная незалежнасць БНР, 27 ліпеня 1990-га, калі была прынятая Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце, і 25 жніўня 1991-га, калі Дэкларацыя набыла статус канстытуцыйнага закону – стаяць у адным шэрагу змагання беларусаў за права мець сваю дзяржаву. 

Я часам чую, маўляў, незалежнасць «звалілася з неба». Гэта не так. Незалежнасць Беларусі стала магчымай дзякуючы змаганню і працы пакаленняў беларускіх патрыётаў. Айцоў-заснавальнікаў БНР і слуцкіх паўстанцаў. Беларускага падполля. Моладзевых суполак і інтэлігенцыі. Дыяспара, якіая праз гады савецкай акупацыі адстойвала інтарэсы беларусаў у свеце. Дзясяткаў тысячаў беларусаў, якія, нягледзячы на страх і прапаганду, выходзілі на цэнтральныя плошчы ў Мінску і іншых гарадах. І, безумоўна, адважных дэпутатаў апазіцыі ў Вярхоўным Савеце – якія замацавалі незалежнасць Беларусі ў асноватворных законах.

Увогуле, гісторыя нашай краіны – гэта гісторыя барацьбы за свабоду. Мы паўставалі, калі нас спрабавалі паняволіць. Мы вялі партызанскія баі, калі войску не хапала рук. Мы пераходзілі да ціхага пратэсту і не дазвалялі спыніць біццё свабодалюбівага беларускага сэрца, калі здавалася, што ўсё прапала. 

У беларусаў ёсць якасці, якія заўжды дапамагалі нам перажыць цёмныя часы. Цярплівасць і працавітасць, талерантнасць і міралюбнасць, імкненне да справядлівасці і любоў да сваёй зямлі. І я веру, што дзякуючы гэтым якасцям, а таксама нашай салідарнасці, мы і цяпер зможам вярнуць сабе наш дом, вызваліць людзей з турмаў і адстаяць незалежнасць нашай краіны. Як паказаў 2020-ы, мы, беларусы, умеем паказаць сябе і здзівіць увесь свет. 

Я заклікаю кожнага з нас працягваць барацьбу. Не дазваляйце дыктатарам зняверыць вас і паставіць пад сумнеў абраны шлях. Распаўсюджвайце інфармацыю сярод суседзяў, сяброў і родных. Размаўляйце па-беларуску. Праяўляйце салідарнасць. Дапамагайце тым, хто ў бядзе, асабліва нашым палітвязням, рэпрэсаваным, добраахвотнікам. Няхай гэта будуць невялікія крокі, але кожны дзень. «‎Праз залевы і завалы мы ідзём да нашай мэты. І мы дойдзем, галоўнае, каб яна дачакалася нас»‎. Гэта сказаў Алесь Бяляцкі, наш мудры і нязломны Нобелеўскі лаўрэат.

І я хацела б звярнуцца да тых, хто працуе ў сістэме, у дзяржаўнай наменклатуры і арміі. Я ведаю, што сярод вас шмат годных людзей. Незалежна ад таго, якія ў вас погляды, пасады і абавязкі, памятайце: незалежнасць – найвышэйшая каштоўнасць і найвышэйшы здабытак нашага народу. Не дазваляйце рэжыму знішчыць тое, што мы здабылі 25 жніўня 1991 году, прадаць нашую краіну Расіі і ўцягнуць наш народ у вайну. Вы маеце служыць беларускаму народу, а не злачыннаму дыктатару, які гатовы заплаціць незалежнасцю краіны дзеля захавання асабістай улады. 

У канцы я хачу яшчэ раз павіншаваць усіх беларусаў з 25 жніўня – Днём аднаўлення незалежнасці. Але я ўпэўненая, што будзе і яшчэ адна дата – дзень, калі беларускі народ скіне, цяпер ужо назаўсёды, цяжар дыктатуры і, як пісаў Якуб Колас, выйдзе «на прастор, на шырокі разлог», каб адбудаваць уласную краіну для сябе і будучых пакаленняў.

Жыве Беларусь!»

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Дарадца Святланы Ціханоўскай па канстытуцыйнай рэформе Анатоль Лябедзька расказаў, чаму рэжым намагаецца хутчэй правесці «спецаперацыю» пад назвай «выбары прэзідэнта», а таксама патлумачыў, як дэмакратычныя сілы ставяцца да гэтай «кампаніі».

📌 «Апошнія мерапрыемствы кшталту буйных выбараў улады імкнуцца праводзіць зімой, калі людзі больш прывязаныя да месца жыхарства, да працы. Тады іх лягчэй кантраляваць».

📌 «Ці гэта будзе 23 лютага, ці 1 красавіка – не істотна. Істотна тое, што вызначаныя і ўдзельнікі, і лічбы, якія будуць у выніковым пратаколе».

📌 «Ёсць тры групы людзей. Першая не хоча ўдзельнічаць у выбарах з-за фальсіфікацый. Другая падтрымлівае актыўныя дзеянні. Трэцяя – людзі, якія б можа і хацелі не пайсці, але яны прывязаныя да беларускай сістэмы праз працу ці інтэрнаты. Усе гэтыя людзі выступаюць за свабодныя выбары, бо ў 2020-м выходзілі на вуліцы. Таму менавіта пытанне сумленных выбараў трэба ставіць на першае месца. І працаваць і з нашымі прыхільнікамі, і з тымі, хто сумняваецца».

📌 «Палітыкам, якія выступаюць спікерамі розных групаў, неабходна дамовіцца: мы не вядзём канфрантацыю. Калі патрацім частку гэтага часу, каб гаварыць, што няправільную пазіцыю маюць тыя, а не іншыя – то згубім працу з астатнім грамадствам, з тымі, хто хістаецца. Мы не зможам патлумачыць, што свабодныя сумленныя выбары – не толькі права выбіраць, але і эканоміка, дабрабыт, заробкі…»

📌 «Унутры краіны будзе бітва. Лукашэнка будзе рабіць усё магчымае, каб стварыць уражанне: у 2020 годзе было нешта неадназначнае, але прайшло пяць гадоў, старонка перагорнутая, людзі адумаліся і, як авечкі з апушчанай галавой, вярнуліся да пастуха».

📌 «Трэба шукаць кампраміс, каб мець, што прапанаваць беларусам у Беларусі. Каб перадусім гэта было бяспечна для людзей, і каб мы вызначылі прыярытэтам, што трэба не пераконваць адно аднаго ў нечым, а змагацца за свабодныя выбары».

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Беларусы ў розных краінах могуць сутыкацца з адмовамі банкаў адкрываць рахункі. Як правіла, гэта аргументуецца палітыкай банка ці бізнес-рызыкамі. Але для фізічных асобаў есць просты выхад – базавы банкаўскі рахунак (basic bank account).

