Святлана Ціханоўская прыехала ў Рыгу па запрашэнні міністра замежных спраў Латвіі Эдгарса Рынкевічса і парламента Латвіі.

Візіт пачаўся з вывешвання нацыянальнага беларускага бела-чырвона-белага сцяга над гарадской ратушай у Рызе разам з мэрам Марціньшам Стакісам.

Ціханоўская сустрэлася з мэрам і яго камандай, а таксама з дэпутатамі гарадской Рады. Яны правялі перамовы і дамовіліся пра правядзенне шэрагу культурных мерапрыемстваў, выставаў і літаратурных чытанняў, прысвечаных Беларусі. Ціханоўская прапанавала стварыць у Рызе культурную прастору, дзе зможа збірацца беларуская дыяспара, каб праводзіць культурныя мерапрыемствы. Абмяркоўвалі магчымасць стажыроўкі для маладых беларусаў у гарадской Радзе і ў офісах дэпутатаў, каб навучыцца мясцоваму самакіраванню.

Святлана Ціханоўская наведала ўкраінскі цэнтр, дзе адбываецца размеркаванне гуманітарнай дапамогі для ўцекачоў. Там яна пазнаёмілася з украінцамі, якія толькі нядаўна пераехалі ў Латвію. Ціханоўскай паказалі, як Латвія прымае і дапамагае ўкраінскім уцекачам. Сярод уцекачоў было шмат беларусаў, якім з-за вайны давялося пакінуць Украіну.

Пасля гэтага Ціханоўская накіравалася ў МЗС, дзе правяла перамовы з Эдгарсам Рынкевічсам. Яны казалі пра калійную ўгоду і пра тое, як яе спыніць. Ціханоўская сказала, што «без вызвалення палітычных зняволеных і спынення рэпрэсій здымаць санкцыі нельга. Гэта прывядзе да яшчэ большай беспакаранасці рэжыму». Святлана Ціханоўская папрасіла Латвію працягнуць падтрымку незалежных медыяў, праграмаў адукацыі для журналістаў, журналістаў-расследавальнікаў, а таксама працягваць праграмы рэабілітацыі – у 2020 годзе па іх ездзілі параненыя на пратэстах. Зараз Ціханоўская прапанавала прымаць на праграму былых палітычных зняволеных, якія пачынаюць выходзіць з турмаў.

Далей Ціханоўская накіравалася ў парламент Латвіі. Спікерка парламента Інара Мурніецэ праінфармавала пра стварэнне парламенцкай групы «Сяброў Беларусі». Такія групы існуюць ужо ў двух дзясятках парламентаў па ўсім свеце. У латвійскую групу ўвайшлі 20 дэпутатаў – гэта 20% усіх дэпутатаў у парламенце Латвіі і колькасць гэтых дэпутатаў расце. Група «Сяброў Беларусі» будзе ўздымаць пытанні дапамогі беларусам у Латвіі. Дамовіліся пра супрацоўніцтва ў галіне заканадаўства і кансультацыі па праектах рэформаў у Беларусі. Парламент Латвіі гатовы аказваць такую ​​кансультацыйную падтрымку.

Пазней Ціханоўская адправілася ў офіс прэм’ер-міністра Карыньша Крыш’яніса, дзе размова ішла пра наступную Раду ЕС, якая пройдзе праз два тыдні. Ціханоўская заклікала прэм’ер-міністра трымаць Беларусь на парадку дня ЕС, паколькі беларусам важна адчуваць падтрымку і ведаць, што яны не забытыя. Яна прапанавала прэм’ер-міністру падчас Саміта ўзняць пытанне фармату адносінаў паміж Беларуссю і ЕС цяпер і ў будучыні.

Ціханоўская таксама наведала музей акупацыі, дзе расказваюць пра савецкі перыяд у гісторыі Латвіі. Адным з экскурсаводаў быў адзін са стваральнікаў і кіраўнікоў Латвійскага Народнага Фронту, які расказваў пра тое, як адбывалася барацьба ў латышоў за сваю незалежнасць. Ён запэўніў Ціханоўскую, што перамога беларусаў адназначная і непазбежная.

Напрыканцы дня Святлана Ціханоўская сустрэлася з беларусамі Латвіі і выступіла на канцэрце «Вольнага Хору».

У гонар прыезду Святланы Ціханоўскай па Рызе развесілі нацыянальныя беларускія сцягі, а многія медыя, ТВ-каналы і радыё прысвяцілі гэтаму візіту першыя палосы навінаў і першыя хвіліны эфіраў.

9 чэрвеня Святлана Ціханоўская правяла сустрэчу з прэзідэнтам Латвіі Эгілсам Левітсам.

Святлана Ціханоўская падзякавала прэзідэнту за ўдзел у акцыях салідарнасці з Беларуссю і за тое, што Латвія не прызнае рэжым Лукашэнкі і падтрымлівае дэмакратычныя сілы на ўсіх міжнародных арэнах.

Ціханоўская патлумачыла, чаму важна працягваць выдачу візаў рэпрэсаваным беларусам, нягледзячы на ​​вайну і дзеянні рэжыму. «Рэжым праводзіць палітыку самаізаляцыі, але ізаляваць беларусаў нельга. Тысячы беларусаў, дзясяткі прадпрыемстваў і арганізацый знайшлі прытулак у Латвіі. І я пачула ад іх шмат словаў падзякі за тое, як цёпла Латвія прымае беларусаў», – сказала Ціханоўская.

На сустрэчы Святлана Ціханоўская расказала пра справу трох беларускіх партызанаў, якім пагражае пазбаўленне волі. Яна адзначыла, што рэпрэсаваныя беларусы мусяць мець магчымасьць разлічваць на кампенсацыю і рэабілітацыю. Калі пачалася вайна, многія беларусы пачалі рабіць усё, каб яе спыніць. Нягледзячы на ​​рэпрэсіі, нашыя партызаны спрабавалі спыняць расійскія цягнікі, многія беларусы перадавалі ў «Беларускі Гаюн» інфармацыю пра перамяшчэнне войскаў. Многіх пераследвалі. З лютага затрымана больш за 1700 чалавек», – падкрэсліла беларуская лідарка.

Абмяркоўваўся таксама транзіт збожжа праз Беларусь. Ціханоўская назвала ўгоду са зняццем санкцый у абмен на транзіт непрымальнай. Яна адзначыла: «Гэтая ўгода перакрэсліла б шмат з таго, што было зроблена Еўрасаюзам за апошнія паўтары гады. Санкцыі не павінны быць прыпыненыя, пакуль не будуць вызваленыя палітвязні, спыненыя рэпрэсіі і распачатыя перамовы пра новыя сумленныя выбары».

Таксама абмяркоўвалася стварэнне беларускага цэнтра ці беларускага дома ў Латвіі, які мог бы стаць цэнтрам беларускай дыяспары і атрымаць афіцыйны ці паўафіцыйны статус. Такі цэнтр ці «дом» дазволіў бы ўмацаваць беларуска-латвійскія культурныя сувязі, а таксама падтрымліваць сувязь з латвійскімі ўладамі на сталай аснове.

Святлана Ціханоўская прапанавала прэзідэнту разглядзець магчымасць запуску стыпендыяльнай праграмы ў галіне дыпламатыі і дзяржаўнага кіравання для тых беларусаў, якія будуць працаваць ва ўрадзе свабоднай Беларусі. Прэзідэнт сказаў, што абмяркуе прапановы з урадам.

Крыніца: Сьвятлана Ціханоўская