Падрабязней пра базавы банкаўскі рахунак і пра тое, што трэба зрабіць, каб яго адкрыць:

Базавы банкаўскі рахунак можа атрымаць любы замежнік, які легальна знаходзіцца на тэрыторыі краіны Еўрасаюза, у тым ліку – уцекачы і суіскальнікі статусу міжнароднай аховы, студэнты, уладальнікі візаў і відаў на жыхарства.

Базавы банкаўскі рахунак дазваляе атрымліваць і прымаць грошы, рабіць пакупкі ў інтэрнэце, мець плацежную картку. То бок, вы можаце карыстацца большасцю банкаўскіх паслугаў. Базавы банкаўскі рахунак рэгулюецца Дырэктывай 2014/92/ЕС – абавязковай для выканання ўсімі краінамі Еўрасаюза.

Большасць банкаў любой краіны Еўрасаюза абавязаныя прапаноўваць паслугу адкрыцця базавага банкаўскага рахунку, асабліва – пры адмове адкрыць звычайны разліковы рахунак. Адмовіць банк можа толькі ў выпадку, калі мае для гэтага вельмі сур’ёзныя падставы. Пасля адмовы банк абавязаны даць пісьмовы адказ і абгрунтаванне свайго рашэння.

Каб адкрыць рахунак, трэба звярнуцца ў любы банк і папрасіць адкрыць «базавы банкаўскі рахунак». Загадзя знайдзіце, як перакласці гэта на мову краіны, дзе вы знаходзіцеся. Звярнуцца можна нават у той банк, які раней адмовіў у адкрыцці разліковага рахунка. 

Пры неабходнасці вы можаце спаслацца на Дырэктыву 2014/92/ЕС ці знайсці адпаведны нацыянальны закон*. Напрыклад, у Польшчы гэта «Ustawa o usługach płatniczych», у Літве – «Mokėjimo paslaugų įstatymas». Нормы Дырэктывы прапісаныя ў законах аб банкаўскім абслугоўванні, і там жа пазначаная адказнасць банкаў за парушэнні.

Патрабуйце пісьмовае абгрунтаванне ў выпадку, калі банк усё ж адмовіў у адкрыцці рахунку. Акрамя таго, каб мець магчымасць падаць скаргу органу, адказнаму за кантроль банкаўскай дзейнасці, трэба: 

– захаваць перапіску з банкам;

– зафіксаваць імя супрацоўніка, дату і час вашага візіту ці тэлефоннай размовы. 

Калі ў якасці абгрунтавання адмовы ў адкрыцці рахунку вам адказалі штосьці накшталт «таму што вы беларус» ці «наш банк не працуе з замежнікамі», збярыце доказы (лісты, сведчанні сведак, час тэлефоннай размовы і г.д.) і падавайце скаргу Амбудсмену* па справах недыскрымінацыі. Калі ваш кейс будзе прызнаны дыскрымінацыйным, то ў вас будзе магчымасць вырашыць пытанне праз суд.

* Пасада Амбудсмена прапісаная ў нацыянальным законе аб недыскрымінацыі краіны вашага знаходжання – і па-рознаму перакладаецца на мясцовую мову

Не саромейцеся і не бойцеся адстойваць свае правы ў замежжы. Калі вы маеце патрэбу, то можаце звярнуцца па параду ці дапамогу да Народных амбасадаў.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Чаму патрэбны альтэрнатыўны падыход да рэалізацыі санкцыяў супраць рэжыму, навошта падтрымліваць беларусаў, з якой нагоды неабходна змагацца за тэлеканал «Белсат» і з якімі наступствамі сутыкнецца Захад, калі выключыць Беларусь з парадку дня – пра ўсё гэта Святлана Ціханоўская распавяла польскаму выданню «Rzeczpospolitа».

📌 «Дэмакратычныя краіны павінны памятаць, што дапамога Беларусі – гэта не нейкая падачка. Гэта інвестыцыі ў бяспеку Еўропы, бо Беларусь мае стратэгічнае значэнне. Будзем спадзявацца, што яны не спазніліся з гэтымі інвестыцыямі».

📌 «Унутры Беларусі людзі не складаюць рукі. Усю інфармацыю пра тое, як рэжым абыходзіць санкцыі, пра фінансавыя махінацыі, падрабязнасці пра ядзерную зброю мы атрымліваем ад людзей, якія знаходзяцца ўнутры рэжыму. Гэта нашыя прыхільнікі».

📌 «Санкцыі павінны біць па гандлі рэжыму, а не па простых людзях. Не варта рабіць такія падарункі дыктатару. Дыскрымінацыя беларусаў – гэта мука на млыне лукашэнкаўскай прапаганды. Ён будзе казаць, што Захад нашых людзей не чакае і што яны там нікому не патрэбныя».

📌 «Мы мусім працягваць змагацца. У нас няма маральнага права сказаць: «Прабачце, нічога не выйшла». Не маюць такога маральнага права і нашыя партнёры. Як заходнія палітыкі будуць глядзець адно аднаму ў вочы пасля таго, як адмовяцца ад барацьбы з Лукашэнкам?»

📌 «Мы не засяроджваемся толькі на стварэнні інстытутаў за мяжой. Мы павінны былі зрабіць так, каб беларусы, якія з’ехалі, і тыя, хто застаўся ў краіне, мелі адпаведную падтрымку. Зараз існуе шмат ініцыятываў і кожная адказвае за свой напрамак».

📌 «Белсат» – унікальны праект. Гэта адзіны беларускамоўны канал, вялікі праект, створаны Польшчай. І ўсё ж мы змагаемся супраць вялізнай прапагандысцкай машыны Лукашэнкі і Пуціна. І нам трэба ўзмацняць гэтую барацьбу, а не аслабляць яе. Я спрабую растлумачыць гэта нашым партнёрам».

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Больш за чатыры гады ў Беларусі сілавікі бесперапынна ладзяць масавыя рэпрэсіі. Амаль штотыднёва ў краіне павялічваецца колькасць палітзняволеных, а праваабаронцы кожны дзень атрымліваюць інфармацыю пра ўтрыманне вязняў у жудасных умовах, пра ціск на іх з боку адміністрацыі ўстановаў, а таксама пра пагаршэнне здароўя палітвязняў у зняволенні. "Вясна" распавядае апошнія навіны пра палітвязняў.

Палітвязнямі за мінулыя тыдні былі прызнаныя 48 чалавек. На дадзены момант у спісе палітзняволеных налічваецца 1385 чалавекі. Акрамя гэтага, праваабаронцы даведаліся, што адбылі тэрміны і выйшлі на волю больш за 42 палітвязні, у тым ліку Вадзім Ермашук, Дзяніс Пішчала, Руслан Акостка, Мікалай Казлоў, Багдан Каравец.

Таксама праваабаронцам стала вядома пра прысуды па палітычна матываваных справах васьмі палітзняволеным:

• Сяргею Дзяцуку — яшчэ адзін год калоніі;

• Сяргею Яфімаву — яшчэ адзін год калоніі;

• Андрэю Кудзіку — чатыры гады калоніі;

• Наталлі Левай — шэсць гадоў калоніі;

• Паўлу Белаголаву — тры гады і чатыры месяцы калоніі;

• Алесю Сабалеўскаму — чатыры гады калоніі;

• Яўгену Глушкову — тры гады калоніі;

• Наталлі Малец — тры з паловай гады калоніі.

Вайсковага аналітыка Ягора Лебядка змяшчалі на 10 сутак у ШІЗА

Нагадаем, суддзя Алена Міснік прызначыла палітвязню пяць гадоў пазбаўлення волі ў калоніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму паводле ч. 1 і ч. 2 арт. 361-4 КК (Садзейнічанне экстрэмісцкай дзейнасці).

Згодна з матэрыяламі справы, Лебядок "у мэтах забеспячэння дзейнасці публічнага дэструктыўнага канала, інфармацыйную прадукцыя якога суд прызнаў экстрэмісцкімі матэрыяламі, даў інтэрв'ю прадстаўніку названага канала на тэму правядзення ўзброенымі сіламі РФ спецыяльнай ваеннай аперацыі на тэрыторыі Украіны і ролі ў ёй Беларусі".

Ягор адбывае свой тэрмін у івацэвіцкай калоніі. Па інфармацыі "MAYDAY TEAM", нядаўна палітвязень мінімум 10 сутак адбыў у штрафным ізалятары.

Палітвязня Вячаслава Малейчука трэці раз судзяць за "злоснае непадпарадкаванне адміністрацыі калоніі"

Нагадаем, 10 лютага 2023 года Вячаслава, асуджанага да 23 гадоў калоніі, прызналі вінаватым паводле арт. 411 КК. Суддзя Мікалай Сяргейка прызначыў яму год калоніі. Пасля прысуду Малейчука накіравалі ў папраўчую калонію № 9 у Горкі. Там літаральна праз некалькі месяцаў супраць яго ўзбудзілі ўжо другую запар крымінальную справу па ч. 2 арт 411 КК.

Наступны суд над ім адбыўся 23 жніўня мінулага году. Мікалай сваю віну не прызнаў. Суддзя Алена Вераб'ёва дадала да 23 гадоў калоніі яшчэ два гады пазбаўлення волі.

У судзе Мазырскага раёна 7 жніўня над палітвязнем распачаўся ўжо трэці суд за "непадпарадкаванне адміністрацыі". Справу разглядае суддзя Анатоль Стрэльчанка. Яму могуць дадаць яшчэ два гады зняволення.

Палітвязень Анджэй Пачобут да гэтага часу знаходзіцца ў ПКТ 

Гарадзенскі журналіст знаходзіцца за кратамі ўжо 40 месяцаў. 8 лютага 2023 года яму прысудзілі 8 гадоў пазбаўлення волі. Цяпер ён адбывае тэрмін у наваполацкай калоніі № 1, дзе на яго ўвесь час аказваецца ціск.

Віцэ-старшыня Саюза палякаў на Беларусі Марэк Занеўскі падчас акцыі салідарнасці з палітвязнем у Белыстоку распавёў, што Пачобута яшчэ ўтрымліваюць у ПКТ:

“На жаль, няма інфармацыі пра Анджэя. Ён надалей знаходзіцца ў Наваполацку, сядзіць у ПКТ у ізаляцыі і нічога не адбываецца. Уся гэтая інфармацыя, якая гуляла апошнія месяцы, некаторыя казалі, што яго выпусцілі, некаторыя казалі, што яго вазілі на мяжу.

Канешне, усё гэта няпраўда, усё гэта фэйкі. Нам вельмі прыкра, што такія сітуацыі адбываюцца. Сітуацыя з Анджэем застаецца вельмі складнай і на сёння дзень мы не бачым яе паляпшэння".

Палітвязня Вячаслава Шэлямета збіраюцца пераводзіць на турэмны рэжым 

23-гадовага Вячаслава ўтрымліваюць у зняволенні амаль чатыры гады. Яго затрымалі 20 жніўня 2020 года за ўдзел у акцыіі пратэсту ў Пінску ў ноч з 9 на 10 жніўня.

Суд Маскоўскага раёна Брэста 30 красавіка 2021 года вынес прысуд па крымінальнай справе паводле ч. 2 арт. 293 Крымінальнага кодэкса супраць 14 пінскіх палітвязняў, якіх абвінавацілі нібы ва "ўдзеле ў масавых беспарадках". Вячаслава асудзілі да пяці з паловай гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму. 

Хлопца накіравалі адбываць тэрмін у віцебскую калонію № 3. Па ініцыятыве адміністрацыі Дзмітрыю хочуць узмацніць пакаранне. Як піша "Берасцейская Вясна", суд па замене рэжыма ўтрымання на турэмны адбудзецца ў Віцебску 31 ліпеня. Рашэнне будзе прымаць суддзя Міхаіл Зубеня.

Палітвязня Юрыя Зянковіча судзяць па новай крымінальнай справе

Юрый — юрыст, асуджаны па "справе змоўшчыкаў". Яго абвінавацілі паводле шэрагу крымінальных артыкулаў і прысудзілі 11 гадоў калоніі ва ўмовах узмоцненага рэжыму.

27 снежня 2022 года ў судзе Мядзеля разглядалася новая справа супраць Юрыя аб "абразе прадстаўніка ўлады" (арт. 369 КК). Па пярэдняй інфармацыі, Зянковічу тады дадалі яшчэ паўгода. Спачатку Юрый адбываў тэрмін у бабруйскай калоніі № 2, дзе на яго аказваўся ціск. Палітвязень правёў у ШІЗА 8 дзён і абвяшчаў галадоўку. Пазней яму ўзмацнілі пакаранне і перавялі на турэмны рэжым у Магілёў.

7 жніўня ў судзе Ленінскага раёна Магілёва палітвязня пачалі судзіць за "злоснае непадпарадкаванне адміністрацыі турмы" паводле ч. 2 арт. 411 КК. Справу разглядае суддзя Вікторыя Палякова.

Палітзняволенага анархіста Міколу Дзядка амаль два месяцы ўтрымліваюць у ШІЗА 

У чэрвені Міколу і многіх іншых палітзняволенных гродзенскай турмы № 1 адправілі ў ШІЗА. Мікола знаходзіцца там да гэтага часу. Акрамя гэтага, больш за год палітвязня ўтрымліваюць у адзіночнай камеры.

Нагадаем, Міколу затрымалі 11 лістапада 2020, пасля чаго моцна збівалі і катавалі. Яго асудзілі да пяці гадоў зняволення. Пазней палітвязню ўзмацнілі пакаранне і перавялі на турэмны рэжым. Увесь час у зняволенні на яго аказваецца ціск.

Ігара Аліневіча перавялі з лякарні ў Калядзічах у жодзінскую турму

Пра гэта паведамляе тг-канал "Право на восстание". Нагадаем, напрыканцы чэрвеня Ігара змясцілі ў лякарню ў Калядзічах. Прычыны пераводу невядомыя.

Ігар — актывіст анархічнага руху, якога затрымалі пры пераходзе мяжы Беларусі ў ноч з 28 на 29 кастрычніка 2020 года. Яго абвінавацілі па шэрагу крымінальных артыкулаў за падпал службовых аўтамабіляў, будынка ДАІ, дзяржаўнага камітэта экспертыз у Гомельскай вобласці. У выніку Ігара асудзілі да 20 гадоў калоніі ўзмоцненага рэжыму.

Пазней яму ўзмацнілі пакаранне і перавялі на турэмны рэжым у Жодзіна.

Актывісту Яўгену Афнагелю ўзмацнілі рэжым і перавялі ў магілёўскую турму 

Палітзняволенага актывіста "Еўрапейскай Беларусі", асуджанага да сямі гадоў калоніі, утрымліваюць за кратамі тры гады і 10 месяцаў. У траўні, пасля двух гадоў на турэмным рэжыме, палітвязня зноў перавялі ў наваполацкую калонію, дзе ён раней адбываў свой тэрмін.

Адразу па прыбыцці ва ўстанову адміністрацыя змясціла яго ў ШІЗА на 45 сутак, а потым перавяла ў ПКТ. 29 ліпеня ў Наваполацку адбыўся чарговы суд па замене Яўгену рэжыма ўтрымання. Суддзя Віталь Лапко пастанавіў перавесці палітвязня ў турму да канца тэрміну. Яўгена ўжо этапавалі ў Магілёў.

Палітзняволенага Яўгена Кладова не вызвалілі пасля адбыцця першага тэрміну — яго будуць зноў судзіць

Жыхара Баранавічаў арыштавалі на 13 сутак у жніўні 2023-га, а таксама канфіскавалі тэлефон. Але пасля гэтага Яўгена не выпусцілі — у лістападзе 2023 года адбыўся суд па крымінальнай справе. Яму прысудзілі год калоніі за лайкі пад карыкатурамі на Лукашэнку.

Цяпер стала вядома, што супраць Кладова завялі крымінальную справу па новых артыкулах — "масавыя беспарадкі" (293 КК), "распальванне варожасці або варажнечы" (130 КК) і "заклікі да дзеянняў, скіраваных на прычыненне шкоды нацыянальнай бяспецы Рэспублікі Беларусь" (361 КК). Жыхару Баранавічаў можа пагражаць да 12 гадоў калоніі, піша "Наша Ніва". Нядаўна Яўгена дадалі ў спіс "тэрарыстаў".

У палітзняволенай Паліны Шарэнды-Панасюк выявілі хранічны панкрэатыт 

Паліна мусіла выйсці на волю 21 траўня гэтага года. Але за два дні да вызвалення яе перавялі ў гомельскі СІЗА-3 у межах чарговай крымінальнай справы паводле арт. 411 Крымінальнага кодэкса (злоснае непадпарадкаванне патрабаванням адміністрацыі папраўчай установы).

Нядаўна сваякі Паліны атрымалі афіцыйны адказ ад адміністрацыі жаночай калоніі № 24, у якім пазначана, што ў жанчыны дыягнаставалі "хранічны панкрэатыт сярэдняй цяжкасці". Пра гэта "Свабодзе" распавёў муж палітзняволенай Андрэй Шарэнда.

"Што яна хворая на панкрэатыт, мы не ведалі, але даходзілі звесткі, што ў Паліны болі ў страўніку і здараецца рэзкая страта вагі. Аднойчы яна так рэзка схуднела, што стала важыць усяго 50 кілаграмаў".

Палітзняволенага Уладзіміра Гундара пазбавілі чарговага кароткатэрміновага спаткання

Пра гэта "Радыё Рацыя" стала вядома з колаў, блізкіх да сям'і палітвязня:

"У яго ўжо зноў было нейкае правапарушэнне, з-за якога яго пазбавілі кароткатэрміновага спаткання, якое павінна быць яшчэ толькі ў верасні, але наперад яго ўжо пазбавілі. Ён сам не ведае за што. Нават нічога не тлумачылі, проста сказалі, што пазбавілі і ўсё. І нават не ведае на які тэрмін".

Нагадаем, фігуранта "справы Аўтуховіча" асудзілі агулам да 20 гадоў калоніі па некалькіх крымінальных справах.Па прыбыцці ў калонію яго некалькі разоў змяшчалі ў штрафны ізалятар. Напачатку кастрычніка 2023 года стала вядома, што Гундару ўзмацнілі пакаранне і перавялі на турэмны рэжым.

У Баранавічах за "ўдзел у пратэстах" судзяць былога палітвязня, якога раней вызвалілі па амністыі 

У судзе Баранавіцкага раёна і Баранавіч 12 жніўня паводле ч. 1 арт. 342 КК пачаўся суд над трыма мясцовымі жыхарамі. Ва ўдзеле ў акцыях пратэсту, якія адбываліся чатыры гады таму, абвінавачваюць Аляксандра Тарасавеча, Дзмітрыя Блашчэніцу і Пятра Зяневіча. Іх справу разглядае Аксана Літвінчык.

Пётр Зіневіч — былы палітзняволены, якога ў 2021 годзе асудзілі да двух гадоў "хіміі" за тое, што сваёй старонцы ва "Укантакце" апублікаваў фотаздымак супрацоўніка Баранавіцкага РАУС з надпісам "удзельнічаў у разгоне мітынгаў і катаваў людзей". Гэта палічылі "паклёпам".

Пётр адбываў тэрмін у ПУАТ № 9. 11 студзеня 2023 года выйшаў на волю з паводле закона аб амністыі. Напрыканцы красавіка 2024 года Пятра зноўку затрымалі разам з некалькімі жыхарамі Баранавічаў. На "пакаяльным відэа" Пётр кажа, што "проста ішоў праз плошчу". Цяпер мужчына ўтрымліваецца ў СІЗА.

Яшчэ аднаго былога палітвязня з Баранавічаў зноў будуць судзіць

Віталю Коршуну 37 гадоў. Родам ён з Баранавічаў. Упершыню яго судзілі ў верасні 2021-га. За год да гэтага ён пакінуў каментар пра тое, што трэба шукаць адрас нейкага амапаўца. Па версіі самога амапаўца, Сяргея Балабановіча, пасля гэтага допісу ён вельмі спалохаўся, хоць Коршун хутка яго выдаліў. У выніку прадпрымальніку прысудзілі два месяцы арышту.

Наступнага разу Віталя затрымалі ў студзені 2024 года.

Суд над Коршунам пачнецца 13 жніўня ў Брэсцкім абласным судзе. Яму закідаюць ажно пяць палітычных артыкулаў: "паклёп на Лукашэнку" (ч. 2 арт. 367 КК), "удзел у дзеяннях, якія груба парушаюць грамадскі парадак" (ч. 1 арт. 342 КК), "арганізацыя масавых беспарадкаў" (ч. 1 арт. 293 КК), "заклікі да санкцыяў" (ч. 3 арт. 361) і "распальванне варожасці або варажнечы" (ч. 1 арт. 130 КК). Палітвязню пагражае да 12 гадоў калоніі. Судзіць яго будзе Святлана Крамянеўская.

Палітвязняў масава прымушаюць пісаць прашэнні аб памілаванні 

Па інфармацыі праваабаронцаў "Вясны", у наваполацкую калоніі № 1 кожны дзень прыязджаюць прадстаўнікі мінскай пракуратуры, якія прымушаюць палітвязняў пісаць прашэнні аб памілаванні. Але гэта тычыцца толькі асуджаных да невялікіх тэрмінаў.

Таксама вядома, што ў некаторых калоніях палітвязняў за адмову пісаць прашэнне змяшчаюць у ШІЗА, а некаторым пагражаюць узбуджэннем новай крымінальнай справы паводле арт. 411 Крымінальнага кодэкса (злоснае непадпарадкаванне патрабаванням адміністрацыі папраўчай установы).

Акрамя гэтага, праваабаронцы атрымліваюць сведчанні таго, што ў апошнія тыдні актывізаваўся Юры Васкрасенскі — ён тэлефануе родным палітвязняў і распавядае ім пра ўмовы і акалічнасці памілавання, агітуючы за тое, каб іх сваякі за кратамі напісалі прашэнне на імя Лукашэнкі.

Нагадаем, па інфармацыі "Вясны", 3 ліпеня на волю па амністыі ці памілаванні выйшлі 18 палітзняволеных. Сярод іх — чатыры жанчыны і 14 мужчын, у тым ліку хворы на анкалогію Рыгор Кастусёў.

Крыніца: ПЦ "Вясна"

Вітаем у «Voices Across Borders» – «Голас праз межы». Гэта першая міжнародная анлайн-супольнасць, мэта якой інфармаваць людзей па ўсім свеце пра палітычны крызіс і парушэнні правоў чалавека ў Беларусі.

Пасля выбараў 2020 года наша краіна сутыкнулася з паглыбленнем рэпрэсій, пагрозай культурнай самабытнасці і ціскам на суверэнітэт. Каб супрацьстаяць гэтаму, мы запланавалі серыю афлайн і анлайн-мерапрыемстваў па ўсім свеце. Наша мэта – прыцягнуць увагу міжнароднай супольнасці і падтрымаць пераследуемых беларусаў.

Што мы робім?

Мы запускаем эстафету салідарнасці, якая прайдзе праз розныя краіны і дыяспары і скончыцца ў лістападзе 2024 года. У межах эстафеты будуць арганізаваны выставы, канцэрты, дыскусіі і вэбінары, расказваючы пра Беларусь, нашу культуру і выклікі, з якімі мы сутыкнуліся. Таксама мы збіраем сродкі для дапамогі пацярпелым ад рэжыму беларусам.

Чаму гэта важна?

У год на аднаго палітычнага зняволенага сваякі выдаткоўваюць у сярэднім €2000. Рэабілітацыя вызваленага чалавека каштуе ад €6000 у Еўропе і ад €2000 у Беларусі. Сёння ў беларускіх турмах знаходзіцца каля 1500 прызнаных палітычных зняволеных, і столькі ж людзей нядаўна выйшлі на волю. А яшчэ ёсць тысячы людзей, якія пацярпелі за сваю пазіцыю, і якім патрэбна дапамога.

Наша мэта – сабраць €500.000, каб дапамагчы тым людзям, хто знаходзіцца ў самай цяжкай сітуацыі.

Як вы можаце дапамагчы?

Ваша ахвяраванне можа змяніць чыёсці жыццё:
€10 дазволяць набыць важныя медыкаменты для аднаго чалавека,
€15 забяспечаць дзіця палітвязня неабходнымі канцылярскімі прыладамі,
€20 забяспечаць сям'ю палітвязня прадуктамі на адзін-два дні,
€50 дапамогуць набыць цёплую вопратку для палітычнага ўцекача, які апынуўся ў цяжкіх умовах,
€250 забяспечаць юрыдычную падтрымку для аднаго палітвязня,
€1000 дапамогуць у рэабілітацыі вызваленага чалавека.

Гэтая эстафета — наша першая спроба знайсці падтрымку ў тым ліку і ў міжнароднай аўдыторыі. Мы спадзяемся, што яна будзе поспехавай і стане штогадовай акцыяй салідарнасці з Беларуссю.

Наш праект вядзе мэтанакіраваная каманда, да якой уваходзяць прадстаўнікі беларускіх ініцыятываў і фондаў салідарнасці, уключаючы Народныя амбасады Беларусі, фонды «Краіна для жыцця», BYSOL, ByHelp і Dissidentby. Наш вопыт і прыхільнасць да справы гарантуюць, што кожнае ахвяраванне будзе эфектыўна выкарыстана для падтрымкі нашай місіі.

Сачыце за нашым падарожжам, даведвайцеся пра падзеі праекта і радуйцеся нашым поспехам:
Facebook: Voices Across Borders
Instagram: voices_acrossborders

Мы ўдзячныя вам за падтрымку і салідарнасць!

З павагай,
Каманда “Voices Across Borders”.

Крыніца: BYSOL

Раней Святлана Ціханоўская аб’явіла 9 жніўня 2024 года Днём салідарнасці з Беларуссю з нагоды чацвёртай гадавіны скрадзеных дыктатарам прэзідэнцкіх выбараў і пачатку барацьбы беларускага народа за свабоду ў краіне.

Учора заявы ў падтрымку дэмакратычнай Беларусі зрабілі прадстаўнікі Літвы, Швецыі, Фінляндыі, Нарвегіі, Латвіі, Польшчы, Эстоніі, ЗША, Вялікабрытаніі, Украіны, Германіі, Канады, Ірландыі, Чэхіі, Нідэрландаў, Славеніі, Аўстрыі, Ісландыі, Італіі, Францыі, Грузіі, Аўстраліі, а таксама прэзідэнтка Еўрапарламента і дэпутаты партыяў ад розных краін, чыноўнікі Еўракамісіі.

Што казалі міжнародныя лідары, палітыкі і дыпламаты ў Дзень салідарнасці з Беларуссю?

Прэзідэнт Літвы Гітанас Наўседа:

«Чатыры гады ад пачатку рэпрэсіяў Лукашэнкі супраць беларускага народа, які стаў на абарону свабоды і дэмакратыі. Літва стала домам для Ціханоўскай і многіх беларусаў, якія ўцякалі ад пераследу. Мы верым у дэмакратычную будучыню Беларусі. Дух свабоды заўсёды перамагае»!

Сумесная заява ўрадаў ЗША, Канады, ЕС і Вялікабрытаніі:

«Праз чатыры гады пасля фальсіфікаваных прэзідэнцкіх выбараў 2020 года і жахлівых парушэнняў правоў чалавека ў Беларусі, Злучаныя Штаты Амерыкі, Канада, Еўрапейскі Саюз і Вялікабрытанія выказваюць салідарнасць з народам Беларусі, які, нягледзячы на ​​рэпрэсіі, якія працягваюцца з боку рэжыму Лукашэнкі, мірна і мужна дамагаецца дэмакратычных зменаў, павагі да правоў чалавека і вызвалення ўсіх палітычных зняволеных. Мы пацвярджаем, што санкцыі, нядаўна абвешчаныя намі, уяўляюць сабой скаардынаваныя шматбаковыя намаганні па прыцягненні рэжыму Лукашэнкі да адказнасці».

Міністр замежных справаў Швецыі Тобіяс Більстром:

«Прайшло чатыры гады з таго моманту, як рэжым Лукашэнкі незаконна і жорстка скраў выбары ў Беларусі. Але Швецыя будзе падтрымліваць беларускі народ і яго бясспрэчнае права зноў набыць дэмакратыю і свабоду. Святлана Ціханоўская – лідар беларускай дэмакратычнай апазіцыі, і мы падтрымліваем яе».

Міністэрства замежных справаў Германіі:

«Сёння спаўняецца чацвёртая гадавіна фальсіфікаваных прэзідэнцкіх выбараў у Беларусі, калі сотні тысячаў смелых людзей выйшлі на вуліцы ў падтрымку дэмакратыі. Мы іх не забылі. Як і Ціханоўская, чыя нястомная праца працягвае даваць многім людзям у Беларусі мужнасць і надзею, нягледзячы на ​​вялізныя рэпрэсіі. Гэта глыбока ўражвае нас, сказала [міністарка] Бербак. Мы ўзгадваем усіх тых, хто незаконна знаходзіцца ў зняволенні, часта без магчымасці звязацца з блізкімі. Ідэю свабоды і дэмакратыі нельга замкнуць. Мы працягнем дабівацца іх вызвалення. #StandWithBelarus».

Міністарка замежных справаў Ісландыі Тордзіс Колбрун Рэйкф’ёрд Гільфадоўцір:

«Чатыры гады таму рэжым у Беларусі арганізаваў фальшывыя выбары. У Лукашэнкі няма ніякай легітымнасці. Махляры не маюць права зваць сябе пераможцамі. Кожны дзень смелыя людзі, такія як мой сябар Ціханоўская, даказваюць, што ў народа Беларусі ёсць надзея».

Прадстаўнік Савета нацыянальнай бяспекі ЗША Джон Кірбі:

«З моманту ўступлення на пасаду прэзідэнт Байдэн ясна даў зразумець: ЗША цвёрда падтрымліваюць народ Беларусі ў яго імкненні да дэмакратычнай будучыні. ЗША працягнуць адстойваць правы чалавека і свабоду выказвання меркаванняў у Беларусі, а таксама прыцягваць рэжым Лукашэнкі да адказнасці за яго дзеянні. <…> Як сказаў прэзідэнт лідарцы беларускай апазіцыі: мы працягнем падтрымліваць народ Беларусі ў яго смелым імкненні да дэмакратыі».

Сенатарка ЗША Джын Шэйхін:

«Сёння спаўняецца 4 гады з таго часу, як махлярскія выбары ў Беларусі пакінулі марыянетку Пуціна, Лукашэнку, ва ўладзе. ЗША працягваюць прызнаваць Ціханоўскую законна абраным лідарам Беларусі і будуць цвёрда падтрымліваць тых, хто змагаецца за свабоду ў Беларусі».

Парламенцкая група «За дэмакратычную Беларусь!» Вярхоўнай Рады Украіны:

«<…> Група Вярхоўнай Рады «За дэмакратычную Беларусь!» паслядоўна выступае за асуджэнне фактычнай акупацыі Беларусі Расіяй і заклікае Прэзідэнта Украіны, Кабінет Міністраў Украіны і Вярхоўную Раду Украіны прызнаць гэта на дзяржаўным узроўні. Мы таксама заклікаем краіны-партнёры падтрымаць беларусаў, якія працягваюць змагацца з рэжымам як унутры Беларусі, так і за яе межамі. Жыве Беларусь! Слава Україні!».

Крыніца: Святлана Ціханоўская

3 – 4 жніўня ў Вільні прайшла трэцяя штогадовая Канферэнцыя «Новая Беларусь», якую арганізаваў Офіс Святланы Ціханоўскай. Канферэнцыя сабрала больш за 300 прадстаўнікоў беларускіх грамадскіх арганізацый і палітычных структураў, палітыкаў, дыпламатаў, экспертаў, актывістаў і журналістаў. Былі прадстаўленыя больш за 100 арганізацый і ініцыятываў. Трансляцыю канферэнцыі анлайн на розных платформах паглядзелі больш за 70 000 карыстальнікаў.

Падчас Канферэнцыі Святлана Ціханоўская разам з прадстаўнікамі Аб’яднанага Пераходнага Кабінета і Каардынацыйнай Рады адказала на шматлікія актуальныя пытанні для беларусаў, у тым ліку пра пашпарт Новай Беларусі, абмен палітвязнямі, стратэгію на выбары ў Беларусі ў 2025 годзе і іншае. 

Галоўныя падзеі Канферэнцыі: падпісанне «Пратакола ўзаемадзеяння», які фармалізуе стасункі паміж акторамі дэмакратычных сілаў Беларусі; прэзентацыя «Платформы 2025», накіраванай на фармаванне рамак дзейнасці ў 2025 годзе. 

Па выніках Канферэнцыі былі апублікаваныя наступныя дэкларацыі: «Неканстытуцыйны захоп улады: чаму А. Лукашэнка павінен быць адхілены ад удзелу ў выбарах 2025 года», «Дэкларацыя аб адказнасці і аднаўленні справядлівасці», «Дэкларацыя аб знешнепалітычных прыярытэтах  дэмакратычнай Беларусі», «Праект дэкларацыі аб падтрымцы працы незалежных медыя», «Праект дэкларацыі аб неабходнасці вызвалення і падтрымкі палітвязняў», і «Праект дэкларацыі аб моладзевай палітыцы Дэмакратычных Сілаў Беларусі». 

Гэтыя дакументы адлюстроўваюць ключавыя мэты і задачы дэмакратычных сілаў Беларусі на бліжэйшы час. 

Святлана Ціханоўская ўзнагародзіла Медалём Няскораных (Ларысы Геніюш) 13 былых палітвязняў за значныя заслугі перад беларускім народам у барацьбе за правы чалавека і дэмакратычныя свабоды

У межах Канферэнцыі адбыліся сайд-івэнты 2 і 5 жніўня.

Падчас Канферэнцыі «Новая Беларусь 2024» Святлана Ціханоўская абвясціла, якія змены адбыліся ў складзе Аб’яднанага Пераходнага Кабінета. Прадстаўніком па нацыянальнай бяспецы прапанаваны Вадзім Кабанчук, прадстаўніцай па моладзі – Маргарыта Ворыхава, прадстаўніком па міжнароднаму і еўрапейскаму супрацоўніцтву – Амбасадар Уладзімір Астапенка. Новыя прадстаўнікі маюць прайсці слуханні ў Каардынацыйнай радзе.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

«Мы не ўдзельнічалі ў гэтых перамовах, і маем абмежаваную інфармацыю. На жаль, у нас няма сведчанняў, што гэты абмен мог бы прывесці да вызвалення беларускіх палітвязняў. Відавочна, што гэта былі перамовы з Масквой, і Беларусь у іх не ўдзельнічала.

Мы вітаем факт вызвалення палітвязняў з расійскіх турмаў. Сам факт такога абмену вязнямі з’яўляецца важным прэцэдэнтам, які дапаможа і ў вызваленні беларусаў. Натуральна, абмен дзеля вызвалення прадугледжвае, што ёсць на каго ці што абменьваць. І гэта адрознівае беларускую сітуацыю ад расійскай. 

Мы карыстаемся кожнай магчымасцю, кожным інструментам, каб выцягнуць нашых людзей з турмаў. Мы ставім гэтае пытанне рэгулярна перад заходнімі партнёрамі. У нас адбываюцца кансультацыі ў самых розных фарматах, натуральна, непублічна. І мы ведаем, што робяцца самыя розныя намаганні па вызваленні беларусаў. На жаль, праблема не з боку заходніх партнёраў, а з боку рэжыму, які не зацікаўлены ў вызваленні людзей, і адкрыта гэта дэманструе».

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Як жаданне прыехаць дадому ператвараецца ў турэмны тэрмін

Здавалася, ужо тры гады з'яўляюцца навіны пра тое, як беларусы, якія з'ехалі ад рэжыму, вяртаюцца дадому і трапляюць пад рэпрэсіі. Упэўнены, што многія, знаходзячыся за мяжой, хоць аднойчы задумваліся, што яго ці яе гэта не закране, што ўлады забыліся, што прайшло шмат часу. Але гэта зусім не так.

23 ліпеня «Наша Ніва» апублікавала артыкул пра Наталлю Левую, якая пасля доўгага часу вярнулася ў Беларусь. Як вынікае з матэрыялу, 17 ліпеня яе асудзілі на 6 гадоў калоніі са штрафам 40 тысяч рублёў. 

Наталлі 38 гадоў, яна прафесійны 2D-мастак, жыла ў Польшчы і вельмі хацела вярнуцца ў Беларусь. Калегі адгаворвалі яе з'язджаць, але жаданне дзяўчыны вярнуцца на радзіму было мацнейшым. Яна нават аплаціла ў кратным памеры данаты за 2020 год, пра што атрымала даведку ад КДБ. З гэтай даведкай яна і накіравалася ў Беларусь.

Аднак Радзіма сустрэла яе не абдымкамі 

Наталлю затрымалі на мяжы. 17 ліпеня ў Брэсцкім гарадскім судзе яе абвінавацілі па трох артыкулах: «Фінансаванне вайны», «Фінансаванне экстрэмісцкага фарміравання» і «Фінансаванне экстрэмісцкай дзейнасці». 6 гадоў калоніі — такую цану заплаціла дзяўчына за жаданне вярнуцца ў родную краіну, верачы, што КДБ яе не кране за так званую кампенсацыю.

Чаму мы закранаем гэтую гісторыю? Гэта добры прыклад хлусні рэжыму, яго рэпрэсіўнай палітыкі і нянавісці да сваіх грамадзян. 

У пачатку года праваабаронцы заяўлялі пра больш чым 200 затрыманых беларусаў, якія вярнуліся на радзіму. Многія з іх звярталіся ў «Камісію па вяртанні», але гэта іх не выратавала. Сярод іх была Таццяна Курыліна. Яе абвінавацілі ў адміністраванні пратэстных чатаў і пасадзілі на чатыры з паловай гады калоніі. Берасцеец Ігар Неміровіч таксама звяртаўся ў камісію і вярнуўся ў Беларусь. Яму прызначылі адзін год калоніі. І такіх прыкладаў сотні.

Не варта верыць у бяспеку вяртання дадому 

Вось, напрыклад, Лукашэнка стварыў сваю камісію для вяртання грамадзян. Але што мы бачым на практыцы? Людзі, якія паверылі ў гэтыя абяцанні, вяртаюцца дадому і аказваюцца за кратамі. Гэтая камісія стала чарговым інструментам для заваблівання апазіцыйна настроеных грамадзян і іх наступнага пераследу.

Іншая яго ініцыятыва — схема з паборамі за данаты. І зноў вынік той жа: людзі плацяць велізарныя сумы, спадзеючыся на абарону, але замест гэтага сутыкаюцца з арыштамі і турэмнымі тэрмінамі. Гэтыя паборы апынуліся яшчэ адным спосабам выцягвання грошай з грамадзян пад ілжывымі падставамі.

Нарэшце, нядаўна ўведзены бязвізавы рэжым для еўрапейскіх грамадзян таксама апынуўся толькі пасткай. За прыгожымі заявамі аб свабодзе перамяшчэння хаваецца рэальнасць: рэжым затрымаў грамадзяніна Германіі і прысуджае яму смяротнае пакаранне. Атрымліваецца, што нават для замежнікаў Беларусь застаецца вельмі небяспечным месцам.

Усё гэта пацвярджае тое, што вяртанне для беларусаў у краіну, дзе кіруе рэжым Лукашэнкі, вельмі рызыкоўнае і небяспечнае. Ніякія «камісіі», «кампенсацыі» або «раскаянні» не гарантуюць бяспеку. Пра гэта трэба нагадваць усім, хто цяпер у бяспецы за мяжой і хоча паехаць дадому.

Крыніца: НАУ

Дарадца Святланы Ціханоўскай па моладзевай палітыцы і студэнцтву Маргарыта Ворыхава пракаментавала магчымасць размеркавання беларускіх выпускнікоў на прадпрыемствы ў Расію:

 «Штогадовае павелічэнне квотаў для беларускай моладзі ў расійскіх універсітэтах, з рэкорднай колькасцю ў 1300 месцаў на 2024 год – гэта не толькі пра адукацыю. Гэта стратэгічны крок, каб абмежаваць доступ да дэмакратычных каштоўнасцяў і акадэмічных свабод. Гэта таксама спроба прывязаць Беларусь больш шчыльна да Расіі праз новую генерацыю маладых, разумных і таленавітых людзей.

Прыцягваючы беларускіх студэнтаў і інтэгруючы іх у расійскую адукацыйную і працоўную сістэмы, Расія імкнецца змякчыць наступствы свайго дэмаграфічнага крызісу. Аднак гэта абмяжоўвае аўтаномію беларускай моладзі і ператварае яе ў «кадравую сыравіну» для расійскай эканомікі.

 Гэтая палітыка праводзіцца на фоне шырокамаштабнага ўварвання Расіі ва Украіну. Спроба Масквы ўзмацніць кантроль над беларускай моладдзю і абмежаваць яе доступ да еўрапейскіх адукацыйных і працоўных магчымасцяў – гэта частка шырэйшай стратэгіі ўплыву і кантролю.

Беларуская моладзь заслугоўвае права выбіраць адукацыйныя і прафесійныя шляхі без прымусу і ўплыву. Мы працуем над павелічэннем праграмаў для беларускай моладзі для навучання ў еўрапейскіх універсітэтах і ўдзелу ў міжнародных абменах».

Цалкам каментар глядзіце ў відэа.

Крыніца: Святлана Ціханоўская

Колькі замежнікаў знаходзіцца ў турмах рэжыму Лукашэнкі? Чаму рэжым Лукашэнкі ўзяў іх у закладнікі? Навошта яны яму патрэбныя? Чаму ён імі гандлюецца? І як усё гэта звязана з санкцыямі? Сёння мы раскажам пра замежнікаў-палітвязняў у турмах рэжыму Лукашэнкі.

Пачнем з яшчэ аднаго пытання. Чаму краіны-суседкі Беларусі з боку ЕС уводзяць абмежаванні на мяжы? І на гэтае пытанне ёсць цэлы шэраг адказаў: міграцыйная вайна, якую развязаў Лукашэнка пры ўдзеле Расіі, удзел рэжыму Лукашэнкі ў агрэсіі супраць Украіны — фактычна ў вайне на межах Еўрапейскага саюза, наяўнасць у турмах тысяч палітвязняў, у тым ліку грамадзян Еўрапейскага саюза. Адказаў можа быць шмат, але ва ўсіх гэтых адказах ёсць адна агульная характэрная рыса — гэта планамерныя, мэтанакіраваныя, сістэмныя дзеянні Лукашэнкі і яго саўдзельнікаў, за якія нясуць адказнасць толькі сам Лукашэнка і яго саўдзельнікі.

Ёсць і яшчэ адзін значны фактар. Як затрыманне грамадзян ЕС у Беларусі, штурм межаў краін-членаў ЕС мігрантамі пры садзейнічанні сілавікоў Лукашэнкі, так і ў рэшце рэшт забойства польскага вайскоўца на мяжы Польшчы і Беларусі — гэта ўсё таксама можна апісаць яшчэ адной агульнай характэрнай рысай. Усё гэта з'яўляецца пагрозай для нацыянальнай бяспекі краін-суседак Беларусі. Гэта дзеянні рэжыму Лукашэнкі, якія прадстаўляюць сабой пагрозу нашым суседзям.

У закладніках у рэжыму працягваюць знаходзіцца замежныя грамадзяне, у тым ліку грамадзяне краін ЕС. Сёння ў няволі застаюцца грамадзяне Польшчы, Латвіі, Літвы, Германіі, а таксама Украіны, ЗША і іншых краін. Па дадзеных праваабарончага цэнтра «Вясна», каля 25 грамадзян замежных дзяржаў утрымліваюцца цяпер у месцах пазбаўлення волі па палітычных матывах. Іх пераследуюць за ўдзел у акцыях пратэсту, каментары, перадачу інфармацыі незалежным СМІ і нават сваім сваякам за мяжу, абвінавачваючы таксама і ў «агентурнай дзейнасці» і «шпіянажы».

Беларускі інфармацыйны партал Zerkalo.io апублікаваў памятку, у якой адзначыў, да чаго варта быць гатовым тым замежнікам, якія хацелі б скарыстацца бязвізам і якія ў такіх дзеянняў могуць быць рызыкі і наступствы. Журналісты выдання адзначаюць, што ў Беларусі замежніка могуць узяць у закладнікі, каб потым шляхам гандлю рэалізаваць замежнапалітычныя мэты рэжыму Лукашэнкі — прыклад грамадзяніна Нямеччыны; замежніку давядзецца сур'ёзна перагледзець свае густы і гардэроб, бо каб трапіць у Беларусі за краты дастаткова выкарыстоўваць адзенне і аксэсуары «няправільных» колераў; у Беларусі нельга выкарыстоўваць незабароненую гістарычную сімволіку краіны; у краіне вельмі лёгка трапіць за краты за крытыку Лукашэнкі, а пасля гэтага — нават памерці ў няволі. 

Акрамя таго, у краіне забаронена выступаць супраць вайны, бо за антываенную пазіцыю таксама можна трапіць за краты, а дабрачыннасць можа лічыцца падтрымкай экстрэмізму — і за гэта можна пазбавіцца не толькі грошай, але і свабоды. 

І ўзнікае відавочнае пытанне: А ці многія замежнікі гатовыя пайсці на такія рызыкі? Ці шмат хто гатовы прыняць запрашэнне спадара Рыжанкова і трапіць у закладнікі ў Беларусі, каб вамі потым гандлявалі як таварам?

Крыніца: НАУ

«Сёння каманда Офіса атрымала інфармацыю пра справу, якую рэжым Лукашэнкі завёў супраць грамадзяніна Германіі. Рыка Крыгера абвінавацілі па шэрагу тэрарыстычных артыкулаў – і па выніках суда вынеслі смяротны вырак.

Мы звязаліся з прадстаўнікамі Міністэрства замежных справаў гэтай краіны і перадалі дадзеныя, якія сведчаць: у Беларусі грамадзяніну замежнай краіны пагражае выключная мера.

На жаль, рэжым Лукашэнкі працягвае выкарыстоўваць расстрэл у якасці пакарання. У цывілізаваным грамадстве падобнае стаўленне да чалавека недапушчальнае. Аднак, як мы бачым, каштоўнасць чалавечага жыцця для гэтай сістэмы не значыць анічога – дастаткова ўзгадаць палітвязняў-беларусаў, якія паміраюць у турмах ад дзеянняў рэжыму.

Вельмі спадзяюся, што сумеснымі намаганнямі дэмакратычныя краіны здолеюць выратаваць жыццё чалавека, якога вінавацяць у цяжкіх злачынствах на сумнеўных падставах».